پرسشنامه استاندارد تبعیت از درمان بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن
تبعیت از درمان به عنوان یکی از عوامل کلیدی در مدیریت بیماریهای مزمن شناخته میشود که به معنای پایبندی بیمار به توصیههای درمانی، از جمله مصرف دارو، رژیم غذایی، فعالیت بدنی، پیگیریهای پزشکی و تغییرات سبک زندگی است. این مفهوم نه تنها یک رفتار منفعلانه بلکه فرآیندی پویا است که تحت تأثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی، روانی و اقتصادی قرار دارد. عدم تبعیت میتواند منجر به افزایش عوارض بیماری، بستریهای مکرر، هزینههای درمانی بالا و کاهش کیفیت زندگی شود، در حالی که تبعیت مناسب به بهبود نتایج درمانی، کنترل علائم و ادغام بیماری با زندگی روزمره کمک میکند. در جوامع در حال توسعه مانند ایران، جایی که شیوع بیماریهای مزمن مانند دیابت، فشار خون و بیماریهای قلبی رو به افزایش است، تبعیت از درمان چالشبرانگیز است و نیاز به ابزارهای فرهنگیمحور برای سنجش و ارتقای آن احساس میشود. بنابراین، تمرکز بر عوامل اجتماعی تعیینکننده سلامت میتواند تبعیت را تقویت کرده و نظام سلامت را کارآمدتر سازد.
پرسشنامه تبعیت از درمان در بیماران مبتلا به بیماری مزمن توسط نعیمه سیدفاطمی، فروغ رفیعی، ابراهیم حاجیزاده و مهناز مدانلو در سال ۱۳۹۷ طراحی و روانسنجی شده است. این پرسشنامه محققساخته شامل ۴۰ گویه است و تبعیت از درمان را در بزرگسالان مبتلا به بیماریهای مزمن میسنجد. مولفههای آن عبارتند از: اهتمام در درمان (تلاش برای اجرای درمان)، تمایل به مشارکت در درمان (میل به همکاری با تیم درمانی)، توانایی تطابق (سازگاری درمان با زندگی)، تلفیق درمان با زندگی (ادغام درمان در روتین روزانه)، چسبیدن به درمان (پایبندی مداوم)، تعهد به درمان (مسئولیتپذیری) و تردید در اجرای درمان (شک و تردید نسبت به درمان).