...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
خوش آمدید این سایت دارای مجوز می باشد برای مشاهده مجوز ها پایین صفحه را مشاهده فرمائید.
منبع: آموزش محاسبه شاخص HTMT برای سنجش روایی گرا نوشته آرش حبیبی نشر الکترونیک پارسمدیر
هنسلر و همکاران (۲۰۱۵) شاخص جدیدی به نام Heterotrait-Monotrait Ratio یا HTMT برای ارزیابی روایی واگرا ارائه کردهاند. این شاخص در کانون تحلیل آماری پارس مدیر با عنوان نسبت روایی یگانه-دوگانه ترجمه شده است. شاخص HTMT جایگزین روش قدیمی فورنل-لارکر شده است. امکان محاسبه این معیار در نرم افزار Smart PLS 3 وجود دارد اما استفاده از روایی واگرا در همه روشهای رگرسیونی و مدل معادلات ساختاری کاربرد دارد. در این نوشتار قصد داریم تا روش محاسبه این شاخص را در نرم افزار اکسل و به صورت دستی آموزش دهیم.
فرمول محاسبه شاخص HTMT
فرمول محاسبه شاخص HTMT به صورت زیر است:
فرمول محاسبه شاخص HTMT
اگرچه فرمول پیچیده به نظر میرسد اما من اینجا هستم تا این فرمول را برای شما ساده کنم. این فرمول از سه قسمت تشکیل شده است.
میانگین همبستگی سوالات دو متغیر باهم (A)
میانگین همبستگی سوالات متغیر اول (B)
میانگین همبستگی سوالات متغیر دوم (C)
بنابراین کافی است B را در C ضرب کنید. از عدد حاصل جذر بگیرید. سپس A را بر این عدد تقسیم کنید.
مثال عددی محاسبه HTMT
فرض کنید رابطه دو متغیر اعتماد و رضایت را با یک پرسشنامه بررسی میکنید. اعتماد دارای ۵ سوال و رضایت دارای ۳ سوال است. ضریب همبستگی سوالات این دو متغیر را محاسبه کنید.
مثال عددی محاسبه HTMT
این شکل را با شکل بالای صفحه و فرمول نوشته شده مقایسه کنید. بسیار ساده تر از آن چیزی بود که فکر میکردید.
میانگین مقادیر مثلث اول یا همبستگی سوالات متغیر اول (B) = 0/690
میانگین مقادیر مثلث اول یا همبستگی سوالات متغیر دوم (C) = 0/420
مجذور حاصلضرب میانگین دو مثلث = ۰/۵۳۸
میانگین مقادیر مربع آبی رنگ یعنی میانگین همبستگی سوالات دو متغیر باهم (A) = 0/388
مقدار HTMT روایی واگرا = ۰/۷۲۰
در نرم افزار PLS برای محاسبه شاخص HTMT کافیست رویه بوتاستراپینگ کامل را اجرا کنید. حد مجاز معیار HTMT میزان ۰/۸۵ تا ۰/۹ میباشد. اگر مقادیر این معیار کمتر از ۰/۹ باشد روایی واگرا قابل قبول است.
روایی واگرا Discriminant validity معیاری است که نشان میدهد چقدر سنجههای عوامل متفاوت واقعا باهم تفاوت دارند. در یک پرسشنامه برای سنجش عوامل مختلف سوالات متعددی مطرح میشود بنابراین لازم است که مشخص شود این سوالات از یکدیگر متمایز بوده و باهم همپوشانی ندارند.
این معیار در برابر روایی همگرا یا Convergent validity قرار میگیرد و گاهی به عنوان Divergent validity نیز در مقالههای علمی از آن یاد میشود. روایی همگرا به همبستگی سوالات یک سازه باهم اشاره دارد و روایی واگرا بر عدم همبستگی بین سوالات یک سازه با سوالات سازه دیگر دلالت دارد.
یکی از مهمترین مسائل در پژوهشها، تعیین میزان روایی و پایایی ابزار گردآوری دادههای پژوهش است. در بخش اعتبار یا روایی پرسشنامه Reliability، پژوهشگر در پی آن است که مشخص سازد آیا یافتههای بدست آمده از پژوهش را میتوان به کل جامعه یا گروههای مشابه آن تعمیم داد یا خیر؟ برخلاف پایایی یا اعتماد که مسئلهایی کمی است و اندازهگیری آن سادهتر است اعتبار پرسشنامه، مسألهای کیفی است و اندازهگیری و ارزیابی آن مشکلتر است. روایی به این سوال پاسخ میدهد که ابزار اندازهگیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را میسنجد.
در نرم افزار Smart PLS و تکنیک حداقل مربعات جزیی سه روش برای محاسبه روایی وجود دارد:
روایی سازه
روایی همگرا
روایی واگرا
تعریف روایی واگرا
روایی واگرا نشان میدهد چقدر سوالات یک عامل با سوالات سایر عوامل تفاوت دارند. این معیار یکی از معیارهای اصلی برازش مدلهای اندازهگیری در روش PLS است و براساس بارهای عاملی مربوط به گویههای هر سازه تعیین میشود. روایی واگرا بر همبستگی پایین سنجههای یک متغیر پنهان با یک متغیر غیر مرتبط با آن (از نظر پژوهشگر) اشاره دارد. این معیار در روش حداقل مربعات جزئی از دو طریق سنجیده میشود. یکی روش بارهای عاملی متقابل است که میزان همبستگی بین شاخصهای یک سازه را با همبستگی آنها با سازههای دیگر مقایسه میکند و روش دیگر معیار پیشنهادی فورنل و لارکر Fornell & Larcker است که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است.
کلاس فورنل و دیوید لارکر
روایی واگرا یا در برابر روایی همگرا validity قرار دارد. فورنل و لارکر (۱۹۸۱) بیان کردند روایی واگرا وقتی در سطح قابل قبول است که میزان AVE برای هر سازه بیشتر از واریانس اشتراکی بین آن سازه و سازههای دیگر (یعنی مربع مقدار ضرایب همبستگی بین سازهها) در مدل باشد. بر این اساس روایی واگرای قابل قبول یک مدل اندازهگیری حاکی از آن است که یک سازه در مدل تعامل بیشتری با شاخصهای خود دارد تا با سازههای دیگر. در روش حداقل مربعات جزئی و مدلیابی معادلات ساختاری، این امر به وسیله یک ماتریس صورت میگیرد که خانههای این ماتریس حاوی مقادیر ضرایب همبستگی بین سازهها و قطر اصلی ماتریس جذر مقادیر AVE مربوط به هر سازه است.
در نرم افزار Smart PLS از قسمت Latent Variable Correlations در فایل خروجی استفاده میشود. قطر اصلی هم از مجذور AVE استفاده میشود.
روایی تشخیصی چیست؟
منظور از روایی تشخیصی همان روایی واگرا است. در زبان لاتین از دو اصطلاح Discriminant validity و Divergent validity استفاده میشود. این اصطلاح هر دو معادل هم استفاده میشوند و در مقالههای مختلف به جای هم به کار میروند. در زبان فارسی واژه Discriminant به معنای مشخصکننده یا تفکیک کننده ترجمه میشود. واژه Divergent نیز به صورت منشعب یا واگرا ترجمه میشود. بنابراین هر دو اصطلاح یکسان هستند و روایی تشخیصی چیز جدیدی نیست.
سه نگردد بریشم ار او را —– پرنیان خوانی و حریر و پرند
اگر به ابریشم بگویید پرند، پرنیان و حریر بازهم همان ابریشم است.
روایی واگرای یگانه-دوگانه HTMT
معیار Heterotrait-Monotrait Ratio یا شاخص HTMT در کانون تحلیل آماری پارس مدیر با عنوان معیار روایی یگانه-دوگانه ترجمه شده است. این معیار توسط هنسلر و همکاران (۲۰۱۵) برای ارزیابی روایی گرا ارائه شده است. معیار HTMT جایگزین روش قدیمی فورنل-لارکر شده است. حد مجاز معیار HTMT میزان ۰/۸۵ تا ۰/۹ میباشد. اگر مقادیر این معیار کمتر از ۰/۹ باشد روایی واگرا قابل قبول است. امکان محاسبه شاخص HTMT در نرم افزار Smart PLS 3 وجود دارد. برای این منظور باید رویه بوتاستراپینگ کامل را اجرا کنید.
تکنیک Partial Least Squares یا حداقل مربعات جزئی یکی از موضوعاتی است که برای دانشجویان مدیریت و مهندسی صنایع بسیار ناشناخته است. برتری لیزرل که مطمئناً شناخته شده ترین ابزار برای انجام این گونه تحلیلهاست، ناشی از این مسأله است که تمامی محققین از تکنیکهای جایگزین مدلسازی معادلات ساختاری از جمله؛ حداقل مربعات جزئی آگاه نیستند.
یکی از عمدهترین دلایل گرایش دانشجویان به استفاده از تکنیک حداقل مربعات جزئی این است که این تکنیک به فرض نرمال بودن جامعه و همچنین حجم نمونه متکی نیست. این در حالی است که برای انجام تکنیک معادلات ساختاری و نرمافزار لیزرل به حجم انبوهی از دادهها نیاز است. برای حل مسائل حداقل مربعات جزئی یا PLS می توانید از نرم افزار SmartPLS استفاده کنید. نرم افزار smartpls یک نرم افزار رایگان است .
بطور کلی دو نوع رویکرد برای برآورد پارامترهای یک مدل معادلات ساختاری وجود دارد که عبارتند از: رویکرد مبتنی بر کوواریانس و رویکرد مبتنی بر واریانس. رویکرد اول در تلاش است تا اختلاف بین کوواریانسهای نمونه و آنچه که مدل نظری پیشبینی کرده است را حداقل کند. بخاطر شهرت فراوان مدلسازی معادلات ساختاری مبتنی بر کوواریانس، مطالعات متعددی وجود دارند که از این تکنیک تعریفی ارائه کرده اند. برخلاف رویکرد اول، رویکرد حداقل مربعات جزئی در ابتدا توسط اچ. ولد تحت عنوان حداقل مربعات جزئی تکراری غیرخطی معرفی شد که هدف از آن حداکثرکردن واریانس متغیرهای وابستهای است که توسط متغیرهای مستقل تعریف می شوند. همانند سایر مدلهای معادلات ساختاری، مدل حداقل مربعات جزئی نیز دارای بخش ساختاری است که منعکس کننده ارتباط بین متغیرهای پنهان (مکنون) و یک جزء اندازه گیری است.
برای آزمون مدل مفهومی پژوهش می توان از PLS که یک فن مدل سازی مسیر واریانس محور است، استفاده کرد. این تکنیک امکان بررسی روابط متغیرهای پنهان و سنجه ها (متغیرهای قابل مشاهده) را بصورت همزنان فراهم می سازد. از این روش زمانی که حجم نمونه کوچک بوده و یا توزیع متغیرها نرمال نباشد استفاده می شود. در مدل های PLS دو مدل آزمون می شود: مدلهای بیرونی و مدل های درونی. مدل بیرونی یا Outer Model مشابه اندازه گیری (CFA) و مدل درونی یا Inner Model مشابه تحلیل مسیر در مدل های معادلات ساختاری است . پس از آزمون مدل بیرونی لازم است تا مدل درونی که نشانگر ارتباط بین متغیرهای مکنون پژوهش است، ارایه شود. با استفاده از مدل درونی می توان به بررسی فرضیه های پژوهش مدل پرداخت.
مدل معادلات ساختاری = تحلیل عامل تائیدی + تحلیل مسیر
حداقل مربعات جزئی= مدل درونی + مدل بیرونی
ابزار مدل سازی معادلات ساختاری SEM
در مطالعات حوزه ي علوم انساني و اجتماعي، تجزيه و تحليل داده هاي پژوهش طبق فرآيندي با قالب کلي مشخص و يکسان صورت مي پذيرد که مرتبط با آن روش تحليل آماري متعددي تا به حال معرفي شده است. در اين ميان، مدل سازي معادلات ساختاري (SEM) که در اواخر دهه شصت ميلادي معرفي شد، ابزاري در دست محققين جهت بررسي ارتباط ميان چندين متغير در يک مدل را فراهم مي ساخت. قدرت اين تکنيک در توسعه نظريه ها باعث کاربرد وسيع آن در علوم مختلف از قبيل بازاريابي، مديريت منابع انساني، مديريت استراتژيک و سيستم اطلاعاتي شده است.
دلایل استفاده از SEM
يکي از مهمترين دلايل استفاده زياد پژوهشگران از SEM، قابليت آزمودن تئوري ها در قالب معادلات ميان متغيرهاست. دليل ديگر لحاظ نمودن خطاي اندازه گيري توسط اين روش است که به محقق اجازه مي دهد تا تجزيه و تحليل داده هاي خود را با احتساب خطاي اندازه گيري گزارش دهد.
دو نسل از مدل سازی معادلات ساختاری
مدل سازي معادلات ساختاري تا اين زمان، با دو نسل روش هاي تجزيه و تحليل داده ها معرفي شده است. نسل اول روش هاي مدل سازي معادلات ساختاري روش هاي کوواريانس محور هستند که هدف اصلي اين روش ها تاييد مدل بوده و براي کار به نمونه هايي با حجم بالا نياز دارند. نرم افزارهاي LISREL، AMOS، EQS و MPLUS چهار عدد از پرکاربردترين نرم افزارهاي اين نسل هستند.
چند سال پس از معرفي روش کوواريانس محور، به دليل نقاط ضعفي که در اين روش وجود داشت، نسل دوم روش هاي معادلات ساختاري که مولفه محور بودند، معرفي شدند. روش هاي مولفه محور که بعدا به روش حداقل مربعات جزئي تغيير نام دادند، براي تحليل داده ها روش هاي متفاوتي نسبت به نسل اول ارائه دادند.
پس از معرفي روش حداقل مربعات جزئي، اين روش از علاقه مندان بسياري برخوردار شد و پژوهشگران متعددي تمايل به استفاده از اين روش پيدا کردند. مهمترين نرم افزار براي اين روش Smart PLS مي باشد.
دلايل استفاده از روش pls و SmartPls در پایان نامه ها
محققين دلايل متعددي را براي استفاده از روش پي ال اس (PLS) ذکر نموده اند. مهمترين دليل، برتري اين روش براي نمونه هاي کوچک ذکر شده است. دليل بعدي داده هاي غيرنرمال است که محققين و پژوهشگران در برخي پژوهش ها با آن سر و کار دارند در نهايت دليل آخر استفاده از روش پي ال اس (PLS)، روبرون شدن با مدل هاي اندازه گيري سازنده است.
دلايل استفاده از روش معادلات ساختاري پي ال اس (PLS – SEM) به شرح زير است:
حجم کم نمونه
داده هاي غير نرمال
مدلهاي اندازه گيري از نوع سازنده
قدرت پيش بيني مناسب
پيچيدگي مدل ( تعداد زياد سازه ها و شاخص ها)
تحقيق اکتشافي
توسعه تئوري و نظريه
استفاده از متغيرهاي طبقه بندي شده
بررسي همگرايي
آزمودن تئوري و فرضيه
آزمودن فرضيات شامل متغيرهاي تعديلگر
بهترين دليل استفاده از PLS
با توجه به موارد بالا، حجم نمونه اندک بهترين دليل استفاده از PLS است. روش هاي نسل اول مدل سازي معادلات ساختاري که با نرم افزارهايي نظير LISREL، EQS و AMOS اجرا مي شدند، نياز به تعداد نمونه زياد دارند، در حالي که PLS (پي ال اس) توان اجراي مدل با تعداد نمونه خيلي کم را دارا مي باشد.
حداقل مربعات جزئی
حداقل مربعات جزئی راهکاری برای آزمون فرضیه ها است و زمانی بکار میرود که حجم نمونه محدود باشد یا داده ها نرمال نباشند. بدون اینکه فرض هایی مانند فرضهای توزیع، و یا مقیاسهای اسمی، ترتیبی، و فاصلهای برای متغیرها، وجود داشته باشند، نتایج کار قابل استفاده میباشد. البته باید این نکته را نیز در ذهن داشت که حداقل مربعات جزئی هم همانند تمامی تکنیکهای آماری، نیازمند فرضهای خاصی است. مهمترین فرضیه، تشخیص “پیش بینی کننده” است. این الزام عنوان میکند که باید بخش سیستماتیک رگرسیون خطی را از روی انتظارات موقعیتی از متغیر وابسته تعریف کرد تا بتوان بر اساس رگرسیون نتیجه گیری کرد. با این حال، مشکل ثبات و پایداری در مقیاس بزرگ همچنان وجود دارد.
با توجه به مشکل سازگاری در نمونه های بزرگ، میتوان در مورد مناسب بودن حداقل مربعات جزئی دچار تردید شد و پرسید که چرا این تکنیک نمیتواند یکی از خصوصیت های کلیدی یک مدل آماری (پایداری برآوردکننده ) را تضمین کند. پاسخ این است که این رویکرد با اصول خودش وارد وضعیتهای مختلف میشود .هدف از مدلسازی معادلات ساختاری مبتنی بر کوواریانس ، تعیین ماتریس پارامترهای مدل Φ است که ماتریس کوواریانس پیش بینی شده توسط مدل نظری Σ(Φ)احتمال بسیار نزدیکی به ماتریس کوواریانس نمونه S دارد. برای این منظور باید تابع F(S, Σ) تعریف شود. وقتی S=Σ است، این تابع ارزش صفر را به خود اختصاص میدهد سایر موارد که ارزش تابع مثبت است، تفاوت بین Σ و S افزایش مییابد. با توجه به اینکه ماتریس کوواریانس نمونه، مبتنی بر احتمال شاخص اندازهگیری شده است، تابعی که بسیار در این خصوص استفاده می شود، تابع حداکثر کردن نرمال نظری است.
علت انجام تحلیل آماری با استفاده از SmartPLS
اصلی ترین دلایل استفاده از نرم افزار Smartpls به شرح زیر است :
1- حجم نمونه کم باشد.
2- داده ها نرمال نباشند.
در صورتی که حجم دیتاها زیاد و یا داده ها نرمال باشند نیز میتوان از این روش استفاده کرد.
ویژگی های تحلیل آماری با نرم افزار SmartPLS
1-روش معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس بر پیش بینی عوامل تمرکز دارد.
2-روش معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس برای اکتشاف تئوری کاربرد دارد.
3-با حجم نمونه کوچک نیز قابل انجام است.
4-برای مدل های انعکاسی و تکوینی کاربرد دارد.
5-از عوامل با یک گویه پشتیبانی می کند.
6-مشکلی برای برازش داده ای که دارای مقادیر گم شده است، ندارد.
7-از داده های دارای چند-همخطی پشتیبانی می کند.
جدول تفاوت نرم افزار SmartPLS و AMOS و Lisrel
Lisrel, Amos, Eqs, Mplus
SmartPLS, PLS Graph
تئوری
قوی
پیچیده
توزیع
نرمال چندمتغیره
ناپارامتریک
تعداد نمونه
بزرگ (حداقل 200 نمونه)
کوچک (بین 30-100)
تمرکز تحلیل
تایید روابط فرض شده در تئوری
پیش بینی و شناسایی روابط میان عوامل
تعداد نشان گرها در هر شاخص
به صورت ایده آل بیشتر از 4
یک یا بیشتر
نشانگرهای هر شاخص
در اصل انعکاسی
انعکاسی و تکوینی
نوع اندازه گیری
فاصله ای یا نسبتی
داده های رسته ای، نسبتی
مراحل تحلیل آماری با SmartPLS
رسم مدل و براورد ضرایب رگرسیون
اندازه گیری مقادیر آماره تی-استودنت و مقایسه آن با عدد 1.96
بررسی پایایی(آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی) مدل معادلات ساختاری
بررسی روایی همگرا مدل(شاخص AVE)
بررسی روایی افتراقی(شاخص فورنل-لارکر)
بررسی شاخص های نیکویی برازش مدل معادلات ساختاری
بررسی شاخص استون-گیسر جهت تایید تناسب پیش بین مدل معادلات ساختاری
اطلاعات دموگرافیک یا ویژگیهای جمعیتشناختی به خصوصیات یک جمعیت مانند سن، جنسیت، نژاد، ملیت، محل سکونت، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال، درآمد و مواردی از این قبیل اشاره دارد. این اطلاعات در پژوهش های کمی و کیفی می تواند اطلاعات مهمی به محقق بدهد، در آمار استنباطی محق می تواند بر اساس این عوامل به گروهبندی یا مقایسه یک متغیر در گروه های مختلف جمعیت آماری پژوهش بپردازد. پس این عوامل می توانند سطح کیفیت پژوهش را بالا ببرند. در آمار توصیفی نیز این عوامل می توانند اطلاعات مهمی به پژوهشگر بدهد و زیبایی و ارزش کار او را بالا ببرد. گزارش پژوهش بدون گزارش اطلاعات جمعیت شناختی آن تقریباً مانند بدن بدون روح است و برای خواننده همیشه این سوال مطرح خواهد بود که این نمونه هایی که در باره آن ها استنباط صورت گرفته چه ویژگی هایی داشته اند. لذا پیشنهاد می شود این عوامل را در تحقیق خودتان بگنجانید. اما این نکته مهم را هم در نظر داشته باشید که بعضی از افراد ممکن است نخواهند طلاعات جمعیت شناختی شان را در اختیار شما بکذارند و شما باید این حق را به آن ها بدهید و در این رابطه اجباری نداشته باشید! همچنین محقق باید محرم اسرار افراد نمونه ی خود باشد و اطلاعات جمعیت شناختی افراد را به صورت موردی در اختیار هیچ کس قرار ندهد و در واقع این حق را هم ندارد، بلکه باید این اطلاعات فقط به صورت گروهی گزارش شوند! ما در سایت روا20 برای کارکنان عوامل دموگرافیک زیر را پیشنهاد می کنیم، که می توانیددر پژوهشتان از آن استفاده کنید! راستی نظر شما چیست! دیدگاه یادتان نرود! چون با دیدگاه ها و پیشنهاد های شما زنده ایم!
ما در این سایت پرسشنامه های استاندارد (دارای روایی، پایایی، روش دقیق نمره گذاری ، منبع داخل و پایان متن ) ارائه می کنیم و همچنین تحلیل آماری کمی و کیفی رابا قیمت بسیار مناسب و کیفیت عالی و تجربه بیش از 17 سال انجام می دهیم. برای تماس به ما به شماره 09143444846 در شبکه های اجتماعی پیام بفرستید. ایمیلabazizi1392@gmail.com
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به لنسرسرا و محفوظ است.
این سایت دارای مجوز می باشد