یکی از عیب های بزرگ روش استفاده از جملات زبان محاوره ای که اغلب به کاربران تازه کار پیشنهاد می شود تعداد نتایج جستجوی زیادی است که بازگردانده میشود. به همین دلیل این روش توسط کاربران حرفه ای، کم تر استفاده می شود.
● بکارگیری کلمات کلیدی
یکی از کاراترین و مقتدرترین روش های جستجوی اطلاعات در دنیای وب استفاده از واژه هایی است که اصطلاحاً کلمات کلیدی نامیده می شوند. اغلب کاربران حرفهای و جستجوگران ورزیده دنیای اینترنت می توانند با طرح بهترین کلمات کلیدی و بکار بستن قوانین ترکیب آنها با هم برای نیازهای اطلاعاتی خود پاسخی در خور بیابند. در این روش توصیه های زیر برای انتخاب کلمات کلیدی و نیز جستجوی دقیق و مفید پیشنهاد می شود که بشرح ذیل است:
● توصیه هایی برای جستجوی بهتر در موتورهای جستجو
١. حتی المقدور سعی شود کلمات کلیدی از میان اصطلاحات منحصر به فرد و اسامی خاص انتخاب شود.
٢. حتی المقدور از آوردن کلمات عمومی که عناوین بسیاری را در زیر مجموعه خود شامل می شوند، خودداری کنید.
٣. همیشه اسم شخص یا نام شی یا هر چیز دیگری را که مد نظر دارید به طور کامل وارد کنید.
٤. دقت کنید که اگر موتور جستجو میان حروف بزرگ و کوچک تفاوتی می گذارد، این مسأله را در طرح کلمات کلیدی خود مدنظر داشته باشید.
٥. در نظر داشته باشید اگر نتیجه جستجو صفر بود به احتمال زیاد می تواند از یک اشتباه تایپی باشد.
٦. اگر املای صحیح و کامل کلمه ای را نمی دانید از کاراکتر جانشین که اغلب * و یا ؟ است استفاده کنید.
٧. اگر یک کلمه کلیدی برای طرح دقیق و تمام و کمال یک مورد جستجو کفایت نمی کند، از تکنیک های جستجوی عبارتی، استفاده از اپراتورهای جبر بولین (AND, OR, NOT) استفاده کنید. جستجوی عبارتی یکی از مهم ترین و قدرتمندترین امکانات جستجو در اغلب موتورهای جستجو می باشد و می توان یک عبارت یا جمله مشخص را به همان ترتیبی که کلمات وارد شده اند مورد جستجو قرار داد. برای این روش جستجو عبارت مورد نظر را داخل گیومه”” بگذارید.
٨. استفاده از عملگر AND : and به مفهوم “و” برای محدود کردن دامنه جستجو از طریق ترکیب کلید واژه های مختلف به کار می رود و علامت آن برای ترکیب کلیدهای جستجو زمانی که برای شما مهم است که دو یا چند کلمه کلیدی حتماً وجود داشته باشد در پایگاه های مختلف به صورت استفاده از عبارت and، استفاده از + ، انتخاب عبارت all the word از منو و انتخاب عبارت (match on all words and) به وسیله کلیک کردن بر روی دکمه های رادیویی است.
٩. استفاده از عملگر OR: اپراتور OR به مفهوم “یا” و برخلاف عملگر AND باعث گسترش دامنه جستجو و بازیابی اطلاعات بیش تر شده برای ترکیب کلید واژه های جستجو زمانی که انتظار دارید تنها یک، دو یا چند کلمه کلیدی حضور داشته باشند به کار می رود و علامت آن استفاده از عبارت or، نحوه ی اجرای ساده و معمولی آن، انتخاب عبارت any of the words از منو، انتخاب عبارت (match on any words or) با کلیک بر روی دکمه های رادیویی است. یکی از کاربردهای مهم این عملگر پوشش مفاهیم یا اصطلاحات مترادف، مرتبط یا با املاهای متفاوت است.
١٠. استفاده از عملگر NOT: اپراتور Not به مفهوم “نه” و یا به جز که در این صورت تمامی جواب های بازگشتی که حاوی عبارت یا کلمه کلیدی هستند حذف خواهند گردید و برای اجرای آن تنها کافیست که not را قبل از عبارت یا کلمه کلیدی مورد نظرتان با یک فاصله بیاورید.
١١. استفاده از کوتاه سازی کلید واژه ها: این تکنیک به ما امکان می دهد که با وارد کردن بخشی از یک کلید واژه بتوانیم مشتقات مختلف آن را نیز در فرآیند جستجو بازیابی کنیم. اکثر موتورهای جستجو این تکنیک را با استفاده از علامت ستاره (*) ارایه می دهند. یکی از مشکلات استفاده از این تکنیک این است که باعث بازیابی اطلاعات غیرمرتبط و ناخواسته زیادی می شود.
١٢. استفاده از عملگر نزدیک یابی: در بسیاری از موارد استفاده از عملگر and باعث بازیابی اطلاعاتی می شود که برای ما مفید نیست. به این دلیل که این عملگر کلید واژه ها را در هر کجای متن که باشند بازیابی می کند. در این موارد استفاده از تکنیک نزدیک یابی می تواند از ریزش کاذب اطلاعات و یا بازیابی اطلاعات غیرمرتبط جلوگیری کند. همه موتورهای جستجو قابلیت استفاده از این تکنیک را ندارند ولی به عنوان مثال در موتور جستجوی آلتاویستا می توان با استفاده از عملگر NEAR از این تکنیک استفاده کرد.
۱۳. جستجوی ترکیبی با استفاده از پرانتز: این تکنیک یکی از مهم ترین تکنیک های جستجو است که به وسیله آن می توان تا حدود زیادی از بازیابی موارد غیرمرتبط در محیط وب جلوگیری کرد. در این روش می توان از همه عملگرهای جستجو که در بالا گفته شده یک جا استفاده کرد و آن ها را با هم دیگر ترکیب کرد.
١٤. جستجوی کلیدواژه در عنوان صفحات وب: این تکنیک با این پیش فرض که عنوان یک صفحه وب تا حدود زیادی نمایان گر محتوای اطلاعات موجود در آن است به جستجوی واژه های کلیدی در عنوان سایت ها می پردازد. علامت آن در موتورهای جستجو متفاوت است ولی اغلب موتورهای جستجو از طریق فهرست انتخابی و یا گزینه های دیگر این امکان را فراهم می آورند.
١٥. جستجوی حوزه سایت ها: با توجه به این که به صورت قراردادی هر کشوری حوزه خاصی در محیط وب دارد، قابلیت جستجوی حوزه سایت ها به ما این امکان را می دهد که فرایند جستجو را به حوزه خاصی نظیر سایت های وب ایران (ir) و یا سایت های وب سازمان های غیر انتفاعی (org) محدود کنیم. دستورات استفاده از این تکنیک در موتورهای جستجو مختلف است.
١٦. محدود کردن جستجو به زبان های مختلف باعث می شود نتایج جستجو به زبان های دیگر آورده نشود و انتخاب مطلب مورد نظر آسان تر است.
١٧. محدود کردن جستجو به تاریخ انتشار منابع در وب: تاریخ انتشار یا به اصطلاح روزآمدی مطلب به خصوص در منابع علمی اصل مهمی است و این گونه محدودیت باعث می شود بنا به نیاز کاربر جدیدترین و یا قدیمی ترین منبع بازیابی بشود.
١٨. جستجوی رسانه های مختلف؛ موسیقی، عکس، ویدئو، زمانی که فقط نوع خاصی از رسانه مورد نیاز است. به عنوان مثال زمانی که به عکس یک شخصیت نیاز داریم، جستجو در میان عکس ها باعث می شود نتیجه جستجو شامل اطلاعات دیگری در مورد آن شخصیت نباشد.
١٩. جستجوی صفحات با فرمت های مختلف مانند PDF, Word, MP۳, MPE ….: زمانی که فرمت خاصی مورد نظر است می توان از این تکنیک استفاده کرد . به عنوان مثال اگر مایل باشیم منبع بازیابی شده در فرمت PDF باشد، این تکنیک می تواند مفید باشد.
٢٠. آگاهی از پیش فرض های جستجو در موتور جستجو: با توجه به این که هر موتور جستجو برای ترکیب واژه ها یک پیش فرض دارد و اگر از هیچ گونه عملگری استفاده نشود، کلید واژه ها را به صورت پیش فرض با یکی از عملگرهای جبر بولین ترکیب می کند؛ آگاهی از این پیش فرض موتورهای جستجوی مختلف مهارت ما را در جستجو بالا می برد.
٢١. وب نامریی: وب نامرئی به دو دلیل کمی و کیفی اهمیت دارد کمی از این نظر که موتورهای جستجو فقط قادر هستند حدود ١٦ درصد از اطلاعات موجود در اینترنت را بازیابی کنند و اندازه وب نامریی تقریبا ٥٠٠ برابر وب مریی است و کیفی، از این نظر که منابع اطلاعاتی موجود در وب عمیق معمولا ارزشمند و مفید هستند و در بسیاری از موارد پاسخ گوی نیاز کاربران هستند.
آشنایی با ابزارهایی که برای شناسایی منابع وب نامریی به وجود آمده اند و کاربران را به سایت های مناسب راهنمایی می کنند، باعث دسترسی به این بخش عظیم از اطلاعات مفید و ارزشمند می شود. مثل سایت Invisibleweb که فهرستی از منابع نامریی را و سایت Completeplaset که فهرستی از تقریبا ٤٠ هزار پایگاه اطلاعاتی وب نامریی را ارایه می دهد.
۲۲. اما بد نیست که اشتباهات رایج و متدوال در جستجوگرها و موتورهای جستجو را بدانیم تا از آن گریز کنیم
اشتباهات متداول موتورهای جستجو در یافتن کلمات
موتورهای جستجو به عنوان یکی از اساسی ترین دروازه های ورود به منابع اینترنتی دارای ضعف هایی هستند که می توان به این موارد اشاره کرد:
ـ در یک مجموعه از یافته های بازیابی شده مدخل های تکراری فراوانی ملاحظه می شود.
ـ نتایج غیر قابل پیش بینی هستند.
ـ نتایج چه بسا گمراه کننده باشند؛ ممکن است جستجویی در یک موتور کاوش نتیجه ای نداشته، ولی در موتور دیگر دارای یافته های فراوان باشد.
ـ موتورهای کاوش محتویات پایگاه های اطلاعاتی خودشان را نشان نمی دهند و از معیارهایی که برای گنجاندن یک مدرک در فایل هایشان دارند حتی شرحی ارایه نمی کنند.
ـ مهار واژگانی وجود ندارد و قواعد نقطه گذاری و بزرگ نویسی نیز استاندارد نیست.
ـ بدون بررسی عملی هر عنصر، اغلب نمی توان میزان ربط و رابطه ها را تحلیل کرد. یعنی اطلاعات کافی در مدخل نمایه نیست تا فرد بتواند دست به انتخاب بزند.
ـ عدم توان موتورهای جستجو در تمایز میان مدارکی که توسط فرد الف نوشته شده و مدارکی که درباره فرد الف نوشته شده است.
ـ منابع قابل توجهی در شبکه وب وجود دارند که توسط موتورهای جستجو نمایه نمی شوند. به این بخش از وب اصطلاحاً وب نامریی می گویند. «وب نامریی بخش بزرگی از وب است که موتورهای جستجو آن ها را نمی توانند نمایه کنند و عبارتند از: سایت های دارای رمز عبور، فایل های پی.دی.اف از متون آرشیو شده، ابزارهای تعاملی نظیر ماشین حساب ها و برخی از واژه نامه ها و هم چنین بعضی از پایگاه های اطلاعاتی، منابع محافظت شده از طریق اسم کاربر و گذر واژه، منابع و صفحات وب بدون پیوند و صفحات افزون بر حداکثر تعداد صفحات قابل مرور.»
۲۳. مشکلات خاص فارسی زبانان و ایرانیان در دنیای اینترنت
نبود استاندارد ثابت رسم الخط فارسی موجب این شده است که به تعداد صفحات وب فارسی سبک و سیاق نگارش به کار رفته باشد، لذا می توان چنین ارزیابی کرد که اکثر وب های فارسی در برخی خصوصیات مشترک هستند از جمله این که نگارش برخی از آن ها زبان غیررسمی و محاوره ای است و به خصوص در متون علمی اغلب واژه های بیگانه به دفعات استفاده می شود. رسم الخط مورد استفاده نیز متفاوت و سلیقه ای است و برخی از آن ها غلط های تایپی و نگارشی فراوانی دارند و این خصوصیات، اغلب به جهت محدودیت های محیط الکترونیکی و عدم تطابق رسم الخط فارسی با آن است که نمایه سازی و سپس جستجو به این زبان را با دشواری هایی رو به رو می سازد.
۲۴. مشکل عدم اندیکس و نمایه جستجوهای به زبان فارسی
هرچند در حال حاضر راهنمای هایی برای منابع اینترنتی تهیه شده است که براساس فایل های مقلوب ساخته شدهِ توسط موتورهای جستجو و با استفاده از قابلیت های مختلف این موتورها از جمله؛ استفاده از عملگرهای بولین، جستجوی دقیق عبارت، محدود کردن یک جستجو به بخش خاصی از رکورد (مانند عنوان، آدرس) کوتاه سازی کلمات، جستجوی نزدیک یابی واژه ها، ایجاد محدودیت زمانی و منطقه ای و زبانی و …. به جستجوی اطلاعات کمک می کند اما باید تاکید کرد که در امر بازیابی اطلاعات از اینترنت بدون نمایه سازی نظام یافته نمی توان انتظار بازیابی مفید و مؤثر را داشت.
هرچند بیشترین اطلاعات موجود بر روی اینترنت به زبان انگلیسی است، ولی حجم اطلاعات به زبان فارسی نیز با سرعت در حال افزایش است و کاربران به دلایل مختلفی علاقه زیادی به اطلاعات فارسی نشان می دهند و از آن جایی که زبان غالب در اینترنت انگلیسی است، جستجو به زبان های غیرانگلیسی از جمله فارسی، مسایل و مشکلات مختلفی را جدای از مشکلات عمومی اینترنت دارد.
۲۵. سخن آخر به همه اهالی دنیای مجازی
اینترنت به عنوان یک محمل اطلاعاتی عظیم، منابع اطلاعاتی را در مقیاسی وسیع در دسترس مخاطبان بالقوه قرار داده است. سهولت دسترسی به منابع اطلاعاتی اعم از متن و سایر رسانه ها عمده ترین مزیت اینترنت محسوب می شود. این توانایی که هر کس ناشر آثار خود باشد عواقب ناخواسته ای را نیز در پی خواهد داشت و آشکارترین معضل، آن است که انبوهی از منابع بسیار متنوع و غیرقابل مدیریت را فراهم می آورد. افزایش سریع منابع اینترنتی نیازمند یک سازمان دهی مفید و مؤثر است.
برگرفته از : ایسنا
