سندروم بازماندگان محیط کار چیست؟

🔸تعدیل نیرو برای تمام افراد دخیل سخت است، چه کارکنانی که می‌‌‌روند، چه کارکنانی که می‌‌‌مانند و چه مدیران. البته آنهایی که اخراج می‌‌‌شوند شدیدترین چالش‌‌‌ها را تجربه می‌کنند، چون منبع درآمد و مزایا و امنیت شغلی خود را از دست داده‌‌‌اند. اما برخلاف تصورات، آنهایی که از تعدیل نیرو در امان بوده‌‌‌اند نیز ممکن است با چالش‌‌‌های بی‌شماری روبه‌‌‌رو شوند. آنها «بازماندگان» هستند.

🔸تاثیرات روانی تعدیل نیرو بر کارکنانی که از آن در امان مانده‌‌‌اند، نام مخصوص به خودش را دارد: «سندروم بازماندگان محیط کار»، یا احساسات پیچیده‌‌‌ای که کارکنان بازمانده پس از تعدیل نیرو تجربه می‌کنند.

🔸بازمانده‌‌‌ها احساسات متناقضی را تجربه می‌کنند. مثلا ممکن است خیالشان راحت شود که هنوز شغل دارند؛ یا از اینکه خودشان شغل دارند در حالی که همکارشان شغلش را از دست داده احساس گناه کنند؛ یا به خاطر از دست دادن همکاران نزدیکشان اندوهگین شوند؛ یا اقدام مدیریت سازمان را غیرمسوولانه تلقی کنند. حتی ممکن است نگران شوند و بگویند «نکند نفر بعدی من باشم؟»

🔸ترکیب روحیه پایین، استرس و بی‌اعتمادی می‌تواند منجر به این شود که کارکنان به انجام حداقل وظایف خود بسنده کنند و برای کارشان سنگ تمام نگذارند. هپچنین تعدیل نیرو می‌تواند باعث شود کارمندها به فرصت‌‌‌های دیگر در سایر سازمان‌ها فکر کنند.

◀️ چند توصیه برای بازماندگان

▪️این احساسات متناقض را به رسمیت بشناسید و بدانید که تنها نیستید. با یکی از بازمانده‌‌‌ها ارتباط بگیرید یا با مدیرتان درباره وضعیت روحی‌‌‌تان صحبت کنید. حتی می‌توانید با یک تراپیست مشورت کنید.

▪️از خودتان بپرسید «چرا» به این سازمان پیوستید. این کمک می‌کند هدفتان را دوباره کشف کنید و حتی با وجود ابهام آینده، مسیر خودتان را پیدا کنید.

▪️روی روابط تمرکز کنید. می‌توانید با یکی از کارکنان تعدیل شده تماس بگیرید و بگویید که دوست دارید رابطه‌‌‌اتان را حفظ کنید. دوران پساتعدیل، فرصت مناسبی است که با بازمانده‌‌‌ها نیز روابط جدید ایجاد کنید و دوباره حس همکاری و رفاقت را زنده کنید.

▪️حالا که تیم‌‌‌ها کوچک شده‌‌‌اند، حجم کارها ممکن است به شدت افزایش یابد و در این راستا مجبور شوید بعضی از درخواست‌‌‌های رئیستان را «محترمانه رد کنید». می‌توانید با مدیرتان درباره مسوولیت‌‌‌هایتان صحبت کنید و توضیح دهید که چقدر مسوولیت می‌توانید بپذیرید و با هم راه‌حلی پیدا کنید که برای هر دو شما جواب دهد.

✍منبع: Indeed

🔸جبران خدمات تنها حقی نیست که کارکنان به ازای کار در سازمان از آن برخوردار می‌شوند. قرارداد استخدامی نوعی توافق رسمی و روان‌شناختی است که میان کارکنان و سازمان یا شرکت مشخصی انعقاد می‌شود. به موجب این قرارداد تکالیفی برعهده کارکنان گذاشته می‌شود و آن‌ها در قبال انجام این تکالیف و وظایف، حقوق و دستمزد و مزایا دریافت می‌کنند.

🔸هر فردی برای کار در سازمان و شرکت، از حقوقی برخوردار است که در سال‌های اخیر مجموعه مهم‌ترین این حقوق در اسنادی تحت عنوان «منشور حقوق کارکنان» می‌آید. مفاد منشور حقوق کارکنان از سازمانی به سازمان دیگر و از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است. اما برای مثال، در زیر به برخی از مواردی که در این منشور می‌آید اشاره می‌کنیم:

▪️کارکنان در خصوص ارائه خدمات مطلوب و مفید حق دارند که در محیطی آرام و امن فعالیت کنند.

▪️کارکنان حق برخورداری از رفتار محترمانه از سوی مدیران و مشتریان سازمان را دارند.

▪️کارکنان در خصوص امنیت روحی و جسمی از حقوق مشخصی برخوردارند.

▪️کارکنان در انجام وظایف خود و در چارچوب قوانین، حق دارند از استقلال کاری برخوردار باشند.

▪️کارکنان از حق اظهار نظر، پیشنهاد و انتقاد در راستای بهبود مستمر کیفیت فعالیت‌های سازمان برخوردار هستند.

▪️کارکنان حق مشارکت در تصمیم‌سازی‌های سازمان در راستای تحقق رسالت و اهداف دارند.

▪️کارکنان دارای حق امنیت شغلی هستند.

▪️کارکنان درخصوص رسیدگی به مسائل و مشکلات شغلی‌شان از سوی مسئولان ارشد سازمان از حقوق لازم برخوردار هستند.

▪️کارکنان حق استفاده از انوع مرخصی‌های استحقاقی سالانه، استعلاجی، و ساعتی را دارند.

▪️کارکنان حق دارند در خصوص تازه‌های مرتبط با فعالیت حرفه‌ای‌شان از آموزش‌های لازم بهره‌مند شوند.

🔸هرچند موارد فوق همه حقوقی نیست که کارکنان در سازمان و یا شرکت خود از آن‌ها برخوردار هستند، اما رعایت حتی بخشی از این حقوق مهم نیز در بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌های ایرانی محقق نشده یا با چالش‌های اساسی روبرو است.

◀️ با این وجود سازمان‌ها باید متوجه این نکته باشند که رعایت حقوق کارکنان، انگیزه آن‌ها برای بهبود عملکردشان را بالا خواهد برد و آن‌ها را برای ماندن در سازمان ترغیب خواهد کرد.

✍کانال آموزه های سازمانی

روانشناسی حماقت: تحمل زیان واقعی برای اجتناب از زیان روانی.

■روی یک کاتالوگ تبلیغاتی می نویسند: با مصرف این خمیر دندان، دندان های مستحکم تر و سفیدتری خواهید داشت. روی کاتالوگ دوم نوشته اند: این خمیر دندان باعث می شود از پوسیدگی و زردی دندان خلاص شوید.

□کدام یک باعث فروش بیشتر می شود؟ دومی! چرا؟ چون ما انسان ها بیشتر از آن که منفعت طلب باشیم، ریسک گریز هستیم. بر اساس یافته های علمی اگر ما صد هزار تومان از دست بدهیم دو برابر حالتی که صد هزار تومان بدست بیاوریم تحت تاثیر قرار می گیریم. به این پدیده می گویند: زیان گریزی. یعنی به عبارتی به هر قیمتی که شده قصد داریم زیان شناسایی نکنیم.

●همین پدیده باعث می شود که اگر در یک سرمایه گذاری اشتباه کردیم و ضرر کردیم به جای آن که از شر آن سرمایه گذاری خلاص شویم به خاطر زیان گریزی رفتار دیگری می کنیم: چون برای ما سخت است که بپذیریم ضرر کرده ایم (زیان گریزی) از لحاظ ذهنی احساس ناخرسندی ناشی از شناسایی زیان را به تعویق می اندازیم و به امید آینده نامعلوم (بهبود بازدهی سرمایه گذاری) باقی می‌مانیم و حاضریم سهام را نگهداری کنیم تا دوباره به قیمت خرید و یا بالاتر بازگردد در حالیکه گاهی اوقات بازگشتی در چند سال  بعد در کار نیست.

○حالا فرض کنید که در بازار بورس سرمایه گذاری کرده اید و یک سهام خریده اید که بعد از خرید شما قیمتش رفته بالاتر! چه خوب! اما در این حالت هم شما ممکن است دچار زیان گریزی شوید! چرا؟ به خاطر ترس از کاهش ناگهانی قیمت و تبدیل سود به زیان، شما ممکن است تصمیم بگیرید که تا سهام در اوج است و شما در منطقه سود، آن را بفروشید و از ریسک تبدیل شدن آن به یک سهم ضررده اجتناب کنيد.

■مطالعه‌ای با بررسی تصمیمات ۱۶۳ هزار سرمایه گذار حقیقی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران سهامی را که قیمت بالاتر نسبت به قیمت خرید داشته اند تقریبا ۲ برابر زودتر از سهام زیان ده به فروش می‌رسانند. مطالعه دیگری نشان داد که سرمایه‌گذاران، سهامی که قیمت آنها از زمان خرید بیش از ۳۰ درصد افت کرده است را به طور میانگین تقریبا یک سوم کمتر از سهام سودده سبد خود به فروش می‌رسانند.

□برای مقابله با پدیده زیان گریزی چه باید کرد؟

الف) آگاهی نسبت به این پدیده و زیرنظر گرفتن تصمیمات یکی از بهترین راه ها برای اصلاح این کژاندیشی و کژرفتاری است. وقتی می خواهید یک تصمیم بزرگ بگیرید از خودتان بپرسید ریشه های آن چیست؟ ترس یا منفعت و اگر ترس است آن این ترس منطقی است؟

ب) صورت بندی مجدد، وقتی کسی می خواهد شما را دعوت به کاری کند و از شیوه “ترس از دست دادن” استفاده می کند (مثلا اگر این پیراهن را نخرید ممکن است تمام شود). صورت مساله را برعکس برای خود تعریف کنید و از خودتان بپرسید اگر این پیراهن را بخرم چه چیزی به دست می آورم.

ج) به تحلیل منفعت منهای هزینه عادت کنید. شخص ثروتمندی ۲۰۰ هزار تومان گم کرده بود. حدود نیم ساعت وقت گذاشت تا آن را پیدا کند و نیم ساعت هم ناراحت و عصبانی بود که چرا آن را پیدا نکرده است. در حالی که ارزش هر دقیقه از وقت وی حدود ۱۰۰ هزار تومان تخمین زده می شد. بنابراین زمانی که می خواهید به خاطر ترس و وحشت ناشی از زیان، زمان و انرژی و سرمایه برای امری تخصیص دهید ساده از خودتان بپرسید به ازای هر واحد زمان، انرژی و سرمایه جدید چند واحد گیرم می آید؟

🖊دکتر مجتبی لشکربلوکی