§ درس پژوهی بر این فرض بنا شده است که عمل آموزش همیشه می تواند پیشرفت

کند همان طوری که یادگیری و عملکرد دانش آموزان می تواند پیشرفت کند)دادلی، 2006 ).

§ فریدمن ( 2005 ) با بیانی دیگر معتقد است استدلال پشتوانه درس پژوهی این است که

بهترین جا برای بهبود آموزش کلاس درس است، جایی که یادگیری دانش آموزان

به عنوان قلب فرایند در حال شکل گیری است. بیشتر معلمان احساس می کنند که هیچ گونه راهنمایی درباره این که چه چیزی را چگونه تدریس کنند دریافت نمی کنند.

درس پژوهی روشی برای باز کردن درهای کلاس درس و پایانی بر جدایی معلمان از یکدیگر است.

نگارش پايان نامه به عنوان نخســتین كار پژوهشــي جدي دانشــجويان فرصت خوبي براي تمرين اخلاق پژوهش اســت. منظور از اخلاق پژوهش رعايت تمام نکات اخلاقي در حفظ حريم و حقوق افرادي است كه به نحوي با پژوهش ما مرتبط هستند. مثلا حقوق مؤلفاني كه آثارشان را مطالعه كرده ايم، با استناد به آن آثار رعايت شود. درضمن اطلاعات شخصي و محرمانة كساني كه به پرسشنامة تحقیق ما پاسخ گفته اند بايد محفوظ و مخفي بماند. همچنین، صداقت در بیان يافته هاي پژوهش به همان شــکل كه هســتند، حتي اگر با پیشفرض ها و فرضیه هاي ما هم خواني ندارند، جزء مصاديق اخلاق پژوهش است پژوهشــگر بايد در گزارش تحقیق خود صادق، امین، منصف، و بي طرف باشــد. ســوگیري در پژوهش به هر شکل و در هر مرحله كه اتفاق افتد تنها پژوهشــگر را از درك واقعیت ها بازمي دارد. مهم ترين پرســش هايي كه بايد در اين مرحله به آنها پاسخ داده شود، در جدول زیز آمده است.

جدول نکات مربوط به اخلاق پژوهش

منبع:
منصوريان،يزدان .(1389). صد نکته در پایان نامه نویسي. اطلاعات ارتباطات و دانش شناسی . تیر 1389. صص 78 تا 93 .

پــس از اجــراي پژوهــش، زمــان نــگارش متــن اصلي فرامي رسد. البته با توجه به اينکه قبلا پروپوزال پايان نامه و پیشــینة پژوهش تدوين شده، شــروع نگارش به معناي شــروع از نقطة صفر نیســت. بلکه در اين مرحله دانشجو بايد به سازماندهي و بسط مطالب گردآوري شده بپردازد. در نگارش متــن پايان نامه بايد تمام اصول نگارش علمي كه در مقدمه به آنها اشاره شد، رعايت شود. متن پاياننامه بايد روان و عاري از ابهام باشد. بین اجزای متن بايد نوعي پیوســتگي منطقي ديده شود كه تمام اجزای آن را به هم مرتبط ســازد. علاوه بر اين، متن پايان نامه بايد يکدست باشد و دانشجو در تمام بخش هاي آن به تعاريف عملیاتي ارائه شــده در ابتــداي پايان نامــه وفادار بمانــد. مهم ترين پرسش هايي كه بايد در اين مرحله به آنها پاسخ داده شود، در جدول زیر آمده است.

منبع:
منصوريان،يزدان .(1389). صد نکته در پایان نامه نویسي. اطلاعات ارتباطات و دانش شناسی . تیر 1389. صص 78 تا 93 .

گردآوري و تحلیل داده هاي پژوهشي بخشي حیاتي و بنیادي در همة انواع تحقیقات علمي است. به بیان ديگر، در تمام پژوهش ها داده هايي گردآوري شــده و به شکلي تنظیم، خلاصه سازي، توصیف، مقايســه و درنهايت تحلیل و تفسیر مي شوند. فقط نوع داده هاي گردآوري شده و چگونگي تحلیل آنها متفاوت اســت. گاه داده ها كمي و آماري و گاه كیفي و تفســیري اند. گاه از دل طرح ها و محیط هاي آزمايشــگاهي استخراج مي شوند، و گاه در محیط واقعي و طبیعي به دست مي آيند. ابزار گردآوري نیز بسیار متنوع است. مثلا در حوزه هاي علوم اجتماعي و انســاني معمولا مشــاهده، مصاحبه، پرسشنامه، اســناد و مدارك تاريخي، گروه هاي كانوني و موارد مشابه از اصلي ترين ابزارها محسوب مي شوند. درمقابل علوم پايه و انواع رشته هاي مهندسي ابزارهاي خاص خود را دارند. به هر حال، دادۀ موردنظر هرچه باشد و به هر شکل كه گردآوري شود، بايد در گردآوري و تحلیل آن اصول پايه رعايت شود. مهمترين گام هايي كه بايد در اين مرحله برداشته شود، در جدولشمارۀ  زیرآمده است.

نکات مربوط به گردآوري و تحلیل داده ها

منبع:
منصوريان،يزدان .(1389). صد نکته در پایان نامه نویسي. اطلاعات ارتباطات و دانش شناسی . تیر 1389. صص 78 تا 93 .

استادان راهنما ،مشاور و داورنقش ويژه اي در فرايند تدوين پايان نامه دارند. نقش استاد راهنما در اين میان بسیار ممتاز است، زيراو بیشــترين تعامل را با دانشــجو در تمام مراحل كار دارد و ميتواند با رهنمودهاي خود دانشــجو را به مسیر درست پژوهش هدايت كند. البته نبايد فراموش كرد كه درنهايت مسئولیت اصلي هر پايان نامه با خود دانشجوست و استاد راهنما، همانطور كه از نامش پیداست، فقط نقش راهنمايي دانشجو را بر عهده دارد. استاد مشاور به عنوان ناظر بر فرايند اجراي پژوهش در مواردي كه استاد راهنما تشخیص دهد، ديدگاه هاي مشورتي خود را در اختیار اســتاد راهنما و دانشــجو قرارمي دهد. اما معمولا تصمیم گیرندۀ اصلي در هدايت پايان نامه، اســتاد راهنماســت و استاد مشاور بیشتر دربارۀ كلیات موضوع، روش تحقیق و چگونگي مرور منابع يا موارد مشابه ديدگاه هاي خود را ارائه مي دهد. البته اين نقش مشاوره اي به هیچ وجه به معناي كم اهمیت بودن جايگاه اســتاد مشــاور در فرايند پژوهش و تدوين پايان نامه نیســت. بلکه اين نوع تقسیم بندي كار به نوعي نشان از ســهم بیشــتري است كه از استاد راهنما انتظار مي رود و دانشــجو نبايد براي تمام جزئیات كار خود به استاد مشاور مراجعه كند. البته در عمل بســیار ديده شده اســت كه استادان مشاور با حوصلة فراوان و با ســخاوتمندي قابل تقديري در تمام مراحل تحقیق، دانشجويان را از دانش و تخصص خود بهره مند ســاخته اند، و به نوعي همچون اســتاد راهنماي دوم هدايت پايان نامه را همراه با استاد راهنماي اصلي بر عهده داشته اند. داوران، كه حداقل يکي از آنان از دانشگاه ديگري انتخاب مي شود، در زمینة موضوع مورد مطالعه تخصص كافي دارند و خود صاحب
آثار و تحقیقات متعددي در آن زمینه هستند. از اين رو، انتظار مي رود استادان داور با توجه به تجربه و تخصصي كه دارند بتوانند پايان نامه يا رســالة ارائه شــده را منتقدانه و منصفانه ارزيابي كنند. متن پايان نامه يا رساله مدتي قبل از تاريخ دفاع براي داوران ارسال مي شود تا آنان وقت كافي براي مطالعة آن داشــته باشــند. پس از مطالعة متن، آنان در جلســة دفاع حاضر مي شوند و پس از شنیدن توضیحات دانشجو، پرسش هاي خود را مطرح مي سازند و انتظار دارند دانشجو از عهدۀ پاسخگويي به اين پرسش ها برآيد.

منبع:
منصوريان،يزدان .(1389). صد نکته در پایان نامه نویسي. اطلاعات ارتباطات و دانش شناسی . تیر 1389. صص 78 تا 93 .