...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
خوش آمدید این سایت دارای مجوز می باشد برای مشاهده مجوز ها پایین صفحه را مشاهده فرمائید.
روش تحقیق کیفی (Qualitative research) شامل گردآوری و تحلیل داده‌های غیرعددی برای شناخت مفاهیم، دیدگاه‌ها و تجارب مختلف است. منظور از داده‌های غیرعددی مواردی مانند متن، صوت، تصویر یا ویدیو است. تحقیقات کیفی بر منابع دسته اول برای گردآوری اطلاعات و داده‌ها، اتکا دارند.
تحقیق کیفی حوزه‌ای از روش پژوهش (تحقیق) است که ویژگی مشترک انواع مختلف آن تحلیل داده‌های بدون ساختار می‌باشد. روشهای تحقیق را از منظر نوع داده‌های تحقیق می‌توان به روش تحقیق کیفی و روش تحقیق کمی تقسیم بندی کرد. در روش تحقیق کیفی هدف شناسایی، طبقه بندی و استخراج مفاهیم براساس مطالعه متون یا مبتنی بر دیدگاه خبرگان است. بنابراین ابزارهای اصلی گردآوری داده‌ها در روش تحقیق کیفی مصاحبه یا مطالعات کتابخانه‌ای است. بسته به نوع تحقیق باید از ابزارهای مناسب استفاده کرد.
تحلیل کیفی عبارت از مجموعه فعالیت‌هایی (چون مشاهده، مصاحبه و شرکت گسترده در فعالیت‌های پژوهشی) است، که هرکدام به‌نحوی محقّق را در کسب اطلاعات دست اول، دربارهٔ موضوع مورد تحقیق یاری می‌دهند. بدین‌ترتیب، از اطلاعات جمع‌آوری شده، توصیف‌های تحلیلی، ادراکی و طبقه‌بندی‌شده حاصل می‌شود. در روش مورد بحث دسترسی به اطلاعات؛ یعنی زندگی کردن با مردم مورد پژوهش، یادگیری فرهنگ آنها، از جمله مبانی ارزشی، عقیدتی و رفتاری، زبان و تلاش برای درک احساس، انگیزش و هیجان‌های آنها است. پژوهشگر کیفی، رفتار اجتماعی را به این دلیل درک می‌کند که خود را به‌جای دیگران قرار می‌دهد.
طرح پژوهش کیفی
به زعم دی‌مایرز (ترجمه حیدرزاده و مریخی، ۱۴۰۰) طرح پژوهش کیفی یک الگوی ساختارمند است که با تعیین فلسفه پژوهش آغاز می‌شود. همچنانکه ساندرز (۲۰۰۹) نیز در الگوی شش‌لایه‌ای که با عنوان پیاز پژوهش شناخته می‌شود نخستین لایه هر پژوهشی را تعیین فلسفه پژوهش می‌داند.
فلسفه پژوهش می‌تواند مبتنی بر عقل‌گرایی، اثبات‌گرایی، تفسیرگرایی یا انتقادی باشد. البته دی‌مایرز از عقل‌گرایی صرف‌نظر کرده است و عمده تمرکز او بر سه رویکرد دیگر است. همچنین باید این مساله روشن شود که همیشه پژوهش‌های کیفی مبتنی بر پارادایم تفسیری نیست. پژوهش کیفی می‌تواند با روش اثبات‌گرایی یا انتقادگرایی صورت گیرد. پژوهشگر پیش از هرچیزی باید فلسفه پژوهشی خود را روشن کند و چگونگی معرفت‌شناختی خود را تبیین نماید.
طرح پژوهش کیفی (دی‌مایرز، ۱۴۰۰ : ۵۳)
پس از آنکه شیوه شناخت و دستیابی به معرفت پیرامون پدیده مورد بررسی، تعیین شد باید نوع پژوهش مشخص شود. پژوهش می‌تواند با هدف بنیادی، کاربردی یا کاربردی-توسعه‌ای صورت گیرد. در یک پژوهش کیفی اگر هدف دستیابی به تازه‌هایی در علم و معرفت باشد در دسته پژوهش‌های بنیادی قرار می‌گیرد. اگر هدف پاسخ به یک مساله باشد پژوهش کاربردی خواهد بود و اگر به توسعه یک رویکرد، نظریه یا مدل کمک کند در دسته پژوهش‌های کاربردی-توسعه‌ای قرار خواهد گرفت.
انواع روش تحقیق کیفی
روشهای متعددی برای تحقیقات کیفی ارائه شده است. عمده ترین این روش‌ها عبارتند از:
هرمنوتیک (زندشناسی): شناخت ریشه‌ها و مفاهیم متن بویژه متون دینی
تحلیل مضمون (تم) و تحلیل محتوا: کدگذاری و شناخت مقوله‌های زیربنایی متن مصاحبه یا نوشتار
روش داده‌بنیاد (گراندد تئوری): نظریه‌پردازی پیرامون پدیده محوری مطالعه
پدیدارشناسی: شناخت پدیده براساس مصاحبه ژرف و تجربه زیسته افراد
مرور سیستماتیک، فرامطالعه، فراترکیب و فراتحلیل: روشهای مبتنی بر تحقیق کتابخانه‌ای
آینده‌پژوهی: سناریونویسی و ترسیم آینده محتمل
روشهای کیفی بیشتر براساس ابزار گردآوری داده‌ها قابل دسته‌بندی هستند. ابزار گردآوری داده‌ها در این روش‌ها شامل مصاحبه یا مطالعات کتابخانه‌ای است. براساس یک قانون نانوشته پژوهشگران ایرانی برای تحلیل مصاحبه از روش تحلیل محتوایی، مضمون یا گرانددتئوری استفاده می‌کنند. برای تحلیل کیفی کتاب‌ها و مقاله‌ها نیز از فراترکیب، فراتحلیل و مرور نظام‌مند بهره می‌گیرند.
انواع روش تحقیق کیفی
نکته: تحلیل محتوایی Content analysis و تحلیل مضمون Thematic analysis با یکدیگر تفاوت دارند. در ترجمه فارسی گاهی به جای تحلیل مضمون از واژه تحلیل تِم (Theme) استفاده می‌شود. در تحلیل محتوایی هم برای کدگذاری و هم برای تفسیر داده‌ها از رویکردهای توصیفی و آمارهای کمی استفاده می‌شود. به همین خاطر حتی روش تحلیل محتوای کمی نیز مطرح گردیده است. اما در تحلیل مضمون کاملاً بر توصیف کیفی و جزئی‌نگرانه تمرکز می‌شود.
نکته بسیار مهم: بسیاری از پژوهشگران از روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد (گراندد تئوری) به عنوان روشی بهتر و قوی‌تر به جای تحلیل مضمون و تحلیل محتوا استفاده می‌کنند. این برداشت کاملاً اشتباه است. این روش تنها ابزاری نظام‌مند برای نظریه‌پردازی است و مدل پارادایمی نباید این شبهه را ایجاد کند که برای مدلسازی می‌توان از گراندد تئوری استفاده کرد.
تعریف روش تحقیق کیفی
روش تحقیق کیفی تلاشی است جهت توصیف غیرکمی از موقعیت‌ها، حوادث و گروه‌های کوچک اجتماعی با توجه به جزئیات و همچنین سعی برای ارائه تعبیر و تفسیر معانی که انشان‌ها در موقعیت‌های طبیعی و عادی به زندگی خود و حوادث می‌بخشند. روش تحقیق کیفی بر این فرض استوار است که کنش متقابل اجتماعی کلیتی درهم‌تنیده از روابطی را تشکیل می‌دهد که بوسیله استقرا قابل درک است.
آنسلم استراس معتقد است منظور ما از تحقیق کیفی عبارت از هرنوع تحقیقی است که یافته‌هایی را به‌دست می‌دهند که با شیوه‌هایی غیر از روشهای آماری یا هرگونه کمّی کردن کسب نشده‌اند. شیوه مذکور ممکن است به تحقیق دربارهٔ زندگی افراد، شرح حال‌ها، رفتارها و همچنین دربارهٔ کارکرد سازمانی، جنبش‌های اجتماعی یا روابط بین‌الملل معطوف باشد.
مراحل تحقیق کیفی مبتنی بر مصاحبه
تعیین نوع مصاحبه (ساختارمند، نیم ساخت یافته یا بدون ساختار)
طراحی پروتکل مصاحبه
ثبت مصاحبه
کدگذاری مصاحبه
شناسایی، تلخیص و پالایش شاخص ها
غربالگری و پالایش شاخص ها
تهیه فهرست نهایی شاخص ها
ابزار گردآوری داده در تحقیقات کیفی
در یک تحقیق کیفی معمولاً از سه روش مشاهده، مصاحبه و استفاده از اسناد و مدارک برای گردآوری داده‌ها در پژوهش کیفی استفاده می‌شود. است. منظور از مشاهده در تحقیق کیفی، ثبت دقیق تمام جوانب بروز حادثه ویژه یا رفتار و گفتار فرد یا افراد از راه حواس و یا سایر راه‌های ادراکی ( کمک گرفتن از ابزار خاص ) می‌باشد. در برخی تحقیقات اطلاعاتی که باید بعنوان داده مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرند از پیش آماده هستند.
بدین صورت که پژوهشگر بدنبال اطلاعات جدید نیست بلکه می‌تواند نسبت به جمع آوری اطلاعاتی که از قبل تهیه شده اند و در پرونده‌های ( درمانگاهی بیمارستانی ثبت احوال، دانشجویی ،دانش آموزی و مراجعین به مراکز مختلف شهرداری‌ها و… ) موجود است اقدام کند. ولی مهمترین ابزار گردآوری داده‌ها در تحقیقات کمی مصاحبه است که پژوهشگران باید با انواع مصاحبه آشنا باشند.
تحلیل کیفی مصاحبه‌های دانشجویان دوره دکتری مدیریت توسط پارس مدیر انجام می‌شود.
محاسبه حجم نمونه و روش نمونه‌گیری در تحقیقات کیفی
نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. جامعه آماری در مطالعات کیفی که با استفاده از مصاحبه انجام می‌شود شامل مدیران و خبرگان حوزه مورد مطالعه است. نخستین قدم برای محاسبه حجم نمونه تعریف خبره براساس مشخصات دقیق خبرگان است. باید تعریفی جامع و مانع از خبرگان ارائه دهید.
منظور از تعریف جامع آن است که باید براساس این تعریف کلیه افراد واجد شرایط را شامل شود.
منظور از تعریف مانع آن است که باید براساس این تعریف کلیه افراد فقاید شرایط را شامل نشود.
برای مثال در یک مطالعه فرضی در زمینه در این مطالعه خبره فردی است که
الف) مدرک تحصیلی در زمینه مدیریت بازاریابی داشته باشد.
ب) حداقل مدرک کارشناسی ارشد داشته باشد.
ج) حداقل پانزده سال سابقه کاری داشته باشد.
د) حداقل سابقه پنج سال مدیریت داشته باشد.
اگر موضوع مورد مطالعه خیلی کلی و عمومی است برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری گلوله برفی استفاده کنید. اگر موضوع مورد مطالعه در یک سازمان خاص یا یک حوزه مشخص است برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده کنید.
روش‌شناسی کیفی
پاره‌ای اوقات، پژوهشگر می‌خواهد که نگاه عمیق تری به یک فرد، موقعیت، یا سلسله‌ای از حوادث معین داشته باشد. به جای پرسیدن سوالاتی از قبیل «مردم در این باره چه فکر می‌کنند؟» (آن گونه که در تحقیق زمینه یابی مرسوم است) یا «اگر من این کار را بکنم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟» (آنچنان که در تحقیق آزمایشی متداول است)، پژوهشگر می‌پرسد: «این افراد چگونه عمل می‌کنند؟» یا «چگونه حوادث اتفاق می‌افتند» یا «چگونه مردم به تصویر کشیده می‌شوند» (توصیف می‌شوند). برای پاسخ به سوالاتی از این قبیل، پژوهشگران شماری از روشهای پژوهشی را تحت عنوان «تحقیق کیفی» به کار می‌برند.
در این مطالعه گام‌های لازم در تحقیق کیفی مورد بحث قرار گرفته است. آن دسته از پژوهش هایی که کیفیت روابط، فعالیت ها، موقعیت‌ها یا موارد را بررسی می‌کنند، غالبا تحت عنوان تحقیق کیفی قرار دارند. این نوع پژوهش‌ها از روشهای مورد بحث پژوهشگران کمی متفاوت است و در آن تاکید بیشتری بر توصیف جامع می‌باشد. منظور از توصیف جامع، به تفصیل توصیف کردن تمام آن چیزهایی است که در خلال یک فعالیت یا موقعیت معین می‌گذرد. انواع مختلفی از روشهای کیفی وجود دارد، اما تعداد معینی از شکل‌های آن عمومی هستند و این روش‌ها بیشتر معرف تحقیق کیفی می‌باشند.
نرم‌افزار مکس کیودا به جهت سازگاری با زبان فارسی انتخاب بهتری است و محیطی ساده و کاربردی دارد. برای مطالعه مبتنی بر روش تحقیق کیفی می‌توان از تحلیل محتوایی، تحلیل تم (مضمون) و گراندد تئوری (تحقیق زمینه بنیان) یا تاکسونومی استفاده کرد.
خلاصه و جمع‌بندی
منظور از پژوهش کیفی عبارت است از هر نوع تحقیقی که یافته‌هایی را به دست می‌دهد که با شیوه‌هایی غیر از روشهای کمی کسب شده‌اند. بعضی داده‌ها ممکن است به شیوه آماری کمی شده باشند، اما تجزیه و تحلیل به شکل کیفی باشد. این روش پژوهش اغلب از تبیین استقرایی بهره می‌جوید. روش پژوهش کیفی، اغلب به رو شهایی گفته م یشود که به منظور به دست آوردن داد ههای ذهنی به‌کار می‌رود.
در مجموع پژوهش کیفی به سوی درک دنیای طبیعی گرایش پیدا می‌کند و ماهیت آن کاملاً تفسیری است. مقصود آن تأکید رابطه علی از طریق ابطال فرضیه مبتنی بر نبودن رابطه نیست؛ برعکس پژوهش کیفی تفسیرهای چند وجهی تجربه آدمی و رابطه تکرار شونده درون نظام‌های اجتماعی و فرهنگی را تشخیص می‌دهد.
روشهای گردآوری داده‌ها در پژوهش کیفی شامل مصاحبه، مشاهده و مطالعه اسناد و مدارک است. از آنجایی که روش تحقیق کیفی به دنبال مطالعه کلی، مفهومی و تفسیر رفتار انسان‌ها به گونه‌ای طبیعی است که بدون دخالت و دخل و تصرف ممورت می‌گیرد، روش آن باید به صورت نرم و انعطاف‌پذیر صورت گیرد.
در روشهای کیفی، بر خلاف روشهای کمی که با پرسشنامه و پیمایش انجام می‌گیرد، پژوهشگر در ارتباط مستقیم با موضوع می‌باشد. فرایندی است که برای اکتشاف، توصیف و تبیین صورت می‌گیرد. در اینجا ابتدا روشهای گردآوری داده‌ها در پژوهش کیفی که عمدتا شاهده، مصاحبه و مطالعه اسنادی است، طرح و سپس هریک از این روش‌ها توضیح داده می‌شود. ابزارهای گردآوری اطلاعات در تحقیقات کیفی اهمیت بالایی در دستیابی به نتایج دارند.
ابزارهای گردآوری داده‌ها در پژوهش کیفی
مهمترین ابزارهای گردآوری داده در یک پژوهش کیفی عبارتند از:
مشاهده
مصاحبه
اسناد و مدارک
بدون تردید مصاحبه یکی از شیوه‌های اصلی برای گردآوری داده‌ها در یک پژوهش کیفی است. این شیوه بسیار منعطف است و تقریبا در هر جایی می‌تواند استفاده شود و توانایی دستیابی به اطلاعات ژرفی را فراهم می‌آورد. با این وجود نباید مصاحبه را تنها ابزار گردآوری داده در یک پژوهش کیفی درنظر گرفت. مشاهده نیز برای دستیابی به اطلاعات دست اول و همچنین گسترش دانش و بینش پژوهشگر از پدیده مورد بررسی بسیار کارآمد است. ضمن آنکه مطالعات اسناد و مقاله‌ها نیز در همین زمره قرار می‌گیرد.
مشاهده
از روشهای مهم گردآوری داده‌ها در پژوهش کیفی، مشاهده در تحقیق کیفی است. مشاهده به دو شیوه انجام می‌گیرد:
مشاهده آشکار
مشاهده پنهان
در مشاهده آشکار، ممکن است پژوهشگر خود نیز جزو جامعه و نمونه آماری باشد که «مشاهده همراه با مشارکت» نام دارد. اما اگر پژوهشگر در بیرون نظاره‌گر رفتار نگران باشد، «مشاهده بدون مشارکت» نام دارد. در مشاهده همراه با مشارکت، پژوهشگر به عنوان یک کنش‌گر فعال وارد میدان پژوهش می‌شود و با سایر کنشگران وارد تعامل می‌شود. در مشاهده بدون مشارکت، پژوهشگر از مداخله در میدان اجتناب کرده و تنها جریان رویدادها را پی‌جویی می‌کند.
مصاحبه
یک روش پرکابرد دیگر؛ استفاده از انواع مصاحبه در تحقیق کیفی است. از آنجایی که مصاحبه، عام‌ترین روش گردآوری اطلاعات در تحقیق کیفی است. بیشتر این پژوهش‌ها را مطلاعه «روشهای تحقیق مصاحبه‌ای» نامیده‌اند. مصاحبه را «گفت‌وگو یا گفت‌وشنود هدفمند» گویند بدین معنی که پژوهشگر با هدف کسب اطلاعات درباره موضوعی خاص با مصاحبه شنونده صحبت می‌کنند. این کار ممکن است به ظاهر ساده به نظر رسد، اما در اصل بسیار پیچیده و دارای تنوع فراوان است.
مصاحبه شیوه‌ای است که هدف آن گردآوری توصیف‌هایی پیرامون جهان واقعی زندگی مصاحبه‌شونده با توجه به تفسیر معنای توصیفی پدیده است. هدف اصلی این روش نگاه به موضوع پژوهش از منظر مصاحبه‌شونده و درک چرایی و چگونگی پدیده است. کانون مصاحبه مانند روشهای قوم‌شناسی گاه بسیار گسترده است. گاهی نیز بسیار جزئی و ریزبنانه و در یک مورد بسیار خاص باید به مصاحبه با افراد ذی‌صلاح پرداخت.
چگونگی انجام مصاحبه و تصمیم‌گیری در این باره، بیش از آنچه که از مطالعه مشون به دست آمده از تجربیات عملی در شرایط ملموس قابل حصول است. از سوی دیگر، پژوهشگر برای در رفتار افراد و ارائه تحلیل مناسب از آن، باید ابتدا تعریف مصاحبه شنوندگان را از مقولات مختلف و شرایطی که در آن قرار دارند، بشناسند. این کار از طریق مصاحبه‌های عمیق تا حد زیادی امکان پذیر است.
مطالعه اسناد و مدارک
مطالعات اسناد و مدارک و تحقیق کتابخانه‌ای ابزار مناسبی برای گردآوری داده‌ها در تحقیق کیفی است. در این روش، استفاده از اسناد و مدارک را می‌توان به عنوان یک روش مکمل و با به نوعی استراتژی مکمل سایر روش‌ها به کاریرد. اسماء شامل یادداشت ها، نامه ها، گزارش‌های موردی اظهار نظرها، دفترچه‌های خاطرات و مانند آن اطلاق می‌شود. مطالعه اسناد و مدارک برای بررسی پیشینه پژوهش بویژه در روش فراترکیب و روش کیفی فراتحلیل کاربرد زیادی دارد.
روش کتابخانه‌ای در تمام تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بعضی از آنها موضوع تحقیق از نظر روش، از آغاز تا انتها متکی بر یافته‌های تحقیق کتابخانه‌ای است. پژوهش‌هایی که ماهیت کتابخانه‌ای ندارند نیز پژوهشگران ناگزیر از کاربرد روش کتابخانه‌ای در تحقیق خود هستند. در این گروه تحقیقات، پژوهشگر باید ادبیات و سوابق مسأله و موضوع تحقیق را مطالعه کند. در نتیجه، باید از روش کتابخانه‌ای استفاده کند و نتایج مطالعات خود را در ابزار مناسب شامل فیش‌‌برداری یا جدول و فرم ثبت و نگهداری و درپایان به طبقه بندی و بهره برداری از آنها اقدام کند.
جمع‌بندی بحث گردآوری داده‌ها در پژوهش کیفی
پژوهشگران در پژوهش‌های کیفی باید به آگاهی و شناختی ژرف از پدیده مورد مطالعه دست پیدا کنند. پیشنهاد می‌شود در چنین شرایطی ابتدا مشاهده در دستور کار پژوهشگر قرار گیرد. از طریق مشاهده است که پژوهشگر می‌تواند پدیده را به شیوه‌ای ملموس ادراک کند. اگر امکان مشاهده وجود نداشت مصاحبه با افراد با تجربه می‌تواند اطلاعات دست اولی را در اختیار پژوهشگر قرار دهد. انواع گوناگونی از مصاحبه وجود دارد که بسته به نوع مطالعه باید یکی را انتخاب کرد. در نهایت نیز نباید از اهمیت اسناد و مقاله‌های موجود برای گردآوری داده‌ها غافل شد.
نرم افزار مکس کیو دی ای (Maxqda) نرم افزار حرفه ای برای انجام تحلیل داده های کیفی و روش های ترکیبی و تحلیل آمیخته است. نرم افزار Maxqda برای اولین بار در سال 1989 منتشر شده است و با روشی قدرتمند، ابتکاری و آسان دارای سابقه ای طولانی در کمک به محققین برای انجام تحلیل پروژه های تحقیقاتی موفق می باشد. یادگیری و انجام تحلیل با Maxqda برای پژوهشگران بسیار اهمیت دارد چراکه امروزه با توجه به اینکه امروزه اساتید دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و صنعتی به دنبال انجام پژوهش های کیفی، پژوهش های ترکیبی و آمیخته mixed methods هستند.
این نرم افزار قابلیت های تحلیل کمی و آزمونهای آماری (Maxqda stat)، وارد نمودن داده ها از طریق وب، درخت واره واژگانی در maxqda، تجزیه و تحلیل شباهت similarity analysis برای تحلیل فصل چهارم پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین مقالات رشته های مدیریت بیمه، مدیریت آموزشی، مدیریت صنعتی، مدیریت استراتژیک، مدیریت بازرگانی، مدیریت مالی، مدیریت سلامت، مدیریت دولتی، مدیریت منابع انسانی، مدیریت بازاریابی، مدیریت ارشد کسب و کار MBA، مدیریت عالی کسب و کار DBA، مدیریت کارآفرینی، مدیریت اجرایی، مدیریت رفتار سازمانی ، برنامه ریزی آموزشی، علوم اجتماعی، کتابداری، آموزش زبان، روانشناسی عمومی، روانشناسی، روانشناسی صنعتی و سازمانی، روانشناسی بالینی، روانشناسی تربیتی، مشاوره تحصیلی، مشاوره خانواده، مشاوره شغلی، پژوهشگری اجتماعی، علوم تربیتی، کشاورزی، پرستاری محبوبیت بسیاری دارد.
نرم افزار maxqda برای انجام روش های تحقیق کیفی مانند روش گراندد تئوری با استفاده از maxqda، انجام روش نظریه داده بنیاد با مکس کیو دی ای maxqda، انجام تحلیل محتوا با maxqda و همچنین روش های آمیخته به همراه رویکردهای کمی مانند ترکیب تحلیل کیفی maxqda با مدل معادلات ساختاری، ترکیب maxqda با روش های تصمیم گیری چندمعیاره mcdm، ترکیب maxqda با مدلسازی ساختاری تفسیری ISM بسیار گارگشا است. نرم افزار مکس کیو دی ای maxqda برای تحلیل اسناد و documents که به صورت متنی هستند، فایل word، فایل های کتاب، فایل های pdf، فایل های اکسل excel، جداول، عکس ها، ویدئو و تحلیل توییت های توییتر twitter، تحلیل voice ها وصدا ها و غیره که با فرمت های doc، docx، xls، xlsx، txt، pdf، mp3، mp4، jpeg و غیره هستند بکار می رود.
خدمات سایت rava20.ir برای تحلیل داده با نرم افزار مکس کیو دی ای Maxqda
پیاده سازی مصاحبه های کیفی پیاده سازی مصاحبه ها به صورت متن باز در نرم افزار كدگذاري متون، تصاویر، سخن رانیها و مصاحبه با استفاده از نرم افزار Maxqda کدگذاری داده ها با نرم افزار Maxqda برای تحلیل داده ها کدگذاری خودکار با نرم افزار Maxqda برای تحلیل داده ها کدگذاری اولیه متن با نرم افزار Maxqda کدگذاری ثانویه متن با نرم افزار Maxqda مقوله بندی کلی و تحلیل نتایج بدست آمده از کدگذاری با maxqda روشهای ترکیبی با نرم افزار Maxqda مدل بندی داده ها با نرم افزار Maxqda تحلیل فایلهای صوتی و تصویری با نرم افزار Maxqda یادداشت گذاری با نرم افزار Maxqda گزارش یافته های نرم افزار Maxqda برای تحلیل داده های پایان نامه مدیریت یادداشت ها با نرم افزار maxqda تبدیل یادداشت های تحلیلی به سند و تحلیل آن با نرم افزار maxqda فعال سازی اسناد و کدها در نرم افزار maxqda انجام پایایی کدگذاری در نرم افزار maxqda انجام تحلیل فیلم با نرم افزار maxqda انجام تحلیل عکس با نرم افزار maxqda ترسیم نقشه مکس (MAX MAP) در نرم افزار maxqda گزارش گیری از تحلیل های کیفی با نرم افزار maxqda
دسته‌بندی تحقیقات کیفی آسان و مورد توافق همه نیست. آنسلم، استراس و جولیت کوربین شیوه‌های تحقیق کیفی را شامل موارد ذیل می‌دانند:
1. نظریه مبنایی: یعنی آنچه که به‌طور استقرایی؛ یعنی از جزء به کل، از مطالعه پدیده‌ای به‌دست آید و نمایانگر آن پدیده است. به‌عبارت دیگر، باید آن را کشف کرد و کامل نمود و به‌طور آزمایشی از طریق گردآوری منظم اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده‌هایی که از آن پدیده نشأت گرفته است، اثبات نمود.
2. مردم‌نگاری یا قوم‌نگاری: پژوهش قوم‌نگاری معمولاً با انسان‌شناسی همبسته است. قوم‌نگاری توصیفی عمیق و تحلیلی از موقعیّت فرهنگی و در معنای وسیع، از فرهنگ است. پژوهش قوم‌نگاری بر مشاهده، توصیف و داوری‌های کیفی یا تفسیر پدیده‌های مورد بررسی تأکید بسیار دارد. (بازرگان، 1387، ص114)
3. پدیدارشناختی: استفاده از پدیدارشناسی به‌منظور پژوهش و آگاهی مستقیم نسبت به تجربیات و مشاهدات؛ به‌عبارت دیگر، نسبت به پدیدارهایی است که بی‌واسطه در تجربه ما ظاهر می‌شوند. (ورنو، روژه و ژان وال، 1372، ص11 و 12)
4. وقایع زندگی یا تحقیق زندگی‌نامه‌ای : در این نوع تحقیق، مطالعه بر یک فرد، متمرکز می‌شود و از طریق روایت زندگی او به‌صورت حکایت‌گونه، رویدادهای زندگی فردی در چهارچوبی وسیع‌تر نمایان می‌شود. سپس با ارتباط دادن این رویدادها، به‌عنوان نقطه‌های عطف و اطلاعات گردآوری شده مورد تفسیر قرار می‌گیرند. از پژوهش زندگی‌نامه‌ای به‌عنوان تاریخ شفاهی نیز یاد می‌شود. (بازرگان، 1387، ص115)
5. تحلیل مکالمات یا گفتمان: در این نوع تحلیل، داده‌ها در اصل به‌صورت گفتار تولید می‌شوند؛ ولی بعدا آنها را به‌منظور تحقیق با دقت و وسواس فراوان و با استفاده از علائمی که تأکیدها، مکث‌ها، خنده‌ها و سایر ظرایف غیرکلامی را هم بر کاغذ بیاورد، به نوشتار تبدیل می‌کنند. موضوع این دسته از مطالعات به یک معنا “پیام” است. تحلیل گفتمان عمدتاً در علوم سیاسی ریشه دارد؛ ولی در شاخه‌های مختلفی از علوم دیگری، مانند زبان‌شناسی، انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و روانشناسی اجتماعی نیز کاربرد دارد. (رفیعی و دیگران 1387، ص132 و 133)
6. تأویل‌شناسی یا هرمنوتیک : روشی است که فهم متون و چگونگی ادراک و فهم و روند آن را بررسی می‌کند. به‌عبارت دیگر هرمنوتیک، هنر دستیابی به فهم کامل و تامّ عبارت‌های گفتاری و نوشتاری است. (نیچه، فریدریش ودیگران، 1381)
7. کردارشناسی: این نظریه که از مطالعه رفتار حیوانات در محیط‌های طبیعی به‌دست آمده، بیان می‌کند که نوزاد انسانی به‌طور ژنتیکی آماده است تا به افرادی که از او مراقبت می‌کنند، دلبسته شود. این دلبستگی‌ها از لحاظ تکاملی دارای ارزش است؛ زیرا سبب سازش با محیط می‌شود. به‌عقیده جان بالبی پایه‌های زیستی رفتارهای دلبستگی، در صورتی‌که از دیدگاه تکاملی مطالعه شود، آسان‌تر قابل درک خواهد بود. (هنری، ماسن، پاول و دیگران، 1373) به‌طور کلی در این روش سعی می‌شود تا انواع رفتار انسان‌ها شناسایی و درک شود.
8. نشانه‌شناسی : نشانه‌شناسی در درجه اول با آفرینش “معنا” در متون (فیلم، برنامه‌های تلویزیونی و دیگر آثار هنری) سر و کار دارد. این علم نشان می‌دهد که نشانه و نقش آن چیست؟ نشانه‌ها و روابط، دو مفهوم کلیدی تحلیل نشانه‌شناختی هستند. در تحلیل نشانه‌شناسی تفکیکی موقتی و اختیاری بین محتوا و شکل قائل می‌شویم و تمام توجه خود را معطوف نظام نشانه‌هایی می‌کنیم که متن ما را می‌سازد. مثلاً غذا در برنامه تلویزیونی نباید فقط استیک، سالاد و … تلقی شود؛ بلکه نظامی از نشانه‌ها که حاوی معانی مربوط به موضوعاتی مثل پایگاه، سلیقه، پیشرفت، ملّیّت و غیره است، می‌باشد. (آسابرگر، آرتور ، 1387)
9. جامعه‌سنجی : این روش را مورنو در سال 1934 برای مطالعه و اندازه‌گیری روابط از نظر جذب و دفع متقابل یا یک طرفه در یک گروه طبیعی پیشنهاد کرده است. (پل، 1369، ص 142) به‌طور کلی این روش، وسیله‌ای برای تعیین درجه پذیرش افراد در یک گروه، کشف روابط این افراد و آشکار کردن ساخت خود گروه به کار می‌رود.
به پژوهش کمّی، اثبات‌گر و به پژوهش کیفی، پژوهش مابعد اثباتگرانیز گفته می‌شود. پژوهش اثبات‌گرا، ریشه در این فرض دارد، که جلوه‌های محیط اجتماعی، واقعیّتی مستقل را تشکیل می‌دهند و طی زمان و موقعیت‌ها، نسبتاً ثابت‌اند. منظور از استقلال پدیده این است که واقعیّت، نزد پژوهشگر اثبات‌گرا، عینی تلقی می‌شود، جدا از پژوهشگر وجود دارد و توسط همگان دیده می‌شود. به دیگر سخن، واقعیت اجتماعی وجود خارجی دارد و توسط مشاهده‌گران ساخته نمی‌شود. برخلاف پژوهش‌های کیفی (مابعد اثبات‌گرا) که در آن واقعیّت اجتماعی به‌وسیله مشارکت‌کنندگان در آن ساخته می‌شود. فرض بر این است؛ که واقعیّت اجتماعی، به‌طور پیوسته و مداوم در موقعیّت‌های محلّی ساخته می‌شود. به‌عبارت دیگر برای پژوهشگر کیفی واقعیت یگانه‌ای وجود ندارد، هر ناظر و مشاهده‌گری واقعیت را به‌صورت بخشی از فرآیند پژوهشی خلق می‌کند، واقعیت مبتنی بر ذهن است و تنها با ارجاع به یک ناظر موجودیت می‌یابد. به عبارت دیگر پژوهشگر کمی عینیت را وجهه‌ی همت خود قرار می‌دهد و از داده‌ها جدا می‌ایستد ولی پژوهشگر کیفی خود را بخش ناگسستنی از داده‌ها می‌داند در حقیقت بدون مشارکت فعال پژوهشگر، داده‌ای وجود ندارد.
پژوهشگر اثبات‌گرا، دانش را از طریق گردآوری داده‌های عددی و مشاهده‌ی نمونه‌ها و سپس عرضه‌ی این داده‌ها به تحلیل عددی فراهم می‌کند. در مقابل این‌ها پژوهش مابعد اثبات‌گرا، ریشه در این فرض دارد که جلوه‌های محیط اجتماعی به‌عنوان تفسیرهایی به‌وسیله‌ی افراد ساخته می‌شود. این تفسیرها شکل گذرا و وابسته به موقعیت دارند. پژوهشگران مابعد اثبات‌گرا دانش را از درجه‌ی اول از طریق گردآوری داده‌های کلامی با مطالعه‌ی جدّی و عمقیموارد، و عرضه این داده‌ها به استقراء تحلیلی فراهم می‌آورند. (گال و دیگران، 1382، ص59)
پژوهشگران کیفی بر نوعی تفسیر کل‌نگر تأکید می‌کنند. آنان واقعیت‌ها و ارزش‌ها را به‌صورتی غیرقابل تفکیک و آمیخته با یکدیگر در نظر می‌گیرند. از طرف دیگر پژوهشگران کمّی به‌جای توجه بر تفسیرهای کل‌نگر، بر عوامل و متغیرهای فردی تأکید دارند. پژوهشگر کمّی بر این باور است که واقعیّت را می‌توان به مؤلفه‌هایش تقسیم کرد و با نگاه به این اجزاء، شناختی از کل به‌دست آورد؛ ولی پژوهشگر کیفی براساس این باور، که واقعیّت، کلیّتی است غیرقابل تقسیم، به بررسی کلّ فرآیند می‌پردازد. (خوی‌نژاد، 1380: 110)
اصطلاح دیگری که گاه به‌جای پژوهش کیفی به‌کار می‌رود، پژوهش مطالعه‌ی موردیاست. این اصطلاح بر این واقعیت تأکید می‌ورزد که پژوهش کیفی، متمرکز بر مطالعه‌ی موارد است؛ نه جامعه‌ها و نمونه‌ها. البته پژوهش‌های کیفی و کمّی می‌توانند از طریق کشف (توسط پژوهش‌های کیفی) و تأیید (توسط پژوهش‌های کمی) هم‌دیگر را کامل کنند؛ (گال و دیگران، 1382ص 64) فلذا با وجود همه تفاوت‌ها، بسیاری از پژوهشگران، اکنون ترکیبی از رویکردهای کمّی و کیفی را برای فهم کامل پدیده مورد بررسی خود، به‌کار می‌برند.
تمایز بین روشهای کیفی و روشهای کمّی در دنیای واقعی پژوهش‌های اجتماعی گاهی چندان روشن نیست.دو دلیل عمده برای این امر وجود دارد:
1- در عمل، انتخاب یک روش منتهی به حذف روش دیگر نمی‌گردد؛ پژوهشگران مجرب تمایل دارند که از هر دو روش در یک پژوهش استفاده کنند. بنابراین، تفاوت این دو روش به میزان استفاده بیشتر از یک روش در مقابل روش دیگر مربوط می‌شود.
2- در تئوری، هر دو روش بر مبنای پیش فرض‌های یکسانی بنا می‌شوند و تجزیة این دو روش به دو قطب جداگانه به‌سادگی امکان‌پذیر نیست.
با وجود این، واژة روشهای کیفی و روشهای کمّی به‌کار گرفته می‌شوند تا ویژگی‌های متفاوتی را در مورد ابعاد پدیده‌ها و متغیرهای مورد مطالعه در دو قطب مخالف، روشن‌تر سازند. جدول(1) تفاوت‌های عمده روشهای کمّی و روشهای کیفی را نشان می‌دهد.
واقعیت‌ها چندگانه‌اند. این واقعیت‌ها سازه‌های روان‌شناختی – جامعه‌شناختی هستند که یک کل به‌هم پیوسته را تشکیل می‌دهند. واقعیت‌ها تنها از این طریق درک می‌شوند.
واقعیت یکی است. با تقسیم دقیق و مطالعه اجزاء می‌توان کل را درک کرد.
2
رابطه میان داننده و دانسته (عالم و معلوم) چیست؟
داننده و دانسته (علم و معلوم) وابسته به یکدیگرند.
داننده می‌تواند خارج از آنچه قرار است دانسته شود، قرار بگیرد و عینیت واقعی امکان‌پذیر است.
3
ارزش‌ها چه نقشی در درک جهان ایفاد می‌کنند؟
ارزش‌ها به آنچه فهیمده می‌شود، شکل می‌دهند و در این میان نقس واسطه‌ای دارند.
روش های پارامتریک آماری، روش هایی هستند که برای تحلیل داده ها با استفاده از فرضیاتی درباره توزیع داده ها، استفاده می شوند. به عبارت دیگر، در این روش ها، فرض می شود که داده ها از یک توزیع خاصی، مانند توزیع نرمال، دنبال می کنند و با استفاده از پارامترهایی مانند میانگین و واریانس، توزیع داده ها مدل می شود.
بعضی از روش های پارامتریک آماری شامل موارد زیر هستند:
آزمون تی: این روش برای مقایسه میانگین دو دسته داده استفاده می شود و فرض می شود که داده ها از توزیع نرمال پیروی می کنند.
آزمون آنوا: این روش برای مقایسه میانگین بیش از دو دسته داده استفاده می شود و فرض می شود که داده ها از توزیع نرمال پیروی می کنند.
آنالیز رگرسیون: این روش برای بررسی رابطه بین دو متغیر استفاده می شود و فرض می شود که رابطه خطی بین دو متغیر وجود دارد.
آزمون کای-مربع: این روش برای بررسی رابطه بین دو متغیر غیر عددی استفاده می شود و فرض می شود که داده ها از توزیع خاصی پیروی نمی کنند.
آیا روش های پارامتریک آماری برای داده های پرت و نامتعادل مناسب نیستند؟
بله، روشهای پارامتریک آماری برای داده‌های پرت و نامتعادل مناسب نیستند. این روش‌ها برای تحلیل داده‌ها از فرضیاتی درباره توزیع داده‌ها استفاده می‌کنند و به دلیل اینکه داده‌های پرت و نامتعادل توزیع داده‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند، دقت و قابلیت تفسیر نتایج را کاهش می‌دهند.
در داده‌های پرت، مقدار یک یا چند داده خارج از محدوده معمول باقی می‌ماند و باعث می‌شود که توزیع داده‌ها به شدت از توزیع معمول خود خارج شود. این در حالیست که روشهای پارامتریک برای تحلیل داده‌ها از فرضیاتی درباره توزیع داده‌ها استفاده می‌کنند و اگر داده‌ها از توزیع معمول خود خارج شوند، ممکن است فرضیات درست نباشد و نتایج تحلیل داده‌ها نادرست باشد.
در داده‌های نامتعادل، تعداد داده‌ها در هر دسته با یکدیگر متفاوت است و این ممکن است باعث شود که توزیع داده‌ها در هر دسته با توزیع معمول خود متفاوت باشد. در این موارد، استفاده از روشهای پارامتریک ممکن است باعث نادرستی نتایج تحلیل داده‌ها شود.
بنابراین، در داده‌های پرت و نامتعادل، روشهای ناپارامتریک مانند آزمون ویلکاکسون و آزمون راندومایز شده مناسب‌تر هستند. این روش‌ها برای تحلیل داده‌هایی که فرضیات خاصی درباره توزیع داده‌هایشان وجود ندارد، مناسب هستند و در برخی موارد نتایج دقیق‌تری نسبت به روشهای پارامتریک به دست می‌دهند.
روش های پارامتریک آماری مزایایی مانند دقت بالا و قابلیت تفسیر آسان دارند، اما در برخی موارد، فرضیات درباره توزیع داده ها ممکن است نادرست باشند و بهبود نتایج تحلیل داده ها را به خطر بیندازند. همچنین، این روش ها برای داده های پرت و نامتعادل مناسب نیستند. در این
روشهای ناپارامتریک آماری، روش‌هایی هستند که برای تحلیل داده‌هایی استفاده می‌شوند که فرض‌های خاصی در مورد توزیع آنها نداریم یا نمی‌توانیم این فرض‌ها را بررسی کنیم. این روش‌ها برای داده‌های کم حجم و بدون ساختار مناسب هستند و در بسیاری از موارد از دقت بالایی برخوردارند.
برخی از روشهای ناپارامتریک عبارتند از:
آزمون رتبه‌ای ویلکاکسون: این روش برای مقایسه دو دسته داده برای متغیرهای مستقل وابسته به کار می‌رود و از ترتیب رتبه‌های داده‌ها بجای ارزیابی میزان اختلاف آنها استفاده می‌کند.
آزمون کراسکال-والیس: این روش برای مقایسه بیش از دو دسته داده برای متغیرهای مستقل به کار می‌رود و از رتبه‌بندی داده‌ها برای مقایسه تفاوت میان گروه‌ها استفاده می‌کند.
آزمون کندال: این روش برای بررسی همبستگی بین دو متغیر بدون نیاز به فرض توزیع خاصی از داده‌ها به کار می‌رود.
آزمون فریدمن: این روش برای مقایسه بیش از دو دسته داده برای متغیرهای وابسته به کار می‌رود و از رتبه‌بندی داده‌ها برای مقایسه تفاوت میان گروه‌ها استفاده می‌کند.
رگرسیون ناپارامتریک: این روش برای مدلسازی رابطه بین یک متغیر وابسته و یک یا چند متغیر مستقل بدون نیاز به فرض توزیع خاصی از داده‌ها به کار می‌رود.
روشهای خوشه‌بندی ناپارامتریک: این روش‌ها برای تقسیم داده‌ها به چندین خوشه بدون نیاز به فرض توزیع خاصی از داده‌ها به کار می‌روند.
روشهای محاسبه رتبه: این روش‌ها برای ترتیب بندی داده‌ها و مقایسه تفاوت میان گروه‌ها بدون نیاز به فرض توزیع خاصی از داده‌ها به کار می‌روند.
در کل، روشهای ناپارامتریک برای داده‌هایی که توزیعشان نامشخص است، یا برای زمانی که فرض توزیع خاصی در مورد داده‌ها نداریم، مناسب هستند.
آیا روشهای ناپارامتریک برای داده‌های بزرگ هم مناسب هستند؟
بله، روشهای ناپارامتریک برای داده‌های بزرگ نیز مناسب هستند. در واقع، در بسیاری از موارد، روشهای ناپارامتریک برای داده‌های بزرگ بهتر از روشهای پارامتریک عمل می‌کنند. یکی از دلایلی که روشهای ناپارامتریک در برخی موارد برای داده‌های بزرگ مناسب هستند، این است که این روش‌ها برای تخمین تابع چگالی احتمال و تابع توزیع تجمعی، از روشهای محاسبه نقطه‌ای استفاده نمی‌کنند. به عنوان مثال، در آزمون ویلکاکسون، به جای تخمین میانگین و واریانس دو دسته داده، از رتبه‌بندی داده‌ها استفاده می‌شود.
علاوه بر این، روشهای ناپارامتریک برای داده‌های بزرگ به دلیل اینکه نیازی به فرض خاصی در مورد توزیع داده ندارند، به عنوان یک روش بدون پارامتر، مقاومت بیشتری در برابر داده‌های پرت و نویز دارند. همچنین، این روش‌ها برای تحلیل داده‌هایی با ساختار پیچیده و بدون ساختار مناسب، از دقت بالایی برخوردارند.
بنابراین، در کل، روشهای ناپارامتریک برای داده‌های بزرگ نیز مناسب هستند و در بسیاری از موارد، بهتر از روشهای پارامتریک عمل می‌کنند.
آیا روشهای ناپارامتریک برای داده‌های با توزیع نرمال هم مناسب هستند؟
بله، روشهای ناپارامتریک در مواردی که داده‌ها دارای توزیع نرمال هستند، به طور کلی به دلیل عدم نیاز به فرض خاصی در مورد توزیع داده‌ها، قابل استفاده هستند. با این حال، در مواردی که داده‌ها دارای توزیع نرمال هستند، روشهای پارامتریک نیز می‌توانند به خوبی عمل کنند و در برخی موارد دقت بیشتری داشته باشند.
بنابراین، اگر داده‌های شما دارای توزیع نرمال هستند، استفاده از روشهای پارامتریک مانند آزمون t و آزمون ANOVA می‌تواند بهترین گزینه باشد. اما اگر داده‌ها شامل پرتی و نویز هستند یا توزیع آنها نامشخص است، روشهای ناپارامتریک می‌توانند یک گزینه مناسب برای تحلیل داده‌ها باشند. همچنین، در مواردی که به دلیل اندازه نمونه کوچک، تخمین پارامترهای توزیع داده‌ها دشوار است، روشهای ناپارامتریک می‌توانند بهترین گزینه باشند.
تحلیل آماری عبارت است از مجموعه‌ای از روشهای کاربردی برای بررسی، تفسیر و خلاصه کردن داده‌ها به کمک ابزارهای ریاضی و آماری. تحلیل آماری به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: تحلیل آماری توصیفی و تحلیل آماری استنباطی.
تحلیل آماری توصیفی (Descriptive Statistics): این روش به بررسی و توصیف ویژگی‌های کلی داده‌های موجود (مثل میانگین، میانه، انحراف معیار و غیره) می‌پردازد. تحلیل آماری توصیفی به ما اجازه می‌دهد که اطلاعات موجود در داده‌ها را به صورت خلاصه و قابل فهم ارائه دهیم.
تحلیل آماری توصیفی یکی از روشهای آماری است که برای خلاصه‌ای کردن و تفسیر داده‌های جمع‌آوری شده استفاده می‌شود. در این روش، ویژگی‌های مختلف داده‌ها، مانند میانگین، واریانس، مد، میزان کمینه و بیشینه و غیره، به صورت کمی توصیف می‌شوند.
این روش برای بررسی ویژگی‌های مختلف یک مجموعه داده، شناخت بهتر و تصمیم‌گیری‌های بهتر در مورد آن استفاده می‌شود. به عنوان مثال، با استفاده از تحلیل آماری توصیفی، می‌توان میانگین و واریانس داده‌ها را محاسبه کرد و بررسی کرد که آیا داده‌ها یکنواخت هستند یا نه. همچنین می‌توان با بررسی مد و میزان کمینه و بیشینه، اطلاعاتی در مورد توزیع داده‌ها و محدوده مقادیر آنها به دست آورد.
تحلیل آماری توصیفی به عنوان یکی از ابزارهای پایه در آمار، در بسیاری از زمینه‌ها مانند علوم
تحلیل آماری استنباطی (Inferential Statistics): این روش به بررسی روابط و الگوهای پنهان در داده‌ها و استنباط نتایج کلی برای جامعه‌ی آماری بر اساس نمونه‌های محدود می‌پردازد. تحلیل آماری استنباطی به کمک تکنیک‌هایی مانند آزمونهای فرضیه، اطمینان آماری و رگرسیون، اجازه می‌دهد که نتایج حاصل از نمونه‌ها را به جامعه‌ی کلی تعمیم بدهیم.
تحلیل آماری در بسیاری از علوم و حوزه‌های مختلف کاربرد دارد، از جمله علوم اجتماعی، روانشناسی، اقتصاد، علوم زیستی و فیزیکی. هدف اصلی تحلیل آماری، به دست آوردن اطلاعات مفید و قابل اعتماد از داده‌ها و کمک به تصمیم‌گیری‌های بهتر است.
ما در این سایت پرسشنامه های استاندارد (دارای روایی، پایایی، روش دقیق نمره گذاری ، منبع داخل و پایان متن ) ارائه می کنیم و همچنین تحلیل آماری کمی و کیفی رابا قیمت بسیار مناسب و کیفیت عالی و تجربه بیش از 17 سال انجام می دهیم. برای تماس به ما به شماره 09143444846 در شبکه های اجتماعی پیام بفرستید. ایمیلabazizi1392@gmail.com
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به لنسرسرا و محفوظ است.
این سایت دارای مجوز می باشد
