آلفا یا احتمال خطای نوع اول یا  سطح معناداری و نقش آن در تعیین حجم نمونه

  α- Alpa / Alpha level/ probability of type 1 Error

آلفا ، سطح آلفا ، سطح معنی داری و یا به نام احتمال خطای نوع اول نیز خوانده می شود که با نماد یونانی آلفا (  ) نشان داده می شود. 

با توجه به جدول شماره 1 : اگر فرضیه صفر در جامعه آماری ما صحیح باشد و ما بر اساس مطالعه نمونه ای این فرضیه صفر را رد کنیم. دچار نوعی اشتباه می شویم که به آن اشتباه  آلفا یا خطای نوع اول گفته می شود. می توان گفت آلفا سطح احتمالی است که فرضیه صفر در جامعه آماری صحیح باشد ولی ما آن را بر مبنای بررسی نمونه ای که انجام می دهیم رد می کنیم.

یکی از مفاهیم مرتبط با آلفا سطح اطمینان است و می توان گفت مخالف با آلفا سطح اطمینان است. بدین معنی که اگر  فرضیه صفر در جامعه  آماری صحیح باشد و ما  بر مبنای بررسی  نمونه ای به این نتیجه برسیم که فرضیه صفر صحیح است ، آن وقت یک  تصمیم درست گرفته ایم که به آن سطح اطمینان می گوییم.    معمولاً  ۵ درصد (05/0) می گیرند در این صورت سطح اطمینان ۹۵ درصد است. یعنی اگر ما پنج درصد احتمال می دهیم که فرض صفر را رد کنیم ،  ۹۵ درصد احتمال می دهیم که آن را قبول کنیم.  به عبارتی دیگر می توان گفت سطح اطمینان برابر است با یک منهای آلفا پس بین آلفا و  سطح اطمینان ارتباط وجود دارد. به هر مقدار سطح آلفا را بالا ببریم به همان نسبت سطح اطمینان را کاهش می دهیم.  

امّا چرا آلفا در تعیین حجم نمونه مهم است؟  چون  آلفا مستقیماً روی حجم نمونه اثر می گذارد. هرچه ما بخواهیم در مطالعه نمونه ای  آلفا ( خطای نوع اول کم تری)  داشته باشیم،  یعنی سطح اطمینان بیشتری خواهیم داشت ، پس  نیاز به حجم نمونه ای بیشتری داریم.