در اين بخش ، معلم پژوهنده به ارزيابي و قضاوت كار خود مي پردازد و نتايج حاصل از اقدام راه حل هاي پيشنهادي را گزارش مي دهد به عنوان نمونه ، اگر با برقراري روابط عاطفي مشكل گوشه گيري رضا را برطرف كردم ، در حالت فعلي وضعيت رضا چگونه است و پس از اقدام ، چه تغييري در وضعيت او به وجود آمده است ؟
به عبارت ديگر اين مرحله بايد به اين پرسش ها پاسخ دهد كه :
2- آيا پيشرفت يا تغييري در كار ايجاد شده است يا خير ؟ ( ذكر شواهد و دلايل )
2- پيشرفت يا تغيير درچه زمينه هايي بوده است ؟ ( ذكر شواهد )
3- نظر همكاران درباره ي تغيير ايجاد شده چيست ؟ (ذكر نظر ديگران )
4- طرح شما تا چه اندازه مي تواند داراي ارزش علمي باشد ؟
1-8- منابع ارزشيابي از تأثير اقدام جديد ( ارزيابي نتايج ) :
1- دادن پرسش نامه به شاگردان و خواستن نظرات آنان درباره ي تغيير ايجاد شده .
2- دادن پرسش نامه يا هر ابزار جمع آوري اطلاعات به والدين و همكاران موجود در مدرسه و آگاهي از نظرات آنان درباره ي تغييرات حاصله .
3- تشكيل جلسه ي مشترك با همكاران ، مديريت مدرسه و افراد صاحب صلاحيت و نقاد در امر پژوهش .
4- آگاهي از نظرات ارزيابان و آناني كه در اعتباربخشي كار شركت مي كنند .
2-8- اعتبار يابي و روايي در اقدام پژوهي :
اعتباريابي در اقدام پژوهي ، معمولاً با ارايه ي گزارش پژوهش براي داوري به گروهي كه با آن در ارتباط هستيد ، همراه است. اين گروه مي تواند يكي از گروه هايي باشد كه شما در ضمن پژوهش از آنها كمك مي گيريد و يا به عنوان راهنما شما را در امر پژوهش ياري مي دهند . اعتبار يابي در اقدام پژوهي امري بسيار مهم است و در گزارش اقدام پژوهي حتماً بايد بدان اشاره شود .
1-2-8 مفهوم اعتبار (1) :
روشي داراي اعتبار است كه در صورت تكرار و بكارگيري مجدد ، فرد را به همان نتيجه اي برساند كه
در مرحله ي اول بدست آمده بود . يا اگر محقق ديگري با همان شيوه و روش راه محقق اول را دنبال كند تقريباً به نتايج مشابه برسد . به عبارت ديگر راه حل مسأله ، اتّفاقي نباشد . 1
2-2-8 مفهوم روايي :
منظور از روايي آن است كه روش معين براي دستيابي به يك حقيقت ، روا و مناسب باشد . مثلاً روش
وزنه برداري براي پي بردن به ميزان زور بازوي افراد رواست اما روش مصاحبه براي اين مقصود نارواست . يا روش تايپ كردن در فاصله ي زماني معين براي استخدام ماشين نويس ، روشي روا و دادن پرسش نامه براي اين منظور روشي نارواست.1
در چرخه ي اقدام پژوهي نيز ابزار جمع‌آوري اطلاعات و اندازه گيري داده هاي شما بايد از اعتبار و روايي خاصي برخوردار باشد در غير اين صورت گزارش شما ناقص خواهد بود .
انواع اعتباريابي در اقدام پژوهي :
1- خود اعتبار يابي : به عنوان كسي كه در امر پژوهش دخيل هستيد مي توانيد نتايج كار خود را اعتباريابي كنيد .
2- اعتباريابي توسط همكاران : كساني كه در امر پژوهش به شما كمك مي كنند ودر محيط كارخود از آنان اطلاعات مي گيريد يا نظرات آنان را درباره ي كاهش يا حل مسأله جويا مي شويد ، مي توانند پس از پايان تحقيق كار شمار را اعتباريابي كنند . اين همكاران مي توانند معلمان ، مديريت مدرسه ، مشاوران و… باشند .
3- اعتبار يابي توسط رده هاي بالا : مديران سازمان ها ، رؤساي ادارات ، متصديان پست هاي بالا و مسئولان محيط كار شما مي توانند اعتبار ياب شما در امر پژوهش باشد .
4- اعتباريابي آكادميك : كساني كه در مجامع علمي به تحصيل و تدريس اشتغال دارند ، متخصصين پژوهش ، استادان دانشگاه و … به اعتبار يابان آكادميك مشهور هستند كه مي توانند كارشما را ارزيابي كنند .9- تجديد نظر و دادن گزارش نهايي يا اطلاع رساني ( پيشنهادها به همكاران )
در اين قسمت معلم پژوهنده مي تواند گزارشي تفصيلي از كل كار خود در يك صفحه ارايه نمايد و به همكاران خود پيشنهاد كند كه براي حل چنين مسأله اي چگونه با آن برخورد كنند . به عبارت ديگر معلم پژوهنده آنچه راكه در طول تحقيق بدان دست يافته است به همكاران خود پيشنهاد مي كند.
ملاحظات عملي در ارايه ي پيشنهادها به همكاران :
1- پيشنهادها بايد براساس يافته هاي تحقيق شما باشد و صرفاً نظري و دور از يافته هاي شما نباشد .
2- در ارايه ي پيشنهادها بايد شرايط و امكانات موجود را در نظر گرفت.
3- پيشنهادها بايد با توجه به شرايط موجود عملي باشد.
پس از توضيح مراحل نه گانه ي چرخه ي پژوهش در عمل ، به برخي نكات ديگر در ارتباط با اين پژوهش مي پردازيم .
تعريف واژه هاي كليدي در اقدام پژوهي :
در اقدام پژوهي ممكن است معلم پژوهنده در طول تحقيق خود از اصطلاحات و مفاهيم مبهم و نيازمند به تعريف استفاده نمايد كه دراين صورت دراين قسمت چند نمونه از آن مفاهيم را تعريف مي كند . اين تعريف مي تواند برگرفته از كتاب يا از ديدگاه خود پژوهشگر باشد. البته تعريف بايد با منظور پژوهش گر تناسب داشته باشد . به اين نوع تعريف در پژوهش‌هاي دانشگاهي به آن تعاريف عملياتي و نظري مي گويند مانند : خلاقيت ، تنش ، روش فعال تدريس و … .
موانع و محدوديت هاي تحقيق در اقدام پژوهي :
پژوهش در عمل نيز مانند هر پژوهش علمي و روش تحقيق ديگري داراي مشكلات ، موانع و محدوديت هايي است. اصولاً چون در اقدام پژوهي موضوع پژوهش ، موضوع خود پژوهشگر است و پژوهشگر پيوسته با آن درگير است ، بنابراين نسبت به روش هاي تحقيق ديگر، داراي مشكلات و موانع بيشتري است. اين محدوديت ها مي تواند ازطرف خود معلم پژوهنده و يا از طرف مورد پژوه باشد . شما بايد چند نمونه از اين موانع را كه در طول تحقيق با آن روبه‌رو مي شويد در گزارش خود ذكر كنيد . مثل :
1- همكاري نكردن خود دانش آموز و والدين او .
2- عدم يا كافي نبودن امكانات و تسهيلات موجود در مدرسه براي ايجاد تغيير .
3- كافي نبودن زمان براي پژوهش بهتر .
4- مشغله ي كاري خود معلم (يعني هم پرداختن به امر تدريس و هم انجام پژوهش) .
5- عدم آشنايي معلم پژوهنده با روش هاي تحقيق .
منابع و مآخذ در اقدام پژوهي (پيوست ها ) :
در پايان هر تحقيق علمي ذكر منابع و مآخذ ضروري است چرا كه ذكر منابع و مآخذ نماد علمي بودن كار و پشتوانه ي هر تحقيقي است . منابع بايد درست و كامل ارايه شود .
اگر منبع مورد استفاده ، كتاب باشد شيوه ي ارجاع آن به صورت زيراست :
نام خانوادگي و نام مؤلف، نام كامل اثر، نام و نام خانوادگي مترجم ( چنانچه ترجمه باشد )، محل انتشار، نام مؤسسه ي انتشاراتي ، سال انتشار ، شماره ي چاپ ، شماره جلد .
مثال : كازنو ، ژان . جامعه شناسي وسايل ارتباط جمعي ، ترجمه ي باقر ساروخاني و منوچهر محسني ، تهران ، انتشارات سروش ، 1356 ، چاپ اول .
چنانچه در اثري محل انتشار قيد نشده باشد ، علامت (بي جا) مي گذاريم . اگر اثر فاقد تاريخ باشد علامت (بي تا) و اگر فاقد نام مؤلف باشد نيز علامت (بي نا ) گذاشته مي شود .
اگر منبع مورد استفاده ، مقاله باشد نيز به صورت زير ارجاع مي دهيم :
نام خانوادگي و نام مؤلف، عنوان كامل مقاله ، نام و نام خانوادگي مترجم (چنانچه ترجمه باشد) ، نام مجله ، دوره ، شماره و جلد ، سال انتشار ، محل انتشار ، صفحه ي اخذ اطلاعات .
مثال : ساروخاني ، باقر . شبيه سازي شيوه اي در تحقيقات اجتماعي ، نامه ي علوم اجتماعي ، دوره ي جديد ، شماره ي 2 ، 1368 ، تهران ، صفحه ي 129-117 . چنانچه محقق پيوست هايي شامل عكس ، آمار و ارقام ، نمونه تشويق ها و يا هر مدركي به عنوان شاهد و سند تغيير وضعيت در اختيار داشته باشد در اينجا ارايه مي نمايد