پرسشنامه استاندارد سبک اسنادی سلیگمن1982

Attributional Style Seligman Questionnaire (ASSQ)

به طور کلی پرسشنامه سبک‌های اسنادی دارای یک سری موقعیت‌های فرضی مشتمل بر پنج واقعه مثبت (واقعه دوم، چهارم، ششم، هشتم و دهم) و پنج واقعه منفی (واقعه اول، سوم، پنجم، هفتم و نهم) است که هر واقعه با سه بخش و یا سوال مشخص شده است. در حقیقت این پرسشنامه دارای 30 سوال است که 15 سوال آن مربوط به واقعه مثبت (اسناد مثبت) و 15 سوال دیگر مربوط به واقعه منفی (اسناد منفی) است.

پرسشنامه استاندارد تبعیت از درمان بیماران مبتلا به  بیماری‌های مزمن

تبعیت از درمان به عنوان یکی از عوامل کلیدی در مدیریت بیماری‌های مزمن شناخته می‌شود که به معنای پایبندی بیمار به توصیه‌های درمانی، از جمله مصرف دارو، رژیم غذایی، فعالیت بدنی، پیگیری‌های پزشکی و تغییرات سبک زندگی است. این مفهوم نه تنها یک رفتار منفعلانه بلکه فرآیندی پویا است که تحت تأثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی، روانی و اقتصادی قرار دارد. عدم تبعیت می‌تواند منجر به افزایش عوارض بیماری، بستری‌های مکرر، هزینه‌های درمانی بالا و کاهش کیفیت زندگی شود، در حالی که تبعیت مناسب به بهبود نتایج درمانی، کنترل علائم و ادغام بیماری با زندگی روزمره کمک می‌کند. در جوامع در حال توسعه مانند ایران، جایی که شیوع بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون و بیماری‌های قلبی رو به افزایش است، تبعیت از درمان چالش‌برانگیز است و نیاز به ابزارهای فرهنگی‌محور برای سنجش و ارتقای آن احساس می‌شود. بنابراین، تمرکز بر عوامل اجتماعی تعیین‌کننده سلامت می‌تواند تبعیت را تقویت کرده و نظام سلامت را کارآمدتر سازد.

پرسشنامه تبعیت از درمان در بیماران مبتلا به بیماری مزمن توسط نعیمه سیدفاطمی، فروغ رفیعی، ابراهیم حاجی‌زاده و مهناز مدانلو در سال ۱۳۹۷ طراحی و روان‌سنجی شده است. این پرسشنامه محقق‌ساخته شامل ۴۰ گویه است و تبعیت از درمان را در بزرگسالان مبتلا به بیماری‌های مزمن می‌سنجد. مولفه‌های آن عبارتند از: اهتمام در درمان (تلاش برای اجرای درمان)، تمایل به مشارکت در درمان (میل به همکاری با تیم درمانی)، توانایی تطابق (سازگاری درمان با زندگی)، تلفیق درمان با زندگی (ادغام درمان در روتین روزانه)، چسبیدن به درمان (پایبندی مداوم)، تعهد به درمان (مسئولیت‌پذیری) و تردید در اجرای درمان (شک و تردید نسبت به درمان).

پرسشنامه استاندارد نتایج یادگیری  اوروس و هرناندز^[1] (2016) (تک مولفه ای)

پرسشنامه نتایج یادگیری: پرسشنامه نتایج یادگیری اوروس و هرناندز^[2] (2016) این پرسشنامه شامل 13 گویه می باشد که نتایج یادگیری را پوشش می دهد. پاسخ دهندگان میزان موافقت خود را با هر یک از ابعاد بر مبنای یک طیف 5 درجه ای از خیلی کم تا خیلی زیاد به ترتیب با نمره 1 تا 5 مشخص می نمایند. این پرسشنامه در مطالعه اوروس و هرناندز^[3] (2016)  با عنوان افزایش پیامدهای یادگیری که در یکی از دانشگاه ها در بوستن انجام شده است. توجه شود این ابزار تک مولفه ای می باشد.

1. Orús, C., Martínez, M. A., & Hernández-Ruiz

پرسشنامه تلفیقی نگرش دانشجویان به يادگيري

هدف: بررسی نگرش دانشجویان به يادگيري از ابعاد مختلف (نگرش به نقش بحث کننده ، نگرش نسبت به نقش مورد بحث)

این پرسشنامه دارای 10 گویه بوده که تلفیقی از بوردیک و همکاران (2000) ، سیبرت و همکاران(2001)، و ساگین(2008) میباشد و هدف آن بررسی نگرش دانشجویان به يادگيري از ابعاد مختلف (نگرش به نقش بحث کننده ، نگرش نسبت به نقش مورد بحث) است.

پرسشنامه اخلاق حرفه‌ای مدیران مدارس حاجی محمدی و همکارانش (1401)

اخلاق حرفه‌ای مدیران مدارس به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام آموزشی شناخته می‌شود که نقش کلیدی در ایجاد محیطی سالم، عادلانه و انگیزشی دارد. مدیران اخلاق‌مدار با رعایت اصول مانند صداقت، عدالت، مسئولیت‌پذیری و احترام به کرامت انسانی، نه تنها عملکرد معلمان و دانش‌آموزان را بهبود می‌بخشند، بلکه به تربیت نسل آینده با ارزش‌های اخلاقی کمک می‌کنند. در شرایط پیچیده آموزشی امروز، جایی که چالش‌هایی مانند تعارضات اجتماعی، محدودیت‌های مالی و فشارهای فرهنگی وجود دارد، اخلاق حرفه‌ای مدیران می‌تواند اعتماد را تقویت کرده، بهره‌وری سازمانی را افزایش دهد و از رفتارهای غیراخلاقی مانند تبعیض یا سوءاستفاده جلوگیری کند. عدم رعایت این اصول می‌تواند منجر به کاهش کیفیت آموزش، نارضایتی ذی‌نفعان و حتی آسیب به جامعه شود. بنابراین، توسعه اخلاق حرفه‌ای در مدیران مدارس ضروری است تا اهداف آموزشی کشور به طور مؤثر محقق شود و مدارسی پویا و اخلاق‌محور شکل گیرد.

در مورد پایایی  در مقاله گزارش  اشاره شده که ضرایب هماهنگی درونی رضایت‌بخش است. اما ضریب آلفای کرونباخ گزارش نشده است.  در مطالعات مشابه ذکرشده در مقاله (مانند پژوهش‌های خارجی در زمینه اخلاق رهبری آموزشی)، روایی و پایایی ابزارهای مشابه تأیید شده است.

پرسشنامه استاندارد تمایل به اعتیاد کودکان 12 تا 18 ساله جعفرنژاد و همکاران (2025)

اعتیاد به مواد مخدر یکی از بحران‌های جهانی عمده است که به عنوان مهم‌ترین مشکل اجتماعی معاصر شناخته می‌شود. اعتیاد به عنوان یک سندرم رفتاری-روانی تعریف می‌شود که با تمایل شدید به مصرف مواد، استفاده مداوم و تمایل قوی به مصرف مجدد پس از ترک همراه است. سازمان ملل متحد اعتیاد را مسمومیت حاد یا مزمن مضر برای فرد یا جامعه می‌داند که ناشی از مصرف مواد طبیعی یا صنعتی است. موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد ایران در منطقه هلال طلایی، مصرف این مواد را افزایش داده و طبق آمار سازمان ملل، حدود ۹۰% معتادان در این منطقه شناسایی می‌شوند. اعتیاد منجر به فروپاشی شخصیت فردی، ساختار خانواده و نابودی زندگی اجتماعی می‌شود. کودکان، به ویژه گروه سنی ۱۲ تا ۱۸ سال، آسیب‌پذیرترین قشر اجتماعی در برابر مشکل اعتیاد هستند؛ یا خود معتاد می‌شوند یا در خانواده‌ای زندگی می‌کنند که یکی از اعضای بزرگسال آن معتاد است. کاهش سن اعتیاد در کشور زنگ خطری برای آسیب‌پذیری جامعه جوان ایرانی است. طبق گزارش ۲۰۲۲ دفتر سازمان ملل در امور مواد مخدر و جرم (UNODC)، حدود ۲۸۴ میلیون فرد ۱۵ تا ۶۴ ساله در جهان در سال ۲۰۲۰ مواد مصرف کرده‌اند که نسبت به دهه گذشته ۲۶% افزایش نشان می‌دهد. در کودکان ۱۲ تا ۱۸ ساله، عوامل مانند مشکلات جسمی-روانی، مسائل خانوادگی-شخصیتی، عوامل اجتماعی و سایر موارد نقش کلیدی دارند و نیاز به ابزارهای استاندارد برای سنجش تمایل به اعتیاد در این گروه سنی ضروری است تا غربالگری، شناسایی افراد در معرض خطر و ارجاع به مقامات انجام شود.

معرفی پرسشنامه تمایل به اعتیاد کودکان ۱۲ تا ۱۸ ساله

پرسشنامه تمایل به اعتیاد کودکان ۱۲ تا ۱۸ ساله (Addiction Potential Questionnaire) توسط جعفرنژاد و همکارانش (2025)از دانشگاه علوم پزشکی شیراز طراحی شده است. این ابزار خودگزارشی شامل ۳۰ سؤال است که تمایل به اعتیاد در کودکان ایرانی را ارزیابی می‌کند. پرسشنامه دارای چهار عامل اصلی است: مشکلات جسمی و روانی (با ۸ سؤال در مورد خستگی، افکار منفی و مشکلات خواب)، خانوادگی-شخصیتی (با ۶ سؤال در مورد روابط خانوادگی و طرد اجتماعی)، محیطی-اجتماعی-معنوی (با ۱۱ سؤال در مورد فعالیت‌های اجتماعی، ورزش و اعتقادات)، و سایر موارد (با ۵ سؤال در مورد فقر، شکست تحصیلی و ریسک‌پذیری). این پرسشنامه برای غربالگری و شناسایی کودکان در معرض خطر اعتیاد طراحی شده و بر اساس بررسی متون و نظر کارشناسان توسعه یافته است.

پرسشنامه خودكارآمدي تدریس معلمان اسچانن و همكاران

خودکارآمدی تدریس معلمان به باور و اعتماد معلمان به توانایی‌های خود در انجام وظایف آموزشی و تأثیرگذاری مثبت بر یادگیری دانش‌آموزان اشاره دارد. این مفهوم، که ریشه در نظریه خودکارآمدی آلبرت بندورا دارد، شامل باور معلم به توانایی‌اش در برنامه‌ریزی دروس، مدیریت کلاس، استفاده از روش‌های تدریس مؤثر و ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان است.

عوامل مؤثر بر خودکارآمدی تدریس:

1. تجربه‌های موفق گذشته: موفقیت‌های قبلی در تدریس می‌تواند اعتمادبه‌نفس معلم را افزایش دهد.
2. آموزش و توسعه حرفه‌ای: دوره‌های آموزشی باکیفیت و کارگاه‌های حرفه‌ای به بهبود مهارت‌ها و خودکارآمدی کمک می‌کنند.
3. حمایت اجتماعی: تشویق و حمایت همکاران، مدیران و والدین می‌تواند تأثیر مثبت داشته باشد.
4. مشاهدات غیرمستقیم: دیدن موفقیت دیگر معلمان می‌تواند الهام‌بخش باشد.
5. وضعیت عاطفی و روانی: معلمان با سلامت روانی بهتر معمولاً خودکارآمدی بالاتری دارند.

اهمیت خودکارآمدی تدریس:

• تأثیر بر عملکرد دانش‌آموزان: معلمان با خودکارآمدی بالا معمولاً دانش‌آموزانی با عملکرد بهتر دارند.
• مدیریت کلاس درس: معلمان با اعتمادبه‌نفس بالا بهتر می‌توانند چالش‌های رفتاری را مدیریت کنند.
• انگیزه و تعهد شغلی: خودکارآمدی بالا با رضایت شغلی و کاهش فرسودگی شغلی مرتبط است.

راه‌های تقویت خودکارآمدی:

• آموزش مداوم: شرکت در کارگاه‌های آموزشی و یادگیری روش‌های نوین تدریس.
• بازخورد سازنده: دریافت بازخورد از همکاران یا ناظران آموزشی.
• ایجاد محیط حمایتی: همکاری با دیگر معلمان و مدیران برای ایجاد فضایی مثبت.
• تمرین خود-بازتابی: ارزیابی عملکرد خود و شناسایی نقاط قوت و ضعف.

هدف این پرسشنامه بررسي ميزان خودكارآمدي معلمان از ابعاد مختلف (درگير كردن فراگيران، روش هاي تدريس، مديريت كلاس) می باشد . دارای 24 سوال  و سه مولفه درگير كردن فراگيران، روش هاي تدريس، مديريت كلاس می باشد.

پرسشنامه سرسختی ذهنی (روانی)  (MTQ48) پیتر کلاف و همکاران (1982)

سرسختی ذهنی یا روانی (Mental Toughness) به توانایی فرد برای مقابله با فشارها، چالش‌ها و ناملایمات زندگی به شیوه‌ای مثبت، مقاوم و سازنده اشاره دارد. این مفهوم در روان‌شناسی به‌ویژه در حوزه‌های روان‌شناسی ورزشی، عملکرد بالا و رشد شخصی مورد توجه قرار گرفته است. سرسختی ذهنی شامل ویژگی‌هایی است که به افراد کمک می‌کند تا در شرایط دشوار، متمرکز، باانگیزه و انعطاف‌پذیر باقی بمانند.

ویژگی‌های کلیدی سرسختی ذهنی:

1. کنترل عاطفی: توانایی مدیریت احساسات و حفظ آرامش در موقعیت‌های پراسترس.
2. اعتماد به نفس: باور به توانایی‌های خود برای غلبه بر موانع و دستیابی به اهداف.
3. تمرکز: حفظ توجه روی اهداف و وظایف، حتی در حضور عوامل حواس‌پرتی.
4. انعطاف‌پذیری: سازگاری با تغییرات و بازگشت سریع از شکست‌ها یا ناکامی‌ها.
5. انگیزه درونی: داشتن انگیزه قوی برای پیگیری اهداف، حتی در نبود پاداش‌های خارجی.
6. تعهد: پایبندی به اهداف بلندمدت و ادامه دادن علی‌رغم مشکلات.
7. چالش‌پذیری: دیدن مشکلات به‌عنوان فرصت‌هایی برای رشد، نه تهدید.

به منظور سنجش و ارزیابی سرسختی ذهنی می توان از پرسشنامه سرسختی ذهنی توسط پیتر کلاف و همکارانش در سال 1982 ساخته شده است، استفاده کرد. این پرسشنامه دارای شش خرده مقیاس چالش، تعهد، کنترل هیجانی، کنترل زندگی، اعتماد به توانایی ها و اعتماد بین فردی است. این پرسشنامه حاوي 48 سئوال است که در مقیاس 5 درجه اي لیکرت از (1= کاملاً مخالفم تا 5=کاملاً موافقم) سنجیده می شود.

پرسشنامه ویژگی های شخصیت دویس(1996)

پرسشنامه ویژگی هاي شخصیتی دویس پرسشنامه تفسير شخصيت دویس (1996) شامل 24 گویه است كه در قالب سه تيپ يا ويژگي شخصيتي همدل ،فعال يا مشارکت کن، و میل به رهبر  طراحي شده است. رتبه بندي پرسش نامه بر اساس مقياس لیکرت شامل پنج گزينه كاملاً مخالفم، مخالفم، نه موافق و نه مخالفم، موافقم و كاملاً موافقم با تخصيص نمره 1 تا 5 انجام شده است.