چگونه یک مقاله مروری سیستماتیک(Systematic Review) بنویسیم؟

محققین در فرآیند نگارش مقاله مروری سیستماتیک، ملزم به رعایت مراحلی مشخص و بر اساس قرارداد یا برنامه‌ای هستند

که قبل از انجام تحقیق می‌بایست تنظیم گردد و به تایید نویسندگان برسد.

این قرارداد مستند به محقق کمک می‌کند که همه مراحل تدوین مقاله را بر اساس یک طرح دقیق پیش ببرد

و با استانداردسازی روش‌ها و ابزارهای تحقیق، از سوگیری و انحراف از مسیر پژوهش جلوگیری کند.

به طور کلی برای تدوین مقاله مروری سیستماتیک، یک فرآیند 7 مرحله‌ای به صورت متداول در نظر گرفته می‌شود:

مرحله 1: مشخص نمودن سوال پژوهش

تعیین سوال پژوهشی مرحله بسیار مهمی در تدوین مقاله مرور سیستماتیک است.

سوال پژوهش نباید خیلی محدود و غیر قابل تعمیم و یا خیلی وسیع و فاقد نتیجه گیری واحد برای جمعیت مورد نظر باشد.

برای تعیین سوال پژوهش باید به 4 جزء اساسی در آن توجه شود:

1.  گروه مورد مطالعه تعیین شود؛

2.  گروه مداخله یا مواجهه مشخص گردد؛

3.  مقایسه، کنترل و یا مداخلات جایگزین تعیین گردد؛

4.  و در نهایت نتایج و پیامدهای مدنظر بیان شود.

با بیان یک سوال پژوهشی جامع می‌توان نقاط قوت و ضعف مطالعات انجام شده را مشخص کرده

و مشکل موجود را به صورت کاملا واضح در قالب یک پرسش، تعیین نمود.

مرحله 2: مشخص نمودن قرارداد یا برنامه تدوین مقاله

تمامی ‌روش‌هایی که برای مرور مطالعات پیشین باید مدنظر قرار گیرد، قبل از جستجو در این قرارداد مشخص می‌شود

 تا از هر گونه انحراف و مداخله محقق در حین انجام کار خودداری گردد.

این قرارداد موجب تعیین تمامی‌ روش‌های جستجو و دسته بندی مقالات، روش استخراج داده‌های مورد نیاز از آن‌ها و شیوه نامه تحلیل و تفسیر یافته‌ها می‌گردد

و بدین ترتیب بدون سوگیری، موجب افزایش کارآمدی نتیجه مطالعه می‌شود.

 این قرارداد پس از تنظیم و تکمیل توسط صاحب‌نظران مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد

و اشکالات موجود در آن برطرف می‌گردد.

این اصلاحات تا زمانی ادامه می‌یابد تا فرم کامل قرارداد بدون هیچگونه ایراد اجرایی در دسترس محققین قرار بگیرد.

مرحله 3: مشخص نمودن روش‌های جستجوی متون مورد نیاز

جستجوی متون موجود در پایگاه‌های داده برای تعیین مطالعات مرتبط با پرسش تعیین شده

 در مقاله مروری و یافتن اطلاعات مورد نیاز، اقدام دیگری است که محققین مقالات مروری سیستماتیک در دستور کار خود دارند.

در این خصوص توصیه می‌شود که از پایگاه‌های داده‌ای که اطلاعات وسیع مرجع نگاری را در دسترس قرار می‌دهند استفاده شود.

 برای اینکه بتوان میزان انحراف از نتیجه مورد نظر را به حداقل رساند، بهتر است که یک جستجوی جامع

از چند پایگاه داده صورت بگیرد تا دسترسی به بالاترین تعداد مطالعات قابل بازیابی به شکل بهتری انجام شود.

در نظر داشتن معیارهای درج شده در قرارداد برای انتخاب مقالات و معیار ورود و خروج آن‌ها در این مرحله، بسیار حائز اهمیت است.

اگر مراحل جستجو و انتخاب پایگاه داده مناسب به درستی انجام شود، مقدار قابل توجهی از اطلاعات مفید جهت دستیابی به شواهد جدید در اختیار محققین قرار خواهد گرفت.

مرحله 5: ارزیابی کیفیت مطالعات منتخب

ارزیابی کیفیت روش کار و اعتبار مطالعات، مرحله مهمی در فرآیند نوشتن مقالات مروری سیستماتیک محسوب می‌گردد.

در این مرحله ابتدا به مرجعی که مقاله در آن چاپ شده و میزان اعتبار آن دقت کنید.

سپس به یافته‌های مربوط به نویسنده مقاله توجه نمایید

و اعتبار علمی او را مورد بررسی قرار دهید.

در ادامه سال انتشار مقاله را بررسی کرده و اگر جزء مقالات قدیمی در حیطه مورد نظر بود،

به جستجوی مطالعات جدیدتر و تکمیل کننده موضوع مقاله مروری بپردازید.

نکته دیگر در ارزیابی کیفی، بررسی میزان ارجاع دهی و استناد به مقاله در سایر مطالعات است

 که نرخ بالاتر در این مورد، بیانگر میزان اعتبار علمی مطالعه است.

مرحله 6: تحلیل نتایج بدست آمده

پس از بررسی کیفی مطالعات با استفاده از روش‌های تحلیلی، به بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های به‌دست آمده پرداخته می‌شود.

در صورتی که نتایج مطالعات نسبتاً مشابه باشد، برای ارزیابی دقت برآوردها و انسجام نتایج، از متاآنالایز استفاده می‌شود و اگر مطالعات از نظر جمعیت مورد بررسی، روش‌های آماری و پیامدهای ایجاد شده در گروه‌های متفاوتی قرار داشته باشند،

از روش‌های دیگری برای تحلیل نتایج آن‌ها استفاده می‌شود.

معروف‌ترین نرم افزاری که برای متاآنالایز از آن استفاده می‌شود review manager یا به اختصار RevMan است

که به منظور مقایسه بین مطالعات، تهیه جداول تحلیلی و بررسی داده‌های مدنظر به منظور پاسخ به سوال پژوهش قابل استفاده است.

در این مرحله از نحوه نوشتن مقاله مروری سیستماتیک، به همراه متاآنالایز یافته‌ها می‌بایست به بیان نام نرم افزارهای استفاده شده،

شاخص‌های آماری تحت بررسی و روش‌های آماری و تحلیلی هم پرداخته شود.

مرحله 7: تفسیر و ارزیابی نتایج

آخرین مرحله در نحوه نوشتن مقاله مروری سیستماتیک، تفسیر یافته‌ها و ارائه یک جمع بندی به منظور استفاده از نتیجه گیری در تصمیمات و پاسخ به پرسش اساسی پژوهش است.

در این مرحله یافته‌های حاصل از مطالعات توسط روش‌های فراتحلیلی یا سایر روش‌های کمی و کیفی، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد

و اگر ناهمگونی اطلاعاتی و یافته‌های سطح پایینی در برخی از مطالعات وجود داشته باشد،

نویسندگان در بخش کاربردهای پژوهش، پیشنهاداتی را برای پژوهش‌های بعدی و در جهت ارتقاء نواقص مطالعات گذشته ارائه می‌دهند.

به طور کلی یافته‌های حاصل از مطالعه مروری بر اساس میزان تعمیم پذیری، انسجام نتایج و تغییر در نتایج مورد بررسی قرار می‌گیرند.

همچنین محدودیت‌های موجود در روند پژوهش و یافته‌های جدید مبتنی بر مقاله مروری هم در این بخش مشخص خواهد شد.

در نهایت از تحلیل و تفسیر نتایج مقاله مروری سیستماتیک برای پاسخ به پرسش ابتدایی این مقاله که هدف اساسی پژوهش هم محسوب می‌شود، استفاده می‌گردد.

مرحله 8: جمع بندی و نتیجه گیری
نوشتن مقاله مروری سیستماتیک یکی از روش‌های مرسوم و مورد قبول برای ارائه یافته‌های پژوهشی به پژوهشگران و دانشجویان است.

نحوه نوشتن مقاله مروری سیستماتیک به دانش و تجربه مرتبط نیازمند است و بر خلاف ظاهر ساده‌ای که دارد، فرآیند دشواری خواهد داشت.

در مقاله مروری سیستماتیک بر طبق یک موضوع علمی مشخص، به صورت دقیق و نظام مند به بررسی پژوهش‌های علمی انجام شده پرداخته می‌شود

که در این پروسه، پژوهش‌های مرتبط پیشین شناسایی، جستجو، جداسازی و انتخاب و در نهایت نتایج آن‌ها با یکدیگر ترکیب می‌شود. بر این اساس می‌توان مقالات مروری سیستماتیک را یکی از بهترین منابع تحقیقاتی قابل ارجاع معرفی نمود.

منبع پارس پژوه

برای مشاهده لیست همه ی  پرسشنامه های استاندارد لطفا همین جا روی پرسشنامه استاندارد  کلیک فرمایید.

تحلیل داده های آماری برای پایان نامه و مقاله نویسی ،تحلیل داده های آماری شما با نرم افزارهای کمی و کیفی ،مناسب ترین قیمت و کیفیت عالی انجام می گیرد.

نرم افزار های کمی: SPSS- PLS – Amos

نرم افزار کیفی: Maxquda

تعیین حجم نمونه با:Spss samplepower

روش های تماس:

Mobile :  09143444846  واتساپ – تلگرام

Telegram: @abazizi

• E-mail: abazizi1392@gmail.com

وبلاگ ما

برای تحلیل داده های آماری با کیفیت بالا و قیمت مناسب همین جا  کلیک کن.

انواع متغیر
متغیرها انواع مختلفی دارند و بر اساس مبانی مختلف طبقه بندی می شوند

طبقه بندی متغیرها بر اساس رابطه
1)متغیر مستقل: که به آن متغیر محرک یا درونداد هم گفته میشود.پژوهشگر آن را اندازه گیری و دست کاری میکند تا تاثیر یا ارتباط آن را با متغیرهای دیگر معین کند.یا میتوان گفت متغیر مستقل یک ویژگی از محیط فیزیکی و اجتماعی است که بعد از انتخاب و دستکاری محقق مقادیری را میپذیرد تا تاثیرش بر متغیر وابسته به صورت منفی یا مثبت مشاهد شود.
2)متغیر وابسته:که به آن متغیر پاسخ یا برونداد نیز میگویند. این متغیر از طریق متغیر مستقل پیش بینی میشود. متغیر وابسته اندازه گیری میشود تا تاثیر متغیر مستقل بر آن معلوم شود.
3)متغیر میانگر یا واسطه:متغیری است که رابط بین متغیر وابسته و مستقل قرار میگیرد .
طبقه بندی متغیرها بر اساس نقش
1)متغیر های علی:این متغیرها در واقع همان متغیرهای مستقل هستند که عامل به وجود آورنده یک پدیده مطالعه میشوند.

2)متغیرهای توصیفی:این متغیرها نشان دهنده صفات یا ویژگیهای یک پدیده یا شی هستند و وضعیت آنها را توضیح میدهند.و در تحقیقات توصیفی کاربرد زیادی دارند.

طبقه بندی متغیرها بر اساس تعدا ارزشها
1)متغیرهای دو ارزشی:به متغیرهایی گفته میشود که به آنها فقط دو مقدار یا دو عدد نسبت داده میشود به این متغیرها دو بخشی نیز گفته میشود.

2)متغیرهای چند ارزشی:متغیرهایی هستند که بیش از دو مقدار یا عدد به آنها اختصاص داده میشود.
سایر متغیرها
1)متغیرهای جانبی:این متغیرها در تحقیق وجود دارند ولی موضوع اصلی تحقیق را تشکیل نمی دهند.انواع این متغیر عبارتند از:
متغیرهای تعدیل کننده: محقق این متغیرها را دستکاری میکند تا مشخص شود آیا تغییر آن موجب تغییر در همبستگی بین متغیر مستقل و وابسته میشود؟
متغیرهای کنترل: به دلیل اینکه ممکن است محقق نتواند تمام متغیرها را همزمان بررسی کند بعضی از متغیرها را حذف کرده و یا اثر آنها را خنثی میکند به این متغیرها ،متغیرکنترل گویند.
متغیرهای مداخله گر یا مزاحم:این متغیرها قابل مشاهده و اندازه گیری نیستندولی بر متغیر وابسته اثر میگذارند.

2)متغیرهای کمی و کیفی:متغیر کمی به متغیری گفته می‌شود که انسان می‌تواند برای اندازه‌گیری آنها یک واحد و مبدأ مشخص به وجود آورد یا آن که تفاوت ناشی از تغییرات آن را می‌توان با عدد مشخص کرد؛ متغیر کمی را با مقیاس فاصله‌ای و نسبی می‌توان اندازه‌گیری کرد
متغیر کیفی:به متغیری اطلاق می‌شود که تفاوت‌های ناشی از تغییرات آن را به صورت عدد نمی‌توان مشخص کرد یا این که متغیر کیفی، متغیری است که پژوهش‌گر نمی‌تواند آن را اندازه بگیرد و با اعداد و ارقام ویژگی‌های آن را نشان دهد.
گرچه می‌توان با کدگذاری آنها را به صورت عدد نشان داد، ولی عملیات ریاضی روی آن اعداد، میسر نیست
. متغیرهای کیفی را می‌توان با مقیاس اسمی و در برخی موارد با مقیاس رتبه‌ای، اندازه‌گیری کرد.
3)متغیر گسسته و پیوسته:متغیر پیوسته متغیری است که قابلیت این را دارد که مجموعه منظمی از ارزش‌ها یا مقادیر را در محدوده معینی بپذیرد. هر چه ارزش یک متغیر بیشتر باشد، به این معنی است که در مقایسه با ارزش کوچک‌تر، مقادیر بیشتری از خصوصیت مورد نظر را دارد

متغیر گسسته متغیری است که نمیتواند هر ارزشی را به خود اختصاص دهد؛ بلکه فقط مقدار مشخصی را به خود نسبت می‌دهد. در این نوع متغیرها، مقیاس مورد استفاده، اسمی می‌باشد
4)متغیرهای مستقل عملی یا فعال و هویتی یا تشخیصی:
متغیرهای مستقل بر حسب توانایی محقق در دستکاری آنها به دو دسته تقسیم میشوند
متغیر مستقل فعال به متغیری گفته میشود که محقق می تواند آزمودنی ها را در سطوح مختلف آن به صورت تصادفی جایگزین نماید.اما در متغیر مستقل هویتی محقق این توانایی را ندارد که آزمودنی ها را در سطوح مختلف متغیر جایگزین کند و ماهیت سطوح این متغیر ها به نحوی است که آزمودنی ها خود به خود و بدون دخالت محقق قبلا در آن سطوح قرار گرفته اند.

متغیر و انواع آن در پژوهش

متغیر (variable) هر عامل، خصیصه یا شرطی است که با مقادیر یا انواع مختلف در گروهی از افراد یا اشیاء وجود دارد. متغیر را ویژگی قابل اندازه گیری دانست که تغییر می کند.  یا ویژگی و صفتی که بین افراد جامعه مشترک بوده، می تواند مقادیر کمی و ارزش های متفاوتی را داشته باشد

یک آزمایش یا تحقیق دارای سه نوع متغیر اصلی می باشد. متغیرهای مستقل، وابسته و متغیرهای کنترل شده.
بنابراین در یک تعریف ساده می توان متغیر را هر ویژگی قابل اندازه گیری دانست که تغییر می کند. متغیر ممکن است از گروهی به گروه دیگر، از شخصی به شخص دیگر، از چیزی به چیز دیگر، از زمانی به زمان دیگر تفاوت داشته باشد.
محققان متغیرها را در شش گروه اصلی طبقه بندی کردند:

1.  متغیر مستقل ( Independent variable )
2. متغیر وابسته ( Dependent variable )
3.  متغیر میانجی یا تعدیل کننده ( Mediator vartiable )
4. متغیر کنترل ( Control vartiable )
5.  متغیر مداخله‌گر ( Intervening vartiable )
6. متغیر بیرونی (extraneous variables)

متغیر ها بر اساس مبانی مختلفی طبقه بندی می شوند. در زیر چند طبقه می آید:

الف: انواع متغیرها بر اساس ارزش : سه دسته اند:

1. متغیر کمی (Quantitative variable): دسته وسیعی از متغیرها است و شامل متغیرهای قابل شمارش یا دارای مقدار عددی است. متغیرهای طبقه ای، رتبه ای و نسبتی در این دسته قرار می گیرند  مانند (قد، وزن، تعداد و …) که خود به دو دسته کمی متصل (مانند طول ، وزن) و کمی منفصل که مقادیری که می پذیرند اعشار پذیر نیست مانند تعداد دانش آموز یا کلاس و … تقسیم می شوند.
2. متغیر کیفی (Qualitative variable): دسته وسیعی از متغیرها است که قابل شمارش نیستند (مقداری عددی ندارند). مقادیر عددی نمی گیرند بلکه ارزش های کیفی می پذیرند.  متغیرهای اسمی و ترتیبی در این گروه قرار می گیرند.
3. متغیر های دو وجهی: بین کمی و کیفی قرار دارند یعنی هم ارزش کیفی به خود می گیرند و هم مقادیر کیفی مانند مدرک تحصیلی ، درآمد و …

ب- انواع متغیر ها بر اساس رابطه بین آن ها:

1- متغیر مستقل یا پیشبین (independent variables)

متغیر مستقل (independent variables) متغیری است که محقق روی آن کنترل دارد. این کنترل ممکن شامل دستکاری متغیرهای موجود (مثل دستکاری روش تدریس موجود) یا ایجاد تغییرات جدید (مثل اتخاذ یک روش تدریس کاملا جدید) باشد. به هر حال محقق انتظار دارد که دستکاری متغیر مستقل روی متغیر وابسته (یا رابطه آن با متغیر وابسته) تاثیر بگذارد و تغییراتی در متغیر وابسته ایجاد کند.

2- متغیر های تابع یا وابسته یا ملاک  (dependent variables)

 برآیند آزمایش است. محقق با دستکاری متغیر مستقل، تاثیر آن بر متغیر وابسته را مشاهده می کند. نشانگر تاثیر دستکاری یا اعمال متغیر مستقل می باشد. متغیر وابسته در یک تحقیق متغیری است که در اثر دستکاری متغیر مستقل تغییر می کند. متغیر وابسته، متغیر اصلی مورد توجه محقق است. این متغیر، متغیر پاسخ، برون­داد یا ملاک است و عبارت است از وجهی از رفتار یک ارگانیسم که تحریک شده است. متغیر وابسته، مشاهده یا اندازه ­گیری می­شود تا تأثیر متغیر مستقل بر آن معلوم و مشخص شود. هدف محقق آن است که تغییرپذیری متغیر وابسته را تشریح و پیش­بینی کند. این متغیر از طریق متغیر مستقل پیش­ بینی می­شود. از طریق تجزیه و تحلیل متغیر وابسته امکان یافتن پاسخ­ ها یا راه ­حل ­هایی برای مسئله ایجاد می­شود. محقق قصد دارد این متغیرها را و همین­طور سایر متغیرهای تأثیرگذار بر آن را به صورت کمّی و سنجش ­پذیر درآورد.

3- متغیر های میانجی یا واسطه (moderator variables) 

متغیر میانجی  (moderator variables) متغیری است که بخشی یا همه ی اثر متغیر مستقل بر متغیر وابسته از طریق آن انتقال پیدا می کند. اگر همه ی این اثر از طریق متغیر واسط انتقال پیدا کند میانجی کامل و اگر فقط قسمتی از این اثر از طزیق متغیر میانجی انتقال پیدا کند به آن میانجی جزئی می گویند. مانند در رابطه بین اثر رضایت شغلی بر فرسودگی ممکن است متغیر تعهد سازمانی نقش میانجی داشته باشد.

ج- انواع متغیر بر اساس نقش آن ها در تحقیق عبارتند از:

1. متغیر های علی (همان متغیرهای مستقل یا غیر وابسته) که به عنوان عامل به وجود آورنده ی یک پدیده مورد مطالعه قرار می گیرند.
2. متغیر های توصیفی: این متغیر ها مبین صفات و ویژگی های یک پدیده یا شی ء هستند و در واقع وضع آن را توضیح می دهند و در تحقیقات توصیفی و حتی سایر انواع تحقیق در شناخت وضعیت شی ء یا پدیده نقش مهمی دارند، این ها ممکن است از نوع کمی یا کیفی باشند؛ مانند وضع سنی، وضع تحصیلی، وضع سواد، وضع درآمد و …

د- متغیرهای دویا چند ارزشی: بر اساس تعداد ارزش یا عددی که به خود می گیرند به دو دسته دو ارزشی و چند ارزشی تقسیم می شوند.  1- متغیر های دو ارزشی  2- متغیر های چند ارزشی

ه- متغیر های جانبی:

این متغیر ها موضوع اصلی تحقیق را تشکیل نمی دهند بلکه در صحنه ی تحقیق به شکل های مختلف حضور دارند و محقق اقداماتی را در مورد آن ها انجام می دهد. عبارتند از

1- متغیر تعدیل گر : این متغیر مستقیما بر متغیر وابسته اثر ندارد و همچنین در مورد اثر متغیر مستقل بر وابسته نیز نقشی ندارد. بلکه بر جهت و شدت رابطه بین متغیر مستقل و وابسته اثر می گذارد. پس عاملی است که محقق آن را انتخاب می کند تا مشخص کند که آیا تغییر آن موجب تغییر همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته می شود.  نمونه معمول و رایج متغیرهای تعدیل کننده شامل سن، جنس، فرهنگ و سایر متغیرهای جمعیت شناختی یا دموگرافیک است که محقق اندازه گیری کرده و در تجزیه و تحلیل خود لحاظ می کند.

2- متغیرهای کنترل (control variables)

متغیر کنترلی (control variables) متغیری است که به شیوه ای در پژوهش کنترل می شود. یادگیری زبان و تدریس زبان یک فرآیند خیلی پیچیده است. در یک مطالعه امکان لحاظ کردن تک تک متغیرها وجود ندارد. بنابراین، متغیرهایی که بطور خاص در یک مطالعه اندازه گیری نمی شوند، در بین نمونه ها ثابت، خنثی یا توزیع شده نگهداری شده یا حذف می شوند؛ بدینوسیله از تاثیر و سوگیری بر متغیرهای دیگر جلوگیری می شود. متغیری که به این شکل کنترل شود، متغیر کنترلی نامیده می شود.

در تحقیقات آزمایشی متغیر کنترل عاملی است که در پژوهش بایستی ثابت نگهداشته شود. مثلا در بررسی تاثیر نور بر رشد گیاهان بایستی متغیر نوع خاک را ثابت نگه داشت.

• متغیر مداخله گر (intervening variables)

متغیر مداخله گر (intervening variables) به فرآیندهای انتزاعی اطلاق می شود که مستقیما قابل مشاهده و اندازه گیری نیستند اما با متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق ارتباط دارند. متغیر مداخله گر متغیری است که ممکن است روی نتایج تحقیق یا روی تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته اثر بگذارد، اما محقق نمی تواند آن را مشاهده یا اندازه گیری کند. مثلا در زبان آموزی و تدریس زبان خارجی، معمولا متغیر مداخله گر در ذهن نمونه ها وجود دارد که می تواند شامل فرآیندهای یادگیری زبان باشد که محقق نمی تواند در آنها دخلی داشته باشد. مثلا اگر روش تدریس خاصی متغیر مستقل و تسلط بر قیدها متغیر وابسته باشد، پس فرآیندهای یادگیری زبان نمونه ها یک متغیر مداخله گر است که محقق نمی تواند ببیند یا اندازه گیری کند.

متغیر بیرونی (extraneous variables)

متغیر بیرونی (extraneous variables) یا متغیر مخدوش کننده (confounding variables) آندسته از عواملی است که در محیط پژوهش ممکن است روی متغیر یا متغیرهای وابسته مطالعه تاثیر داشته باشند، اما قابل کنترل نباشند. متغیر بیرونی یا مخدوش کننده برای نتیجه تحقیق خطرناک است. ممکن است به روایی و پایایی نتایج صدمه بزند، چه روی متغیر مستقل یا متغیر وابسته تاثیر بگذارد یا روی متغیرهای تعدیل کننده. متغیرهای بیرونی را نمی توان کنترل کرد، اما بایستی به نوعی در مطالعه لحاظ شده و در تفسیر نتایج در نظر گرفته شوند. معمولا برای کنترل متغیرهای مخدوش کننده در یک مطالعه، محققان سعی می کنند طوری نمونه گیری کنند که سطح متغیرهای مخدوش کننده در گروه های مطالعه یکسان باشد و یا نمونه های دارای متغیر مخدوش کننده را از مطالعه کنار می گذارند.

سایر انواع متغیر

به هر حال با توجه به رشته، نوع کاربرد، ماهیت مفهوم؛ انواع مختلفی از متغیرها معرفی شده است. که در زیر تنها تعریف هر یک آورده می شود. در حالی که در جبر و ریاضی متغیر چیزی است که مقدار آن نامعلوم یا مجهول است، در آمار متغیرهای زیادی وجود دارد.

متغیر اسمی (Nominal variable): نام دیگری برای متغیر طبقه ای است.

متغیر مخدوش کننده (Confounding variable): متغیر مازادی که دارای تاثیر پنهان بر نتایج آزمایش است.

متغیر ترتیبی (Ordinal variable): شبیه به متغیر طبقه ای است، اما ترتیب مشخصی دارند. مثل سطح درآمد کم، متوسط و بالا را می توان یک متغیر ترتیبی در نظر گرفت.

متغیر گسسته (Discrete variable): متغیری است که دارای مقادیر گسسته یا مشخص است. مثلا تعداد ماشین های یک پارکینگ یا تعداد بچه های یک خانوار.

متغیر رتبه ای (ranked variable): نوعی متغیر ترتیبی است که در هر نقطه داده می تواند یک رتبه داشته باشد (اولین، دومین، سومین و غیره)

متغیر طبقه ای (Categorical variable): متغیرهایی است که می توان آن را طبقه بندی یا دسته بندی کرد. مثلا متغیر خمیر دندان را می توان به برندهای مختلف طبقه بندی کرد مثل خمیر دندان کلگیت یا آکوافرش

متغیر مستقل (Independent variable): متغیری است که تحت تاثیر محقق قرار نمی گیرد. یعنی محقق نمی تواند روی متغیر مستقل تاثیر بگذارد. معمولا متغیر مستقل در محور ایکس آورده می شود.

متغیر اندازه گیری (measurement variable): متغیری است که عدد یا مقداری با آن می آید مثل مقدار چیزی یا شماره چیزی.

متغیر نسبتی (Ratio variables): شبیه به متغیر فاصله ای است، اما دارای صفر معنادار است.

متغیر پیوسته (Continuous variable): متغیری است که می تواند مقادیر بی نهایت به خود بگیرد مثل متغیر زمان یا متغیر وزن

متغیرهای تصادفی (Random variables): متغیرهای مرتبط با پروسه های تصادفی است و عددی به برآیند وقایع تصادفی اختصاص می دهند.

منبع:

حافظ نیا، محمد رضا.(1385). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.

ضریب کاپای کوهن

یکی از مواردی که در تحقیقات کیفی باید با آن توجه کرد پایایی می باشد، پایایی در تحقیقات کیفی بر اساس اندازه توافق (بین کد گذاران) سنجیده می شود. شاخصی که به وسیله آن اندازه توافق یا به عبارت دیگر پایایی تحقیقات کیفی  سنجیده می شود، ضریب کاپای کوهن (Cohen’s kappa coefficient)نامیده می شود. پس آن‌چه که در ضریب کاپای کوهن به دنبال آن هستیم ارزیابی اندازه توافق بین دو فرد، پدیده و یا منبع تصمیم‌گیری است که هر یک به صورت جداگانه دو کمیت اصلی ما را مورد اندازه‌گیری قرار داده‌اند.

ضریب کاپا و تحلیل آماری مبتنی بر آن اندازه‌ای عددی بین ۱- تا ۱+ است، که هر چه به ۱+ نزدیکتر باشد بیانگر وجود توافق متناسب و مستقیم می‌باشد. اندازه‌های نزدیک به ۱- نشان‌دهنده وجود توافق وارون و عکس و اندازه‌های نزدیک به صفر عدم توافق را نشان می‌دهد. به عنوان مثال در نظر بگیرید که مصاحبه ای توسط دو نفر به صورت جداگانه  کد گذاری می شود، اگر واحد تحلیل در این پژوهش جمله باشد و آن ها جمله ای را کد گذاری کنند میزان توافق بین آن ها مهم می باشد، و این سوالات مطرح می شود آیا هر دو نفر این جمله را کدگذاری کرده اند؟ آیا آن ها جمله را تحت یک مضمون کد گذاری کرده اند یا اینکه مضمون های آن ها متفاوت می باشد؟   محقق با استفاده از ضریب کاپا می‌تواند به ارزیابی درجه و میزان توافق این دو کدگذار بپردازد.   مثال دیگر این است که محققی مصاحبه ای را در دو شرایط مختلف کدگذاری کرده باشد. مثلا اگر متن مصاحبه شده با یک فرد را دوبار توسط یک کدگذار کدگذاری کرده باشد ( یکبار قبلاً از آشنایی کدگذار  با مصاحبه شونده و دفعه دیگر بعد از آشنایی کد گذار با مصاحبه شوند) . ممکن است این سوال برایش پیش بیاید که میزان توافق بین کدها در این دو مرحله کد گذاری به چه میزان می باشد.

محاسبه ضریب کاپای کوهن

جاکوب کوهن)۱۹۶۰(  شاخص کاپا را معرفی کرد که شباهت زیادی به پی اسکات دارد.

kappa = Pi = (PA_o – PA_E)/ (1 – PA_E )

مقدار PAo نمایانگر میزان توافق دو ارزیاب است.

مقدار PA_E نیز نمایانگر میزان توافق مورد انتظار است.

ضریب کاپای کوهن و Pi اسکات در نحوه محاسبه توافق مورد انتظار با هم متفاوت هستند. در حالیکه در فرمول pi اسکات نسبت های مشاهده شده در هر یک از ارزش های یک طبقه به توان ۲ می رسد، در فرمول کاپا، نسبت یک ارزش خاص در یک طبقه که به وسیله کدگذار استفاده شده است، در نسبت استفاده از همان ارزش به وسیله کدگذار دوم ضرب می‌شود. این نسبت ها سپس با هم جمع می‌شوند تا توافق مورد انتظار به دست آید. چنانچه مقدار این ضریب از 6/0  بیشتر باشد پایایی وجود دارد.

محاسبه ضریب کاپای کوهن  در نرم افزار کمی  Spss

فرض کنید از والدین و معلمان این سوال می شود که آیا با تنبیه بدنی در مدارس موافق هستید یا نه؟ بعد از جمع آوری داردها در  spss اگر موافق باشند نمره 1 و اگر مخالف باشند نمره صفر می دهیم. حال برای بررسی میزان این توافق و معناداری آن در این نرم افزار باید مسیر زیر را طی کنیم.

Analyze → Descriptive Statistics → Cross Tabs

در پنجره باز شده یکی از گروهها را به ردیف  Ros(s) و دیگری را به  Column(S) انتقال می دهیم و از تب Statistics با انتخاب ضریب Kappa، نتیجه مورد نظر ارائه می شود.برای مشاهده ی دقیق این عمل و تفسیر آن درSpss توصیه می شود فیلم زیر را مشاهده نمایید.

محاسبه ضریب کاپای کوهن  در نرم افزار کیفی  Nvivo

برای بررسی میزان توافق بین کد گذاران نرم افزار کیفی  Nvivo از منوی  Explore  باید گزینه Coding cpmparison  انتخاب شود و  در پنجره باز شده گروه کد گذارها را انتخاب و گزینه Display Kappa Coefficient را انتخاب کنیم.

برای مشاهده ی دقیق این عمل و تفسیر آن در Nvivo  توصیه می شود فیلم زیر را مشاهده نمایید.

An introduction to research methods

Research methods are specific procedures for collecting and analyzing data. Developing your research methods is an integral part of your research design. When planning your methods, there are two key decisions you will make.

First, decide how you will collect data. Your methods depend on what type of data you need to answer your research question:

ابعاد و انواع عمده تحقیقات اجتماعی

براساس نوع استفاده

بنیادی (پایه ای) Basic

کاربردی Applied

• ارزیابی  Evaluation

• اقدام پژوهی Action

• تأثیرات اجتماعی Social Impact

هدف تحقیق

کاوش کردن  Explore
توصیف کردن   Describe

توضیح Explain

در داخل یا خارج مورد (Case )

تحقیق موردی Case Study Research

تحقیق  غیر موردی  cross Case Research

براساس زمان مورد بررسی  

مقطعیCross-Sectional

طولی Longitudinal

• سری زمانی Time series

• پنل Panel

• گروه سنی  Cohort

مطالعه موردی Case Study

تکنیک های جمع آوری داده ها

اطلاعات کمی

• آزمایش (Experiment (

• نظر سنجی(Survey )

• غیر واکنشی (تحلیل محتوا ، تجزیه و تحلیل ثانویه،  آمار موجود) (content analysis, secondary

analysis, existing statistics)

داده های کیفی

• زمینه یابی (مردم نگاری ، مشاهده شرکت کنندگان)

• تاریخی – مقایسه ای

منبع:

W. Lawrence Neuman.(2014). Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches. Seventh Edition. Edinburgh Gate,  Harlow ,Essex CM20 2JE. www.pearsoned.co.uk