برخی از نظریه‌های مهم روانشناسی را به ترتیب زمانی از ابتدا تا کنون به صورت خلاصه آمده است

روان‌نمایی (Psychoanalysis): نظریه‌ای که توسط زیگموند فروید در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم توسعه یافت. روان‌نمایی بر اهمیت نقش ناخودآگاه و تأثیرات آن بر رفتار و شخصیت انسان تأکید دارد.

رفتارگرایی (Behaviorism): گروهی از روان‌شناسان از جمله جان واتسون و بی. اف. اسکینر در دهه ۱۹۱۰ و ۱۹۲۰ روشی را توسعه دادند که بر تغییر رفتار بر اساس تمرین و تعامل با محیط تأکید دارد.

روان‌شناسی تحلیلی (Analytical Psychology): نظریه‌ای که توسط کارل گوستاو یونگ در قرن بیستم توسعه یافت. این نظریه بر توجه به نقش ناخودآگاه، آرچ‌ها و تعادل بین قسمت‌های مختلف شخصیت تأکید دارد.

روانشناسی انسانی (Humanistic Psychology): جنبشی در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ که تأکید دارد بر رشد و توسعه فردی، خلاقیت و خودشناسی. روانشناسانی مانند کارل راجرز و ابراهام ماسلو در این زمینه تأثیرگذار بودند.

روانشناسی شناختی (Cognitive Psychology): در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، نظریه‌ها و روش‌های مرتبط با فرآیندهای شناختی مانند توجه، حافظه، ادراک و فرآیندهای ذهنی توسعه یافت. روانشناسانی مانند جان براول و نومان نائیزر در این زمینه برجسته بودند.

روانشناسی رفتاری (Cognitive-Behavioral Psychology): ادغام نظریات روانشناختی و رفتارگرایی در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ که تأکید دارد بر نقش فرآیندهای شناختی و رفتار در تفسیر رفتار انسان.

روانشناسی فرهنگی (Cultural Psychology): بررسی تأثیر فرهنگ و محیط اجتماعی بر شکل‌گیری رفتار و شخصیت انسان. روانشناسانی مانند گوردون آلپورت و ریچارد شوستر در این زمینه تلاش کرده‌اند.

روانشناسی تطبیقی (Comparative Psychology): بررسی رفتار و فرآیندهای روانی در حیوانات و مقایسه آنها با انسان‌ها. این حوزه تمرکز خود را بر تفاوت‌ها و شباهت‌های روانشناختی در انواع مختلف حیوانات قرار می‌دهد.

روانشناسی شناختی اجتماعی (Social Cognitive Psychology): بررسی تأثیر عوامل اجتماعی بر رفتار و فرآیندهای شناختی انسان. این حوزه به مطالعه تصمیم‌گیری اجتماعی، تأثیر قوانین اجتماعی و تفاوت‌های فردی در پاسخ به محیط اجتماعی می‌پردازد.

روانشناسی مثبت (Positive Psychology): بررسی عواملی مانند خوشبختی، رضایت زندگی، رشد فردی و عوامل مثبت روانشناختی در انسان. روانشناسانی مانند مارتین سلیگمن و میهای چیکسنت‌میهای در این زمینه تأثیرگذار بوده‌اند.

از طریق این نظریه‌ها، روان‌شناسان سعی کرده‌اند تا رفتار و فرآیندهای ذهنی انسان را درک کنند و توضیح دهند. هر یک از این نظریه‌ها مجموعه‌ای از فرضیات، تئوری‌ها و روش‌های تحقیقی را شامل می‌شوند که به تفسیر و توضیح رفتار و تجربه انسان کمک می‌کنند.

مهم ترین نظریه های از 1990

در زیر، برخی از نظریه‌های مهم روانشناسی از سال ۱۹۹۰ به بعد آمده است.

۱. روانشناسی مغز و عصب (Neuropsychology): بررسی رابطه بین عصب‌شناسی و رفتار انسان، از جمله تأثیر ساختار و عملکرد مغز بر شناخت، هیجانات و رفتار. پیشرفت‌های فناوری عصب‌شناسی و تصویربرداری مغز، این حوزه را تحت تأثیر قرار داده است.

۲. روانشناسی تحولی (Developmental Psychology): بررسی تغییرات روانشناختی و رفتاری از نظر زمانی در طول عمر انسان. این شاخه شامل مطالعه رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی در مراحل مختلف زندگی است.

۳. روانشناسی معنویت (Positive Psychology): تمرکز بر عوامل مثبت و بهبود کیفیت زندگی، شادی، رضایت و معنا در زندگی. این حوزه به بررسی عواملی مانند شکرگزاری، ارتباطات معنوی، عزت نفس و اهداف زندگی می‌پردازد.

۴. روانشناسی اجتماعی (Social Psychology): مطالعه تأثیرات اجتماعی بر رفتار، دیدگاه‌ها و هویت انسان. تحقیقات در این حوزه شامل موضوعاتی مانند تأثیر گروهی، تمایل به همبستگی اجتماعی و تفاوت‌های فرهنگی است.

۵. علم شناختی (Cognitive Science): یک رویکرد بینشی برای مطالعه ذهن و فرآیندهای شناختی انسان است. این حوزه شامل ترکیبی از روانشناسی شناختی، علوم عصبی، هوش مصنوعی و فلسفه است.

۶. روانشناسی محیطی (Environmental Psychology): بررسی تأثیر محیط فیزیکی بر رفتار و روانشناخت انسان. این حوزه شامل مطالعه تأثیرات مکان‌های زیستی، طراحی شهری، محیط کار و ارتباط انسان با محیط است.

۷. روانشناسی سلامت (Health Psychology): بررسی رابطه بین عوامل روانشناختی و سلامت جسمانی و روانی. این حوزه شامل مطالعه عوامل مانند استرس، رفتارهای سلامتی و تأثیرات روانی در بیماری‌ها است.

۸. روانشناسی رفتاری زیستی (Evolutionary Psychology): تأکید بر تأثیراتزیستی و تکاملی بر رفتار انسان. این حوزه تلاش می‌کند تا رابطه بین رفتار انسان و تکامل بیولوژیکی را بررسی کند.

۹. روانشناسی فرهنگی (Cultural Psychology): مطالعه تأثیرات فرهنگ و محیط فرهنگی بر شناخت، رفتار و روانشناخت انسان. این حوزه تمرکز بر تفاوت‌های فرهنگی در دیدگاه‌ها، اعتقادات و رفتارها دارد.

۱۰. روانشناسی دینی (Psychology of Religion): بررسی تأثیرات دین و اعتقادات مذهبی بر شناخت، رفتار و روانشناخت انسان. این حوزه به مطالعه عواملی مانند ایمان، معنویت، تعبد و تجربه‌های مذهبی می‌پردازد.

این فقط برخی از نظریه‌های مهم در روانشناسی است.

اگر شما نظریه های دیگری را می شناسید که اینجا نیست معرفی کن و در زیر پیشنهاد بده!

پرسشنامه گرایش به مواد مخدر فرجاد(1385)

نوشته

روش‌های تایپ نیم فاصله در ورد Word و اکسل Excel

نوشته

پرسشنامه تحمل ابهام –  16 گویه‌ای بادنر (1962)

نوشته

امتیاز بندی و بارم بندی دقیق دقیق مصاحبه دکتری به چه صورت است؟

نوشته

گوگل در حال ساخت موتور جست‌وجوی جدید مبتنی‌بر هوش مصنوعی است