تحلیل آماری در تحقیق چیست؟ - پژوهشگاه علمی (تحلیل آماری و پرسشنامه استاندارد )

تحلیل آماری چیست و چگونه در یک پایان نامه روش های آماری را گردآوری و تحلیل کنیم در این مطلب ساعد نیوز به شما آموزش خواهد داد که بتوانید روش های آماری پایان‌نامه را تکمیل کنید.

تحلیل آماری چیست؟

اگر بخواهیم تحلیل آماری را دقیق تر توضیح دهیم باید ابتدا به تعریف واژه ی آمار بپردازیم.علم آمار از گذشته تا کنون نقشی اساسی و مهم را در علوم مختلف داشته است که از اولین کاربردهای آن می توان به مالیات گیری و خراج بستن بر دارایی ها اشاره کرد. بعدها در دوره رنسانس، از علم آمار استفاده نوینی صورت گرفت و به آمار استنباطی نیز توجه زیادی شد. در دنیای امروز علم آمار و آمارگیری بسیار پررونق است. اکثر دانش آموختگان حداقل یکبار مطلبی را در ارتباط با آمار خوانده اند و نیاز بوده تا با استفاده از روش های آمارگیری، تحلیل هایی انجام دهند.

تحلیل آماری پایان نامه یک روش ریاضی برای بررسی داده های به دست آمده از تحقیقات است. این کار با بررسی ارتباطات گروه های مختلف داده ها انجام می گیرد. تحلیل آماری ممکن است برخی اوقات پیچیده باشد.

انواع تحلیل آماری پایان نامه

آمار توصیفی: شیوه هایی است که برای خلاصه کردن مقادیر بزرگی از داده ها مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از این توصیف ها در مکالمه های روزمره به کار می روند مثلا اگر شما از متوسط درآمد سخن می گویید در حال استفاده از آمار توصیفی هستید.

آمار استنباطی: شیوه های است که با استفاده از آن ها از داده های جمع آوری شده نتیجه ای استنباط می کنیم.آمار استنباطی ما را قادر می سازد سوال هایی از نوع ((آیا تفاوتی وجود دارد)) یا ((آیا رابطه ای وجود دارد؟)) را به زبان ریاضی پاسخ دهیم.

تحلیل آماری پایان نامه چه زمانی بایستی انجام گیرد؟

هدف اصلی تحلیل آماری جمع بندی و تجزیه و تحلیل داده ها است، به نحوی که داده ها قابل استفاده گردند و در تصمیم گیری به کار برده شوند. در صورتی که شما بخواهید تعدادی داده را به فرم کوتاه تری جمع بندی کنید، بایستی از آمار توصیفی استفاده کنید. هم چنین در صورتی که بخواهید درک صحیحی از یک رابطه پیدا کنید و یا یک رابطه را تعمیم دهید و برای نمونه های دیگر پیش بینی انجام دهید، می توانید از آمار استنباطی بهره مند شوید. تحلیل آماری به واسطه تست های آماری راهی را پیش روی ما قرار می دهد تا بتوانیم میزان اطمینان خود را برای نتیجه گیری و استنباط اندازه گیری کنیم.

تحلیل آماری پایان نامه تنها زمانی کاربرد دارد که به درک واضحی از دلایل انجام این کار رسیده باشیم. در صورتی که شما بدانید چگونه از نتایج به دست آمده استفاده کنید و آنها را تفسیر کنید، استفاده از تست های تحلیل آماری نتایج با ارزشی را در اختیار شما قرار خواهد داد.

برای انجام تحلیل آماری پایان نامه چه چیزهایی مورد نیاز است؟

متغیرها

متغیر هر کاراکتر و یا رفتار اندازه گیری شده است که برای هر نمونه دارای اندازه متفاوتی است. متغیرهای کمی به صورت ترتیبی، فاصله ای و یا نسبی اندازه گیری می شوند؛ این در حالی است که متغیرهای کیفی در مقیاس اسمی اندازه گیری خواهند شد.

متغیرها دارای انواع گوناگونی هستند که بایستی آنها را بشناسیم: متغیر مستقل، متغیر وابسته، متغیر کنترلی، متغیر پیوسته و متغیر گسسته. متغیر مستقل به سوال “چه چیزی را تغییر خواهم داد” پاسخ خواهد داد، در حالی که متغیر متغیر وابسته به سوال “چه چیزی مشاهده می کنم” را پاسخ گو خواهد بود. همچنین سوال اصلی در رابطه با متغیر کنترلی “چه چیزی را ثابت نگه خواهم داشت” است. متغیری که بتواند هر مقدار عددی را به خود اختصاص دهد (مانند زمان)، متغیر پیوسته و متغیری که تنها اعداد به خصوصی را به خود اختصاص دهد (مانند تعداد افراد نمونه) ، متغیر گسسته خواهد بود. برای تحلیل آماری پایان نامه یا مقاله بایستی درک صحیحی از نوع متغیرهای موجود در تحقیق داشته باشید تا بتوانید داده های خود را به شکل صحیحی در نرم افزارهای آماری (مانند SPSS) تجزیه و تحلیل کنید.

استنتاج

در صورتی که شما با آمار استنتاجی سر و کار داشته باشید، نیاز به درک صحیحی از جامعه خود (تعداد افراد، آیتم ها، داده ها) و نمونه آماری (زیر مجموعه ای از المان های گرفته شده از جامعه) خواهید داشت. نتایج و استنتاج های مربوط به یک جامعه از نمونه برگرفته شده از آن برگرفته خواهند شد، بنابراین بایستی جامعه و نمونه آماری گرفته شده از آن به درستی انتخاب شوند؛ به این دلیل که هر گونه خطایی در این مرحله منجر به کسب نتایج اشتباه در تحلیل آماری خواهد شد. برخی مواقع برای کسب نتیجه از کل جامعه نمونه استفاده خواهیم کرد، در این شرایط مرتکب خطای نمونه گیری نخواهیم شد.

اطمینان و اهمیت

فاصله اطمینان یا همان بازه اطمینان تخمینی از پارامتر جامعه است و فاصله ای تقریبی برای ضریب اطمینان نتایج به شمار می رود. به عنوان مثال در صورتی که شما از فاصله اطمینان 4 استفاده کنید و 54% جامعه نمونه شما یک پاسخ را انتخاب کرده باشند، می توانید اطمینان داشته باشید که در صورت پرسش از کل جامعه، 50 الی 58 درصد جامعه همان پاسخ را انتخاب خواهند کرد (با فاصله اطمینان 4 واحد از 54%). در حالت کلی 3 فاکتور اساسی وجود دارد که اندازه فاصله اطمینان را برای سطح خاصی از اطمینان تعیین می کنند: حجم نمونه، درصد و حجم جامعه.
سطح اطمینان میزان اطمینان به نتایج حاصل از تحقیقات را نشان می دهد. اکثر محققان علوم اجتماعی از سطح اطمینان 95% استفاده می کنند که به این معنی است که 95% می توان به نتایج حاصل از این تحقیق اطمینان کرد. طبیعی است که استفاده از سطح اطمینان 99% به معنی اطمینان 99 درصدی به نتایج حاصل از آن خواهد بود. در صورتی که شما سطح اطمینان 95 درصد را با فاصله اطمینان 4 واحد به کار ببرید، به این معنی است که 95% اطمینان دارید که 50 الی 58 درصد از کل جامعه پاسخ مد نظر را انتخاب خواهند کرد.

در آمار نتایجی از اهمیت آماری برخوردار هستند که از روی تصادف حاصل نشده باشند. در آمار اصطلاح “اهمیت” برای درستی و صحت نتایج کسب شده کاربرد دارد. ممکن است نتایج به دست آمده از تحقیق شما صحیح باشند ولی ضرورتاً با اهمیت از نظر آماری نباشند. نتایج در صورتی با اهمیت خواهند بود که حداقل دارای سطح اطمینان 95 درصد باشند.

فاکتورهایی که بر فاصله اطمینان تاثیرگذارند:

فاصله اطمینان همان طور که ذکر شد، تحت تاثیر 3 عامل اساسی است که در ادامه به توضیح هریک خواهیم پرداخت.

حجم نمونه

به هر میزان که حجم نمونه شما بالا باشد، میزان اعتماد به این موضوع که نمونه اننتخاب شده انعکاس صحیحی از جامعه مورد آزمایش است، افزایش پیدا می کند. با این حال ارتباط بین این اعتماد با جامعه نمونه خطی نیست.

درصد جامعه نمونه

یکی دیگر از عوامل موثر بر فاصله اطمینان درصدی از جامعه نمونه است که پاسخ یکسانی را انتخاب کرده باشند. به هر میزان که تعداد پاسخ های مشابه به 50 درصد نزدیک تر باشد، فاصله اطمینان افزایش می یابد.

حجم جامعه

حجم جامعه به گروهی از افراد اشاره می کند که دارای ویژگی های مشترکی هستند. جامعه می تواند کل افرادی باشد که در یک شهر زندگی می کنند و یا افرادی با ویژگی های خاص تر همچون رنج بردن از یک ناتوانی جسمی و یا ساکنان یک گروه قومیتی خاص. زمانی که جامعه کوچک است، حجم جامعه از بیش ترین اهمیت برخوردار خواهد بود.

نرم افزارهای تجزیه و تحلیل آماری

همان طور که می دانید استفاده از آزمون های آماری برای بررسی اطلاعات پژوهش الزامی است و به تجزیه و تحلیل آماری در پایان نامه بسیار کمک می کند، اما مرحله بعد، استفاده از نرم افزارهای آماری برای آنالیز داده-هاست. به عبارت دیگر باید بگوییم که تجزیه و تحلیل آماری در پایان نامه بدون استفاده از نرم افزارهای آماری غیرممکن است. اما بدیهی است که بسیاری از پژوهشگران بر این نرم افزارها تسلط نداشته باشند، زیرا کار با این نرم افزارها مستلزم داشتن مهارت کافی و دقت بالاست و پیچیدگی های خاصی دارد؛ به همین دلیل بسیاری از دانشجویان این بخش از پایان نامه شان (تجزیه و تحلیل آماری در پایان نامه) را برون سپاری می کنند و آن را به دست متخصصان شرکت های آماری می سپارند.

امروزه نرم افزارهای آماری بسیاری در بازار وجود دارند و هر روز بر تعداد آن ها افزوده می شود. یکی از نرم افزارهای رایج برای تجزیه و تحلیل آماری در پایان نامه نرم افزار SPSS است که یک برنامه تجزیه کننده جامع و انعطاف-پذیر است و به دلیل سرعت بالا در آنالیز دیتاها و توانایی تجزیه و تحلیل های آماری گسترده و سازگاری با مجموعه آفیس از محبوبیت خاصی برخوردار است. برای استفاده از نرم افزار SPSS باید ابتدا داده های خام را وارد و آن ها را در یک فایل ذخیره کرد، سپس تحلیل مورد نیاز را انتخاب و برون داد را بررسی کرد.

از قابلیت های این نرم افزار می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تهیه انواع طرح های آماری، تهیه خلاصه های آماری (گراف ها، جداول، آمارها و…)، تهیه انواع جداول سفارشی (فراوانی، تجمعی و…)، انجام آنالیز واریانس یک طرفه، دوطرفه و چندطرفه و آنالیز کوواریانس، ایجاد داده های تصادفی و پیوسته، محاسبه انواع آماره های توصیفی و… همچنین نرم افزار SPSS قابلیت مبادله اطلاعات با سایر نرم افزارها را دارد.

البته برای تجزیه و تحلیل آماری در پایان نامه نرم افزارهای دیگری هم در بازار وجود دارند؛ مانند نرم افزار معروف و رایج اکسل و نرم افزارهایی با قابلیت های پیچیده تر و تخصصی تر مانند نرم افزار Liserel، نرم افزار PLS، نرم افزار R، نرم افزار Eviews و…. همه این برنامه ها می توانند داده ها را ذخیره و اختلافات مهم احتمالی بین گروه ها و ارتباط میان متغیرها را پیدا کنند و داده های گردآوری شده را به شکل نمودار و جدول نمایش دهند.