آزمون یو مان-ویتنی (Mann-Whitney U test) یک آزمون غیرپارامتریک است که برای مقایسه دو گروه مستقل از هم استفاده می‌شود. این آزمون به ویژه زمانی مفید است که فرضیات آزمون‌های پارامتریک (مانند آزمون t) برقرار نباشد، به عنوان مثال، زمانی که توزیع داده‌ها نرمال نیست یا اندازه نمونه کوچک است.

مراحل انجام آزمون مان-ویتنی:

1. تعریف فرضیات:
   • فرض صفر (𝐻0): دو گروه از لحاظ توزیع مشابه هستند.
   • فرض جایگزین (𝐻1): دو گروه از لحاظ توزیع متفاوت هستند.
2. جمع‌آوری داده‌ها:
   • داده‌های مربوط به دو گروه مستقل را جمع‌آوری کنید.
3. ترتیب‌دهی داده‌ها:
   • تمام داده‌ها را با هم ترکیب کرده و بر اساس مقدارشان ترتیب دهید. به هر داده یک رتبه اختصاص دهید.
4. محاسبه U:
   • برای هر گروه، مجموع رتبه‌ها را محاسبه کنید.
   • از مجموع رتبه‌ها برای محاسبه آماره U استفاده کنید:𝑈1=𝑅1−𝑛1(𝑛1+1)2𝑈2=𝑅2−𝑛2(𝑛2+1)2که در آن 𝑅1 و 𝑅2 مجموع رتبه‌ها برای گروه اول و دوم هستند و 𝑛1 و 𝑛2 اندازه‌های گروه‌ها هستند.
5. تعیین آماره U:
   • آماره U کوچک‌تر را برای آزمون انتخاب کنید.
6. محاسبه مقدار p:
   • با استفاده از جدول‌های مربوط به آزمون مان-ویتنی یا نرم‌افزارهای آماری، مقدار p را محاسبه کنید.
7. نتیجه‌گیری:
   • اگر مقدار p کمتر از سطح معناداری (𝛼، معمولاً 0.05) باشد، فرض صفر را رد کرده و نتیجه می‌گیریم که دو گروه از لحاظ توزیع متفاوت هستند.

نکات مهم:

• آزمون مان-ویتنی به تفاوت‌های رتبه‌ای بین دو گروه توجه دارد و به همین دلیل برای داده‌های نرمال و غیرنرمال قابل استفاده است.
• این آزمون نمی‌تواند اطلاعات بیشتری درباره نوع و شدت تفاوت‌ها ارائه دهد، بلکه فقط وجود یا عدم وجود تفاوت را بررسی می‌کند.

خواهشمند است، نظر خودتان را در پایان نوشته در سایت https://rava20.ir مرقوم نمایید. همین نظرات و پیشنهاد های شما باعث پیشرفت سایت می گردد. با تشکر 

پیشنهاد می شود مطالب زیر را هم در سایت روا 20 مطالعه نمایید:

آزمون کوواریانس چند متغیره (مانکوا) چیست؟

آیا آزمون احتمال دقیق فیشر  از  آزمون کای-دو  مناسب تر است؟

میسلیوم و ساختمان رویشی قارچ ها

کتاب “مدیریت زمان: راهنمای کامل برای بهره‌وری و موفقیت” (برای اولین بار در ایران)

آزمون تحلیل کوواریانس چیست؟

آزمون مانتل هانزل (Mantel-Haenszel Test) :

آزمون مانتل هانزل (Mantel-Haenszel Test) یک روش آماری است که برای بررسی ارتباط بین دو متغیر در حضور یک یا چند متغیر مزاحم (confounding variables) استفاده می‌شود. این آزمون به‌ویژه در مطالعات اپیدمیولوژیک و تحقیقات پزشکی کاربرد دارد.

هدف آزمون

هدف اصلی آزمون مانتل هانزل بررسی این است که آیا یک متغیر (مثلاً یک درمان یا عامل خطر) با یک نتیجه خاص (مثلاً بروز یک بیماری) در گروه‌های مختلف (که ممکن است تحت تأثیر متغیرهای مزاحم قرار داشته باشند) ارتباط معناداری دارد یا خیر.

مراحل انجام آزمون مانتل هانزل

1. جمع‌آوری داده‌ها: داده‌ها باید به صورت جدول contingency (جدول متقاطع) جمع‌آوری شوند. این جدول شامل تعداد مشاهدات برای هر ترکیب از متغیرها است.
2. محاسبه آمار آزمون: آزمون مانتل هانزل از طریق محاسبه آمار خاصی به نام “آمار مانتل هانزل” انجام می‌شود. این آمار به صورت زیر محاسبه می‌شود:

𝑄=(𝑂1−𝐸1)2𝐸1+(𝑂2−𝐸2)2𝐸2+…+(𝑂𝑘−𝐸𝑘)2𝐸𝑘

که در آن 𝑂𝑖 تعداد مشاهدات واقعی و 𝐸𝑖 تعداد مشاهدات مورد انتظار برای گروه‌های مختلف است.

3. تعیین سطح معناداری: با استفاده از توزیع کای-دو (chi-square distribution) و درجه آزادی مناسب، می‌توان سطح معناداری آزمون را تعیین کرد.
4. تفسیر نتایج: اگر مقدار p-value کمتر از سطح معنی‌داری (معمولاً 0.05) باشد، می‌توان نتیجه گرفت که بین متغیرها ارتباط معناداری وجود دارد.

مزایا و معایب

• مزایا:
  • کنترل اثر متغیرهای مزاحم.
  • مناسب برای داده‌های دسته‌ای.
• معایب:
  • نیاز به فرضیات خاصی دارد.
  • نمی‌تواند روابط غیرخطی را شناسایی کند.

مراحل انجام آزمون مانتل هانزل در SPSS

1. وارد کردن داده‌ها:
   • داده‌های خود را در SPSS وارد کنید. باید داده‌ها به‌صورت جدول متقاطع (contingency table) با دو متغیر اصلی و یک یا چند متغیر مزاحم (در صورت وجود) سازماندهی شوند.
2. تنظیمات آزمون:
   • از منوی بالای SPSS، به مسیر Analyze > Descriptive Statistics > Crosstabs بروید.
   • در پنجره Crosstabs:
     • متغیر مستقل (Independent Variable) را در قسمت Row(s) قرار دهید.
     • متغیر وابسته (Dependent Variable) را در قسمت Column(s) قرار دهید.
     • اگر متغیر مزاحم دارید، می‌توانید آن را در قسمت Layer 1 of 1 قرار دهید.
3. انتخاب آزمون مانتل هانزل:
   • بر روی دکمه Statistics کلیک کنید.
   • در پنجره Statistics، گزینه Mantel-Haenszel را انتخاب کنید.
   • بر روی Continue کلیک کنید تا به پنجره اصلی برگردید.
4. تنظیمات خروجی:
   • در پنجره Crosstabs، می‌توانید گزینه‌های دیگری مانند Cells را برای نمایش درصدها و مقادیر مورد نظر انتخاب کنید.
   • پس از تنظیمات دلخواه، بر روی OK کلیک کنید.
5. تفسیر نتایج:
   • پس از اجرای آزمون، SPSS نتایج را در پنجره Output نمایش می‌دهد.
   • به دنبال جدول مربوط به آزمون مانتل هانزل بگردید. در این جدول، مقادیر آماری مانند آمار آزمون و p-value نمایش داده می‌شود.
   • اگر p-value کمتر از 0.05 باشد، می‌توانید نتیجه بگیرید که بین متغیرها ارتباط معناداری وجود دارد.

نکات مهم

• مطمئن شوید که داده‌های شما شرایط لازم برای استفاده از آزمون مانتل هانزل را دارند.

آزمون آماری گیمز-هول (Games-Howell Test)

نوشته

آزمون های تعقیبی (Post Hoc)

نوشته

آزمون تحلیل واریانس دوراهه (Two-Way ANOVA)

نوشته

آزمون کوواریانس چند متغیره (مانکوا) چیست؟

نوشته

تفسیر ضریب همبستگی پیرسون و شرایط استفاده از آن چیست؟

انواع نرم افزارهای تحلیل کمی و کیفی

نرم‌افزارهای تحلیل کمی و کیفی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در زیر به تفکیک این دو دسته و انواع نرم‌افزارهای مربوط به هر کدام اشاره می‌شود:

الف – نرم‌افزارهای تحلیل کمی :

در اینجا به برخی از نرم‌افزارهای معروف تحلیل کمی و ویژگی‌های آن‌ها اشاره می‌کنم:

۱. SPSS (Statistical Package for the Social Sciences)

• ویژگی‌ها: SPSS یکی از محبوب‌ترین نرم‌افزارهای تحلیل آماری است که به کاربران اجازه می‌دهد تا داده‌ها را وارد کرده، تحلیل‌های آماری مختلفی انجام دهند و نتایج را به صورت گرافیکی نمایش دهند.
• کاربردها: تحلیل توصیفی، تحلیل واریانس، رگرسیون، تحلیل عاملی و غیره.

۲. R

• ویژگی‌ها: R یک زبان برنامه‌نویسی و محیط نرم‌افزاری برای تحلیل‌های آماری و گرافیکی است. این نرم‌افزار به دلیل قابلیت‌های بالای آن و وجود بسته‌های مختلف برای تحلیل‌های خاص بسیار محبوب است.
• کاربردها: تحلیل‌های آماری پیشرفته، مدل‌سازی، تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ.

۳. SAS (Statistical Analysis System)

• ویژگی‌ها: SAS یک نرم‌افزار قدرتمند برای تحلیل داده‌ها و مدیریت اطلاعات است. این نرم‌افزار به ویژه در صنعت و تحقیقات پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• کاربردها: تحلیل‌های آماری، مدل‌سازی پیش‌بینی، مدیریت داده‌ها.

۴. Stata

• ویژگی‌ها: Stata نرم‌افزاری است که به طور خاص برای تحلیل داده‌های آماری در علوم اجتماعی طراحی شده است. این نرم‌افزار دارای رابط کاربری ساده و قابلیت‌های پیشرفته است.
• کاربردها: رگرسیون، تحلیل واریانس، تحلیل داده‌های پنل و مقطعی.

۵. Excel

• ویژگی‌ها: Excel یک نرم‌افزار عمومی است که با استفاده از توابع و ابزارهای مختلف می‌تواند برای تحلیل‌های آماری مورد استفاده قرار گیرد. این نرم‌افزار به دلیل دسترسی آسان و قابلیت‌های گرافیکی محبوب است.
• کاربردها: تحلیل توصیفی، رسم نمودارها، تحلیل داده‌های ساده.

۶. AMOS (Analysis of Moment Structures)

• ویژگی‌ها: AMOS نرم‌افزاری برای تحلیل مدل‌های معادلات ساختاری (SEM) است. این نرم‌افزار به کاربران اجازه می‌دهد تا روابط بین متغیرها را به صورت گرافیکی مدلسازی کنند.
• کاربردها: تحلیل مدل‌های معادلات ساختاری، تحلیل مسیر.

۷. PLS (Partial Least Squares)

• ویژگی‌ها: نرم‌افزار PLS برای تحلیل مدل‌های معادلات ساختاری و تحلیل داده‌های بزرگ استفاده می‌شود. این نرم‌افزار به ویژه در تحقیقات بازاریابی و علوم اجتماعی کاربرد دارد.
• کاربردها: تحلیل مدل‌های معادلات ساختاری، تحلیل داده‌های مقطعی و پنل.

۸. LISREL (Linear Structural Relations)

• ویژگی‌ها: LISREL یکی از اولین نرم‌افزارها برای تحلیل مدل‌های معادلات ساختاری است. این نرم‌افزار به کاربران اجازه می‌دهد تا مدل‌های پیچیده‌ای را طراحی و تحلیل کنند.
• کاربردها: تحلیل مدل‌های معادلات ساختاری، تحلیل مسیر.

۹. Minitab

• ویژگی‌ها: Minitab نرم‌افزاری برای تحلیل آماری و کیفیت است که به ویژه در حوزه‌های صنعتی و آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• کاربردها: تحلیل کیفیت، تحلیل واریانس، رگرسیون.

۱۰. JMP

• ویژگی‌ها: JMP نرم‌افزاری برای تحلیل داده‌ها و تجزیه و تحلیل آماری است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌ها را به صورت بصری تحلیل کنند.
• کاربردها: تحلیل‌های آماری، تجزیه و تحلیل کیفیت.

۱۱. EViews

• ویژگی‌ها: EViews نرم‌افزاری برای تحلیل سری‌های زمانی و مدل‌سازی اقتصادی است. این نرم‌افزار به ویژه در تحقیقات اقتصادی و مالی کاربرد دارد.
• کاربردها: تحلیل سری‌های زمانی، مدل‌سازی اقتصادی.

۱۲. Statistica

• ویژگی‌ها: Statistica نرم‌افزاری برای تحلیل داده‌ها و تجزیه و تحلیل آماری است که قابلیت‌های متنوعی برای تحلیل‌های پیشرفته دارد.
• کاربردها: تحلیل‌های آماری، تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ.

ب – نرم‌افزارهای تحلیل کیفی

نرم‌افزارهای تحلیل کیفی ابزارهای مهمی هستند که به محققان کمک می‌کنند تا داده‌های غیر عددی مانند متن، مصاحبه‌ها، مشاهدات و سایر اطلاعات کیفی را تحلیل کنند. این نرم‌افزارها معمولاً ابزارهایی برای کدگذاری، دسته‌بندی و تجزیه و تحلیل داده‌ها ارائه می‌دهند. در زیر به برخی از نرم‌افزارهای معروف تحلیل کیفی و ویژگی‌های آن‌ها اشاره می‌کنم:

۱. NVivo

• ویژگی‌ها: NVivo یکی از معروف‌ترین نرم‌افزارهای تحلیل کیفی است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌های متنی، صوتی و تصویری را تحلیل کنند. این نرم‌افزار ابزارهایی برای کدگذاری، جستجوی متن، و تجزیه و تحلیل تم‌ها ارائه می‌دهد.
• کاربردها: تحلیل داده‌های مصاحبه، تجزیه و تحلیل محتوا، تحلیل داده‌های میدانی.

۲. Atlas.ti

• ویژگی‌ها: Atlas.ti نرم‌افزاری برای تحلیل داده‌های کیفی است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌ها را کدگذاری و تحلیل کنند. این نرم‌افزار دارای ابزارهای گرافیکی برای نمایش روابط بین داده‌ها است.
• کاربردها: کدگذاری داده‌های متنی، تحلیل محتوا، تحلیل تم.

۳. MAXQDA

• ویژگی‌ها: MAXQDA نرم‌افزاری برای تحلیل کیفی و مختلط است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌های متنی، صوتی و تصویری را تحلیل کنند. این نرم‌افزار ابزارهای متنوعی برای کدگذاری و تجزیه و تحلیل داده‌ها دارد.
• کاربردها: تحلیل داده‌های مصاحبه، تجزیه و تحلیل محتوا، تحلیل تم.

۴. Dedoose

• ویژگی‌ها: Dedoose یک نرم‌افزار آنلاین برای تحلیل داده‌های کیفی و مختلط است. این نرم‌افزار به کاربران اجازه می‌دهد تا داده‌ها را کدگذاری و تجزیه و تحلیل کنند و نتایج را به صورت گرافیکی نمایش دهند.
• کاربردها: تحلیل داده‌های مصاحبه، تجزیه و تحلیل محتوا، تحلیل تم.

۵. Qualitative Data Analysis (QDA) Miner

• ویژگی‌ها: QDA Miner نرم‌افزاری برای تحلیل داده‌های کیفی و کدگذاری است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌ها را به صورت سیستماتیک تحلیل کنند.
• کاربردها: تحلیل داده‌های متنی، کدگذاری، تجزیه و تحلیل محتوا.

۶. HyperRESEARCH

• ویژگی‌ها: HyperRESEARCH نرم‌افزاری برای تحلیل کیفی است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌ها را کدگذاری و تحلیل کنند. این نرم‌افزار دارای قابلیت‌های جستجو و گزارش‌گیری است.
• کاربردها: تحلیل داده‌های مصاحبه، تجزیه و تحلیل محتوا.

۷. F4analyse

• ویژگی‌ها: F4analyse نرم‌افزاری برای تحلیل داده‌های کیفی است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌ها را کدگذاری و تحلیل کنند. این نرم‌افزار به ویژه برای تحلیل مصاحبه‌ها طراحی شده است.
• کاربردها: کدگذاری داده‌های مصاحبه، تجزیه و تحلیل محتوا.

۸. Transana

• ویژگی‌ها: Transana نرم‌افزاری است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌های صوتی و تصویری را تحلیل کنند. این نرم‌افزار به ویژه برای تحلیل مصاحبه‌های ویدئویی و صوتی مناسب است.
• کاربردها: تحلیل داده‌های صوتی و تصویری، کدگذاری.

۹. CAQDAS (Computer Assisted Qualitative Data Analysis Software)

• ویژگی‌ها: CAQDAS یک اصطلاح کلی برای نرم‌افزارهای تحلیل کیفی است که به کاربران کمک می‌کند تا داده‌های کیفی را تحلیل کنند. این نرم‌افزارها معمولاً ابزارهایی برای کدگذاری و تجزیه و تحلیل محتوا ارائه می‌دهند.
• کاربردها: تحلیل داده‌های کیفی به طور کلی.

۱۰. QSR NVivo

• ویژگی‌ها: QSR NVivo نسخه‌ای از NVivo است که به کاربران امکان می‌دهد تا داده‌های کیفی را به صورت سیستماتیک تحلیل کنند. این نرم‌افزار ابزارهای پیشرفته‌ای برای کدگذاری و تجزیه و تحلیل داده‌ها دارد.
• کاربردها: تحلیل داده‌های کیفی، تجزیه و تحلیل محتوا.