تحلیل عاملی اکتشافی (Exploratory Factor Analysis) یک روش آماری است که به کمک آن می‌توانیم سعی کنیم که ساختار داخلی متغیرهای مختلف را به دست آوریم. در واقع، با استفاده از این روش، می‌توانیم بررسی کنیم که آیا متغیرها با هم ارتباط دارند و در چه مقداری با هم همبستگی دارند.

در این روش، ابتدا مجموعه‌ای از متغیرها را در نظر می‌گیریم و سپس با استفاده از روش‌های آماری، تلاش می‌کنیم تا به دست آوریم که چند عامل اصلی (Factor) در پشت ساختار داده‌ها وجود دارند و هر عامل به چه متغیرهایی وابسته است. در واقع، با استفاده از این روش، می‌توانیم به دست آوریم که متغیرهای مختلف چگونه در یک مجموعه عوامل (Factors) قرار دارند و به طور خلاصه، این که هر متغیر در چه عامل‌هایی نقش دارد.

تحلیل عاملی اکتشافی به عنوان یکی از روش‌های خوشه‌بندی، برای شناسایی الگوهای موجود در داده‌ها و بررسی روابط بین متغیرها استفاده می‌شود. استفاده از این روش در بسیاری از حوزه‌های علمی و صنعتی، از جمله روان‌شناسی، علوم اجتماعی، مدیریت، بازاریابی و … رایج است.

مثالی از کاربرد تحلیل عاملی اکتشافی در علوم اجتماعی:

به عنوان مثال، در مطالعات اجتماعی می‌توان از تحلیل عاملی اکتشافی برای شناسایی عوامل مؤثر در تعیین نگرش و نظرات افراد نسبت به موضوعات مختلف استفاده کرد.

فرض کنید که می‌خواهیم بررسی کنیم که چه عواملی مؤثر بر نگرش افراد نسبت به حقوق زنان هستند. در این مثال، ما می‌توانیم از یک پرسشنامه برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده کنیم. پرسشنامه ممکن است شامل چندین سوال در مورد نگرش به حقوق زنان باشد که هر یک از این سوال‌ها یک متغیر است. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، می‌توانیم به دست آوریم که کدام سوالات با هم مرتبط هستند و چه عواملی در تعیین نگرش افراد نسبت به حقوق زنان مؤثر هستند.

در این مثال، یکی از عواملی که ممکن است تعیین کننده نگرش افراد نسبت به حقوق زنان باشد، عامل “تفاوت‌های جنسیتی” باشد. این عامل می‌تواند شامل سوالاتی باشد که مرتبط با تفاوت‌های جنسیتی و نقش زنان و مردان در جامعه هستند. عامل دیگری که ممکن است در تعیین نگرش افراد نسبت به حقوق زنان مؤثر باشد، “مساویت” است. این عامل می‌تواند شامل سوالاتی باشد که مرتبط با حقوق مساوی برای زنان و مردان در جامعه هستند.

در نتیجه، با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، ما می‌توانیم به دست آوریم که چه عواملی در تعیین نگرش افراد نسبت به حقوق زنان مؤثر هستند و این که هر متغیر در کدام عامل نقش دارد. این اطلاعات می‌تواند در تدوین سیاست‌هایی مبتنی بر تعیین اولویت‌های مؤثر در

نحوه ی انجام تحلیل عاملی اکتشافی مثال بالا را در Spss :

این منظور، می‌توانید از دستورالعمل‌های زیر استفاده کنید:

ابتدا، داده‌های خود را در SPSS وارد کنید و به مسیر Analyze > Dimension Reduction > Factor بروید.

در پنجره باز شده، می‌توانید متغیرهای مورد نظر خود را انتخاب کنید و سپس روش تحلیل عاملی اکتشافی را انتخاب کنید.

در بخش “Extraction”, می‌توانید روش استخراج عامل‌ها را انتخاب کنید. روش‌های مختلفی برای استخراج عامل‌ها وجود دارد، مانند روش Principal Component Analysis (PCA) و Maximum Likelihood (ML).

در بخش “Rotation”, می‌توانید روش چرخش عامل‌ها را انتخاب کنید. روش‌های مختلفی برای چرخش عامل‌ها وجود دارد، مانند روش Varimax و Oblimin.

در بخش “Scores”, می‌توانید برای هر شرکت کننده، امتیاز عامل‌ها را محاسبه کنید.

در نهایت، با کلیک بر روی دکمه “OK”، SPSS شروع به اجرای تحلیل عاملی اکتشافی شما می‌کند و نتایج را به شما نمایش می‌دهد.

در نتیجه، با استفاده از این روش، می‌توانید به دست آورید که چه عامل‌هایی در تعیین نگرش افراد نسبت به حقوق زنان مؤثر هستند و این که هر متغیر در کدام عامل نقش دارد. این اطلاعات می‌تواند در تدوین سیاست‌هایی مبتنی بر تعیین اولویت‌های مؤثر در ارتقای حقوق زنان موثر باشد.

تحلیل عاملی اکتشافی در نرم افزار های دیگر:

از جمله نرم افزارهایی که می‌توانید برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی استفاده کنید عبارتند از R، SAS، و MATLAB.

در R، می‌توانید از پکیج “psych” برای انجام تحلیل عاملی استفاده کنید. برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی، می‌توانید از تابع “fa()” استفاده کنید. این تابع شامل پارامترهایی است که می‌توانید برای تنظیم تحلیل عاملی خود استفاده کنید.

در SAS، می‌توانید از روش‌های مختلفی برای انجام تحلیل عاملی استفاده کنید، از جمله روش‌های Principal Component Analysis (PCA) و Maximum Likelihood (ML). برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی در SAS، می‌توانید از ماژول “PROC FACTOR” استفاده کنید.

در MATLAB، می‌توانید از پکیج “Statistics and Machine Learning Toolbox” برای انجام تحلیل عاملی استفاده کنید. برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی، می‌توانید از تابع “factoran()” استفاده کنید. این تابع شامل پارامترهایی است که می‌توانید برای تنظیم تحلیل عاملی خود استفاده کنید.

در هر صورت، برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی در هر نرم افزاری، شما باید داده‌های خود را به فرمت مناسب وارد کنید و پارامترهای مورد نیاز را برای تحلیل عاملی خود تنظیم کنید. سپس، برنامه را اجرا کرده و نتایج را بررسی کنید.

برای یادگیری بیشتر در مورد تحلیل عاملی اکتشافی، می‌توانید از منابع معتبر زیر استفاده کنید:

“Factor Analysis: A Practical Introduction” نوشته ی Jeremy Miles: این کتاب یکی از بهترین منابع برای یادگیری تحلیل عاملی اکتشافی است. همچنین، این کتاب شامل مثال‌هایی از تحلیل داده‌های واقعی است که می‌تواند به شما در فهم بهتر تحلیل عاملی اکتشافی کمک کند.

“Applied Multivariate Statistics for the Social Sciences” نوشته ی James P. Stevens: این کتاب درباره روش‌های آماری مختلف استفاده شده در تحلیل داده‌های چند متغیره می‌باشد و بخشی درباره تحلیل عاملی اکتشافی است.

“Factor Analysis in SPSS” نوشته ی Andy Field: این کتاب به شما نحوه استفاده از تحلیل عاملی در SPSS را آموزش می‌دهد. در این کتاب به توضیح مراحل تحلیل عاملی در SPSS و تفسیر نتایج آن پرداخته می‌شود.

“Factor Analysis: Statistical Methods and Practical Issues” نوشته ی Jae-On Kim and Charles W. Mueller: این کتاب شامل توضیحاتی درباره تاریخچه و تئوری تحلیل عاملی، روش‌های مختلف استخراج عامل‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی برای انجام تحلیل عاملی است.

“Factor Analysis for Applied Research” نوشته ی Robert Jennrich and Douglas A. Harrington: این کتاب به شما نحوه تحلیل داده‌های چند متغیره با استفاده از تحلیل عاملی را آموزش می‌دهد. این کتاب شامل مثال‌هایی از تحلیل داده‌های واقعی است که به شما در فهم بهتر تحلیل عاملی کمک می‌کند.

همچنین، منابع معتبر دیگری نیز برای یادگیری تحلیل عاملی اکتشافی وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید.

برای مشاهده لیست همه ی  پرسشنامه های استاندارد لطفا همین جا روی پرسشنامه استاندارد  کلیک فرمایید.

تحلیل داده های آماری برای پایان نامه و مقاله نویسی ،تحلیل داده های آماری شما با نرم افزارهای کمی و کیفی ،مناسب ترین قیمت و کیفیت عالی انجام می گیرد.نرم افزار های کمی: SPSS- PLS – Amosنرم افزار کیفی: Maxqudaتعیین حجم نمونه با:Spss samplepower

روش های تماس:Mobile :  09143444846  واتساپ – تلگرام کانال

تلگرام سایت: برای عضویت در کانال تلگرام سایت اینجا کلیک کنید(البته قبلش فیلتر شکن روشن شود!!) مطالب جالب علمی و آموزشی در این کانال درج می گردد.