تحلیل مضمون آتراید استرلینگ (ATA) یکی از روش‌های تحلیل داده‌های کیفی است که به شیوه‌ای خاص برای تحلیل و تفسیر متون متنوع مانند مصاحبه‌ها، گفتگوها و ملاحظات میدانی استفاده می‌کند. در مقابل، روش‌های دیگری مانند تحلیل مضمون کلاسیک، تحلیل محتوا و تحلیل نظریه‌محور نیز برای تحلیل داده‌های کیفی به کار می‌روند.

در زیر تفاوت‌های اصلی بین تحلیل مضمون آتراید استرلینگ و سایر روش‌های تحلیل داده‌های کیفی را بررسی می‌کنیم:

۱. رویکرد مفهومی: ATA به تحلیل مفاهیم و الگوهای معنایی در داده‌های متنی تمرکز می‌کند. این روش سعی می‌کند مفاهیم اصلی، محورها و الگوهای عمده را در داده‌ها شناسایی کند و به تفسیر عمیق‌تر آنها بپردازد. در مقابل، روش‌های دیگر مانند تحلیل محتوا ممکن است بیشتر به توصیف و شرح داده‌ها تمرکز کنند تا به تحلیل معنایی عمیق آنها.

۲. مشارکت فعال پژوهشگر: ATA بر اساس ایده مشارکتی فعال پژوهشگر با داده‌ها استوار است. در این روش، پژوهشگر به عنوان یک عضو فعال در فرآیند تحلیل، مفاهیم و الگوهای معنایی را از طریق تفسیر و بررسی دقیق داده‌ها شناسایی می‌کند. در روش‌های دیگر، پژوهشگر ممکن است به عنوان یک مشاهده‌گر ناظر عمل کند یا فقط به تحلیل توصیفی داده‌ها بپردازد.

۳. استفاده از نرم‌افزارهای خاص: ATA اغلب با استفاده از نرم‌افزارهای خاصی مانند NVivo اجرا می‌شود. این نرم‌افزارها امکاناتی را برای سازماندهی، تحلیل و نمایش داده‌های کیفی فراهم می‌کنند. در روش‌های دیگر نیز می‌توان از نرم‌افزارهای مختلفی برای تحلیل داده‌های کیفی استفاده کرد، اما نرم‌افزارهای مخصوص ATA به صورت خاص طراحی شده‌اند.

۴. طرح نمونه‌گیری و معتبرسازی: در ATA، طرح نمونه‌گیری به شیوه‌ای مشخص و با هدف انتخاب داده‌هایی که تنوع مفاهیمی را در بر دارند، انجام می‌شود. پژوهشگران برای انتخاب داده‌ها معیارهایی مانند تنوع مفاهیمی، نمونه‌گیری با قصد و استراتژی‌های مشارکتی را در نظر می‌گیرند. در روش‌های دیگر، معیارها و روش‌های نمونه‌گیری ممکن است متفاوت باشند و به عوامل دیگری مانند تعداد نمونه، تنوع جغرافیایی و زمانی توجه کنند.

۵. رویکرد تفسیری: ATA تمرکز خود را بر تفسیر و تبیین داده‌های کیفی می‌گذارد. پژوهشگران در ATA سعی می‌کنند مفاهیم و الگوهای معنایی را در داده‌ها شناسایی کرده و آنها را با تفسیر و تبیین عمیق‌تری در قالب روایت‌های توصیفی و مفهومی بیان کنند. در روش‌های دیگر، توصیف و شرح دقیق داده‌ها ممکن است از تفسیرات گسترده‌تر یا نظریه‌محور برخوردار نباشد.

۶. اعتبارپژوهی و پایایی: ATA در فرآیند تحلیل داده‌های کیفی از روش‌های اعتبارپژوهی و پایایی خاصی استفاده می‌کند. اعتبارپژوهی در ATA به معنای تطابق بین داده‌ها و تفسیرات پژوهشگر است و پایایی به معنای قابلیت تکرار پژوهش و حصول نتایج مشابه می‌باشد. در روش‌های دیگر نیز اعتبارپژوهی و پایایی مورد توجه قرار می‌گیرند، اما روش‌ها و رویکردهای مشخص خود را دارند.

به طور کلی، ATA از سایر روش‌های تحلیل داده‌های کیفی با تأکید بیشتر بر تحلیل معنایی و تفسیر عمیق داده‌ها متمایز می‌شود. این روش به پژوهشگران امکان می‌دهد مفاهیم و الگوهای معنایی در داده‌ها را به صورت جزئی و کیفی تحلیل کنند و به نتایجی غنی‌تر و عمیق‌تر دست یابند.