انواع مقیاس های اندازه گیری با ذکر مثال
در اندازه‌گیری های پژوهشی، مقیاس‌های مختلفی برای اندازه‌گیری متغیرهای مختلف استفاده می‌شوند.
این مقیاس‌ها می‌توانند بر اساس طبیعت متغیر، نوع داده‌ها و هدف اندازه‌گیری تعریف شوند.
- مقیاس اسمی: این مقیاس برای اندازه‌گیری داده‌های کیفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای دسته‌های گسسته است.
برای مثال، می‌توانیم برای این مقیاس، رنگ مورد علاقه شخص را نام ببریم.
مثال های دیگر: جنسیت، سبک موسیقی، شهر محل زندگی
- مقیاس ترتیبی: این مقیاس برای اندازه‌گیری داده‌هایی استفاده می‌شود که ترتیب مشخصی دارند ولی فاصله بین داده‌ها نامعلوم است.
برای مثال، می‌توانیم سطوح درد را به عنوان یک مثال برای این مقیاس ذکر کنیم.
یا سطوح تحصیلات (دیپلم، لیسانس، فوق لیسانس، دکترا)، شغل (کارمند، مدیر، صاحب کسب و کار)، مراحل بیماری (سالم، بیماری در دوران ابتدایی، بیماری در دوران پیشرفته)
- مقیاس اندازه‌گیری فاصله ای: این مقیاس دارای واحد اندازه‌گیری است و امکان انجام محاسبات آماری را فراهم می‌کند. برای مثال، قد و وزن فرد به عنوان یک مثال از این مقیاس می‌تواند ذکر شود.
یا درجه حرارت، فشار خون، سرعت خودرو
- مقیاس نسبی: این مقیاس دارای نقطه مبنا است و امکان انجام محاسبات ریاضیاتی مانند ضرب و تقسیم را فراهم می‌کند.
برای مثال، درصد دانش آموزی که به طور کلی به موفقیت دست می‌یابد، یک نمونه از این مقیاس است.
درصد تخفیف، نرخ بهره بانکی، ضریب تبدیل واحد پول، سرعت رشد جمعیت
- مقیاس اندازه‌گیری دو متغیره: این مقیاس‌ها برای اندازه‌گیری دو متغیر به طور همزمان استفاده می‌شوند.
برای مثال، می‌توانیم قطر و وزن توپ را به عنوان یک نمونه از این مقیاس ذکر کنیم.
موقعیت مکانی دو نقطه روی نقشه، میزان مصرف برق و گاز در یک خانه، طول و عرض عینک یا ساعت
در جدول زیر، برخی از انواع مقیاس‌های اندازه‌گیری را با هم مقایسه کرده‌ایم:
| نوع مقیاس | توضیح | مثال |
| اسمی | معمولاً به صورت دسته‌ای است و برای داده‌های کیفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. | جنسیت، رنگ چشم |
| ترتیبی | این مقیاس ترتیب مشخصی برای داده‌ها بر اساس مفهومی مشخص دارد. | سطوح تحصیلات، شغل |
| اندازه‌گیری فاصله ای | این مقیاس دارای واحد اندازه‌گیری است و امکان انجام محاسبات آماری را فراهم می‌کند. | قد، وزن |
| نسبی | این مقیاس دارای نقطه مبنا است و امکان انجام محاسبات ریاضیاتی مانند ضرب و تقسیم را فراهم می‌کند. | درصد، نرخ |
| اندازه‌گیری دو متغیره | این مقیاس‌ها برای اندازه‌گیری دو متغیر به طور همزمان استفاده می‌شوند. | طول و عرض، قطر و وزن |
لازم به ذکر است که این دسته‌بندی‌ها ممکن است بر اساس نوع متغیر و هدف اندازه‌گیری تفاوت کنند و برخی از مقیاس‌ها می‌توانند در چندین دسته قرار گیرند.