واحد تحلیل (unit of analysis)، واحدی است که اطلاعات از آن گردآوری می شود: واحدی که  خصوصیات آن را توصیف می کنیم.

 غالبا در تحقیق پیمایشی واحد تحلیل فرد است. ممکن است در پیمایشی از 2000 نفر سوال کنیم که آیا هرگز در اعتصابی شرکت کرده اند یا این که چه علتی موجب شرکت آن ها در اعتصاب می شود. با وجود این ، واحد تحلیل فقط به فرد محدود نمی شود. مثلا هر منطقه ای (مثلا کشور، ایالت، بخش) را می توان واحد تحلیل در نظر گرفت. یا می توان دوره های زمانی را به عنوان واحد تحلیل گرفت. مثلا می توان سال های مختلف را برحسب میزان اعتصاب مورد مقایسه قرار داد. وقایع را هم می توان واحد تحلیل در نظر گرفت. مثلا می توان درباره اعتصابات مختلف تحقیق کرد. چه بسا واحد تحلیل گروه یا سازمان (مثلا اتحادیه های خاصی) باشد. بر حسب موضوع تحقیق از بسیاری از واحدهای تحلیل دیگری هم می توان سود جست مانند اشعار، نقاشی ها، بناها، لطیفه ها، روزنامه ها، خانواده ها و امثالهم.

مشخص کردن واحد های تحلیل از دو لحاظ اهمیت دارد. نخست این که آگاهی از دامنه ممکن واحدهای تحلیل به تدوین مسائل تحقیقی جالب و سودمندتر و روشن ساختن دامنه انواع داده های مربوط کمک می کند. با محدود کردن خود به گردآوری داده ها از افراد و درباره ی افراد فقط می توان مسائل محدودی را برای تحقیق برگزید. دوم این که اگر در مورد واحد تحلیل خاصی نتوانیم اطلاعات گردآوری کنیم می توان با حفظ جهت کلی در مورد مسئله تحقیق، واحد تحلیل را چنان تغییر داد که داده هایی درباره آن وجود داشته باشد. به عنوان مثال می گیریم می خواهیم بدانیم رونق اوضاع اقتصادی به مناقشات صنعتی دامن می زند یا آن را کاهش می دهد. ای بسا بدواً در پی گردآوری داده ها از یک کشور در 10 سال گذشته برآییم اما اگر اطلاعات مقتضی در مورد آن کشور معین وجود نداشت می توان به مقایسه سطوح مناقشات در کشورهای مختلف و برحسب اوضاع اقتصادی مختلف روی آورد. بدین ترتیب با تغییر واحد تحلیل از سال به کشور با شیوه ی دیگری به مسئله می پردازیم.

آن جا که بتوان در یک تحقیق از چند واحد تحلیل سود جست، پذیرش نتایج با اطمینان بیشتری همراه بوده، آزمون نظریه از قوت بیشتری برخوردار خواهد شد. مثلا در مطالعه اثر اوضاع اقتصادی بر اعتصابات بهتر است هم سال و هم کشور را به عنوان واحد تحلیل برگزینیم چه این امر ما را قادر می سازد از زوایای مختلفی به مسئله بنگریم.

واحد سنجش، مشاهده و تحلیل

واحد سنجش(Unit of measurement):

بیکر(۱۳۹۰) می گوید: سنجش عبارت است از تعیین تعداد اشیاء یا رویدادها طبق قواعد خاصی که متغییرها پیرامون آنها مورد سنجش قرار می گیرند. به عنوان مثال، در بررسی مسائل اجتماعی شهر تهران، واحد سنجش مسائل اجتماعی شهر تهران است که راجع به آنها سوالاتی طرح شده و مورد سنجش قرار می گیرند. در واقع، در این جا، واحد مشاهده، فرد و واحد سنجش، مسائل شهر تهران است. واحد سنجش می تواند در سه سطح فردی(افراد)، میانی(خانوار،گروه ها، شرکت ها، موسسات و سازمان ها) و کلان(جوامع شهری و روستایی و کشورها) انتخاب شود.

واحد مشاهده(Unit of observation):

واحدی است که داده های تحقیق را از طریق آن جمع آوری می کنیم. واحد مشاهده یک تحقیق اغلب در سطح فردی است، با این وجود ممکن است واحد مشاهده یک تحقیق در سطح فرد باشد، اما واحد تحلیل آن در سطح میانی یا کلان باشد. به عنوان مثال، در بررسی مسائل اجتماعی شهر تهران، واحد مشاهده شهروندان تهران هستند که برای جمع آوری داده ها، باید به آن ها مراجعه کنیم اما واحد تحلیل شهر تهران است. در این مثال تمام نتیجه گیری های مربوط به مسائل اجتماعی شهر تهران(واحد تحلیل) بر اساس داده هایی که از شهروندان تهرانی(واحد مشاهده) جمع آوری شده، صورت می گیرد.

یادآوری:واحد مشاهده در اغلب موارد با واحد سنجش یکی می شود.

واحد تحلیل(Unit of analysis):

واحد اصلی است که مورد مطالعه و تحلیل قرار می گیرد. در واقع، واحد تحلیل، چیز یا کسی است که ما پیرامون آن مطالعه می کنیم. در علوم اجتماعی، اغلب فرد واحد تحلیل است اما بعض اوقات سطوح میانی و کلان(مثل خانواده، سازمان و شهر) و روابط متقابل آنها به وسیله جمع کردن و دست کاری توصیف های فردی تبیین می شود. واحد تحلیل نیز می تواند در سه سطح فردی(افراد و خانوارها)، میانی(گروه ها، شرکت ها، موسسات و سازمان ها) و کلان(جوامع شهری و روستایی و کشورها) انتخاب شود. به عنوان مثال در بررسی مسائل اجتماعی شهر تهران واحد تحلیل شهر تهران است.

همچنین در تحقیق با عنوان بررسی آثار تضاد خانواده در خشونت علیه کودکان، واحد تحلیل خانواده ولی واحد مشاهده فرد است که عبارتند از پدر، مادر و کودک(چلبی، رسول زاده،۱۳۸۱).

در مجموع، هر محققی باید واحد تحلیل خود را در تحقیق ذکر نموده و بر اساس آن به توصیف و تبیین بپردازد. مشخص کردن واحد تحلیل از دو لحاظ حائز اهمیت است. نخست این که، آگاهی از دامنه ممکن واحدهای تحلیل، به تدوین مسائل تحقیقی جالب و سودمندتر و همچنین روشن ساختن دامنه انواع داده های مربوط کمک می کند. دوم این که، اگر در مورد واحد تحلیل خاصی نتوانیم اطلاعات گردآوری کنیم می توانیم با حفظ جهت گیری کلی در مورد مساله تحقیق، واحد تحلیل را چنان تغییر دهیم که داده هایی درباره آن وجود داشته باشد. به عنوان مثال، می خواهیم بدانیم آیا رونق اقتصادی به مناقشات صنعتی دامن می زند و یا آن را کاهش می دهد؟ اگر بدوا در پی جمع آوری داده ها از یک کشور در ۵۰ سال گذشته برآییم، اما مشخص شود که اطلاعات مقتضی در مورد آن کشور معین وجود ندارد. در این صورت می توان به مقایسه مناقشات در کشورهای مختلف و برحسب اوضاع اقتصادی مختلف روآورد. بدین ترتیب، می توان با تغییر واحد تحلیل از سال به کشور، به شیوه دیگری به مساله پرداخت(دواس،۱۳۷۶).

یادآوری:در انجام تحقیق، همواره واحد سنجش بر واحد مشاهده و واحد تحلیل مقدم است یعنی معمولا ابتدا واحد سنجش، سپس واحد مشاهده و در نهایت واحد تحلیل را انتخاب می کنیم.

مثال:در تحقیق بررسی اعتماد اجتماعی در بین شهر قزوین، واحد سنجش اعتماد اجتماعی است. واحد مشاهده فرد و واحد تحلیل، شهر قزوین است.

هر یک از اعضای جامعه آماری را واحد آماری ( عضو یا عنصر ) می گوییم.

مثال:

اگر تحقیقی در مورد میزان درآمد خانوارهای تهرانی انجام دهیم کلیه خانوارهای تهرانی جامعه اماری و هر خانوار یک عنصر یا واحد آماری می باشد.

مثال:

اگر تحقیقی در مورد میزان محبوبیت یک کاندیدای مجلس شورای اسلامی در شهر تهران انجام دهیم؛ کلیه شهروندان تهرانی که حق رای دارند جامعه آماری و هر شهروند که حق رای دارد یک عنصر یا واحد اماری می باشد.

مثال:

اگر تحقیقی پیرامون میزان طول عمر لامپ های تولیدی شرکت آلفا انجام دهیم کلیه لامپ های تولیدی شرکت آلفا جامعه اماری و هر لامپ یک واحد آماری یا عنصر نامیده می شود.

منابع:

پیمایش در تحقیقات اجتماعی، دی. اِی. دواس، ترجمه ی  هوشنگ نایبی، نشر نی.

-آیا‌موضوع‌انتخاب‌شده‌به‌رشته‌تخصصی‌من‌ارتباط‌دارد؟
-آیا‌مسئله‌‌از‌نظر‌علمی‌وحل‌حداقل‌‌یک‌مشکل‌در‌بین‌مشکلات‌‌‌متعدد‌حائز‌ اهمیت‌واولویت‌است‌.
-آیا‌موضوع‌‌بکر‌و‌غیر‌تکراری‌است؟
-آیا‌محقق‌برای‌انجام‌آن‌فعالانه‌شرکت‌دارد؟

آیا‌‌در‌اجرای‌طرح‌به‌حداقل‌وابستگی‌و‌پشتیبانی‌دیگران‌مثلاً‌‌رشته‌ها‌ی‌دیگر،‌ آزمایشگاه‌و‌غیره‌احتیاج‌است؟
-آیا‌منبع ‌لازم‌ازنظر‌اطلاعات،‌بیماران،‌مواد،‌وسایل،‌پول‌وغیره‌برای‌انجام‌طرح‌ فراهم‌است؟ ‌به‌عبارت‌دیگر ‌و ‌به ‌طور ‌کلی ‌آیا‌ طرح‌ قابل ‌اجراست؟
-آیا‌در‌زمان‌مناسب‌مثلاً‌قبل‌از‌پیاده‌شدن‌یک‌طرح‌کشوری‌به‌انجام‌خواهد‌رسید؟
-آیا‌نتایج‌به‌دست‌آمده،‌کاربرد‌مناسب‌و‌ ‌ قابل‌ملاحظه ای‌خواهد‌داشت؟
-آیا‌از‌نظر‌اخلاقی‌ورعایت‌حقوق‌ ‌ انسان های‌تحت‌مطالعه،‌قابل‌قبول‌است؟
-آیا‌از‌نظر‌فرهنگی،‌بهداشتی‌،درمانی‌و‌سیاسی‌دارای‌‌مقبولیت‌‌است؟
-آیا‌با‌اجرای‌این‌تحقیق‌می توان‌مقاله‌یا‌مقالاتی‌برای‌حل‌مشکل‌یاامشکلات‌ارائه‌‌ کرد؟ ‌
اگر‌پاسخ‌شما‌به‌ ‌ همه ی‌پرسش‌های‌فوق‌مثبت‌باشد،‌می توانید‌مطمئن‌شوید‌که‌ موضوع‌‌ قابل‌ قبولی ‌را ‌انتخاب ‌کرده‌اید. ‌قبل ‌از آن ‌که ‌عنوان‌ مطالعه‌ به ‌صورت‌یک‌ جمله‌ی‌کوتاه‌ روشن‌ و ‌با‌ معنی ‌بیان ‌شود، ‌‌بایستی ‌تصویر ‌روشنی ‌از‌ موضوع ‌مورد‌ تحقیق ‌داشته ‌باشید.‌ یک‌ عنوان‌نامفهوم، ‌گنگ ‌و‌ نارسا‌ احتمالاً‌ ‌ نشانه ی‌آن‌است‌که‌کااملاً ‌‌نمی دانیم‌ چه ‌می خواهیم بکنیم ‌و ‌یا‌ دقیقاً‌ چه‌به‌دست‌خواهیم‌آورد‌ ‌ (وطن پور‌مهدی‌،‌ ‌1386، به نقل از شمس و سعید افروغ، 1391).

انواع مقاله های علمی و ساختار آن

یکی از مهم‌ترین موضوعات در دنیای علم و فناوری، دسترسی به منابع علمی معتبر با درجه کیفیت بالا است. با طبقه بندی مقاله ها به انواع گوناگون، هر کدام زبان و مخاطب خود را یافته اند. بنابراین مقاله ها را می توان بر اساس هدف، موضوع، زبان، چگونگی ارسال (نوع نشریه) و مخاطب به انواع گوناگونی طبقه بندی کرد. دلیل این تنوع را می توان در این مهم دانست که اساس ارتباط بین محققان، پژوهشگران، دانشجویان، اساتید ومخاطبان در دنیای علمی امروز، مقاله های علمی است. لذا با توجه به اینکه مجلات علمی، تازه ترین و جدیدترین اطلاعات را درباره زمینه های علمی تخصصی ارائه می دهند، دانشجویان باید با چارچوب یک مقاله علمی آشنا باشند؛ چرا که این آشنایی، آنها را در زمینه های زیر یاری خواهد رساند:

1. می توانند اطلاعات مختلف ارائه شده در مقاله را بدون مطالعه کل مقاله، شناسایی و استخراج نمایند؛
2. قادر خواهد بود بخشهای ضروری تر یک مقاله را نسبت به بخشهای کم اهمیت تر تشخیص دهند؛
3. قادر خواهند بود یک مقاله را از لحاظ سازماندهی و ارایه اطلاعات ارزیابی کنند.

مهم تر این که آشنا بودن با چهارچوب یک مقاله علمی، به دانشجویان کمک خواهد کرد که نتایج پژوهش های خود را در قالب مقالات علمی، گزارش و ارائه نمایند.

انواع مقاله علمی از لحاظ نوع نوشتار

• مقاله ی تحقیقی یا مقاله ی پژوهشی
• مقالات مروری
• کیس ریپورت

مقاله ی تحقیقی یا مقاله ی پژوهشی

رایج ترین نوع مقاله اند که برگرفته از انجام یک تحقیق یا انجام  پایان نامه  و یا حداقل یک نوآوری منحصر به فرد و بدیع بوده که به صورت رایج در ژورنال ها و کنفرانس ها منتشر می گردد. (برای آشنایی با بهترین ژورنال های جهان  مقالاتی که قبلا در سایت ایران مشاور قرار داده شده است را مطالعه فرمایید). ارزش علمی مقاله ی تحقیقی رابطه ی نزدیک و مستقیمی با نوآوری دارد. معمولا غالب پژوهشگران مقاله نویسی را با مقاله تحقیقی  آغاز می کنند.

ساختار یک مقاله ی پژوهشی:

مقالات مروری

هدف از نوشتن این مقالات  مرور، بررسی، دسته بندی و آسیب شناسی کارهای مشابه قبلی است. نویسنده در این گردآوری، یک فرض و خط علمی معین و نظریه خاص را دنبال می کند. اساسا در این نوع مقالات، نویسنده باید تسلط کامل به موضوع داشته و چند مقاله پژوهشی در مورد موضوع مقالات مرور شده را منتشر نماید. در نوشتن این مقالات بایستی چند نکته را در نظر داشت.

• چنانچه مرور مشابهی در سال های اخیر انجام شده، انجام مرور مجدد شاید چندان جالب و علمی نباشد.
• تعداد مقالات مرور شده، عدد مشخصی ندارد، اما حداقل باید حدود ۵۰ عنوان مقاله معتبر باشد. (تعداد کلمات در این نوع مقالات می تواند تا ۵۰۰۰ کلمه باشد).
• این مقالات نیاری به پیشنهاد اصلی و نوآوری علمی ندارند، بلکه نیاز به نوآوری نوشتاری و برجسته سازی مفاهیم مطرح شده در متون مرور شده دارند.
• معمولا نگارش چنین مقالاتی توسط ژورنال ها، از نویسندگان و پژوهشگرانی که در یک زمینه خاص تعداد قابل ملاحظه ای مقاله معتبر منتشر کرده اند، درخواست میشود. توضیحات کامل تر این نوع مقالات را در بخش مقاله مروری مطالعه فرمایید.

مقاله های مروری به دو دسته تقسیم می شوند:

1. استدلالی- انتقادی
2. فراتحلیلی

مقاله های مروری استدلالی-انتقادی

در این نوع مقالات که گاهی به آن ها مقاله های غیرنظامند (Non-systematic) و یا مرور روایتی (Narrative review) نیز گفته می شود، نویسنده یا نویسندگان مساله یا پرسش هایی را طرح می کنند و با یک روش کتابخانه ای یا اسنادی به جستجو و کنکاش ادبیات مربوط می پردازند و آنگاه با تلفیق و جمع بندی داده ها و اطلاعات بدست آمده و استدلال های خود به نتیجه گیری می رسند. بنابراین در این نوع مقاله، آنچه که مهم به نظر می آید طرح مساله، بیان حکم و رسیدن به نتایج مستدل بر اساس یک روش مطالعاتی نظاممند است. این نوع مقاله ها بر اساس هدفشان می توانند به دو صورت نوشته شوند

1. مروری نظری
2. مروری انتقادی

مقاله های مروری نظری

در این نوع مقاله های نویسنده یک موضوع نظری را طرح می نماید. پس از طرح مسئله اصلی، حکم خود را ذکر می کند و آنگاه روش شناسی و یا روش مطالعه خود را بیان می دارد. سپس مفهوم های خود را تعریف نموده و در راستای کار خود مبانی نظری را مرور می نماید و آنگاه بر اساس مبانی نظری و استدلال های خود به بحث و نتیجه گیری می پردازد و در پایان نیز منابع خود را ذکر می کند.

 ساختار یک مقاله ی مروری نظری:

مقاله های مروری انتقادی

در این نوع مقالات، نویسنده یک رویکرد ارزیابانه و انتقادی به یک منبع خاص و یا شرایط و … اتخاذ می کند. بسیاری بر این باورند که نقد به معنی مخالفت با دیدگاه های طرف مقابل است. در حالیکه نقد می تواند مثبت، منفی، و یا متضمن وجود هر دو ویژگی-مثبت و منفی- باشد. پس آنچه که در نقد نویسی و به ویژه مقاله های انتقادی اهمیت دارد سوگیری استدلالی منتقد یا نقدنویس است که در قالب حکم مطرح می گردد.

در مقاله ی مروری انتقادی، در ابتدا نویسنده با یک مطالعه ی نظاممند واقعیت ها، نکته ها، یا عقاید اصلی منبع مورد نقد را شناسایی و درک می کند و آنگاه مقاله آغاز می گردد. در این نوع مقاله آنچه که معمولا در مقدمه لحاظ می گردد این است که منبع مورد نقد در آن به صورت کامل معرفی می گردد و آنگاه هدف مطالعه مطرح می شود. قضاوت درمورد موضوع، منبع، شرایط، و مساله ی مورد نقد به صورت حکمی نوشته می شود و بعد از هدف ها آورده میشود. آنگاه روش مطالعه یا رویکرد مطالعاتی مطرح و بعد پیکره ی اصلی نقد که شامل خلاصه منابع، وضعیت، شرایط یا مساله و نیز مرور موضوع بر حسب قضاوت است نوشته می شود و در پایان بر اساس حکم و پیکره ی نقد نتیجه گیری نهایی مطرح میشود و منابع ذکر می گردد.

 ساختار مقاله مروری انتقادی:

مقاله ی مروری فراتحلیلی

فراتحلیل نوعی تحلیل داده ها است که در آن نتایج چند مطالعه با هم جمع می گردند و به عنوان یک مطالعه ی بزرگ و جامع تر مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. همان گونه که مشخص است، در فراتحلیل ما با نتایج و یافته های چند منبع سروکار داریم که با هم ترکیب می شوند. بنابراین، در مقاله های مروری فراتحلیلی می بایست به این منابع و نحوه ی ترکیب آن پرداخته شود. در عین حال، در فراتحلیل می بایست مقیاس های مختلف منابع گوناگون به یک مقیاس واحد تبدیل شوند. پس لازم است نحوه این تبدیل نیز مدنظر قرار گیرد. در بخش یافته ها و نتایج نیز ابتدا باید یافته ها و نتایج این مطالعه ها در قالب جدول های قابل کنترل و دقیق گزارش شوند و آنگاه یافته های تبدیل شده مطرح گردند. و سپس نتیجه گیری بیان شود و معنی داری واقعی را با کمک ادبیات پژوهش و استدلال های منطقی مطرح شود.

به طور کلی ساختار یک مقاله ی مروری فراتحلیلی به این گونه است که ابتدا نویسنده مقدمه ای را در مورد مطالعه ی خود مطرح و بعد مساله ی خود را طرح می نماید. آنگاه هدف های مطالعاتی یا پژوهشی خود را ذکر می کند و مفهوم های خود را تعریف می نماید. بعد از تعریف ها می بایست روش شناسی یا روش مطالعاتی مطرح شود که در این بخش نویسنده به ویژه بر نحوه ی تبدیل رویه های آماری گوناگون  به یک رویه ی واحد و یکسان سازی تاکید می نماید. در بخش بعد، منابع مورد بررسی در فراتحلیل معرفی می گردند و به ویژه روش شناسی این منابع ذکر می گردد.

پس از معرفی منابع، نتایج حاصل از این منابع در قالب جدول های مرتب شده  و قابل کنترل گزارش می شود و آنگاه نتایج فراتحلیلی ارائه  و تفسیر آماری صورت می گیرد. پس از بخش یافته ها و نتایج، نویسنده اقدام به تفسیر نتایج فراتحلیلی خود با کمک ادبیات پژوهش می کند و معنی داری واقعی را بیان می دارد و راهکارها و راهبرد ها را نیز ارائه می دهد. در پایان منابع به کار رفته در مقاله ذکر می شود.

 اجزا و ترتیب قرار گرفتن در یک مقاله مروری فرا تحلیل:

کیس ریپورت

مقاله ای حاصل از یافته های بسیار مهم از تحقیق انجام شده که ایرادات وارد شده به یک اصلاثبات شده یا سیاست کلان را در بر می گیرد. چنین مقالاتی دارای ارزش علمی بالایی بوده و معمولا نویسندگان آن، افراد مشهور و معتبری هستند و ژورنال ها رسیدگی به این نوع مقالات را در اولویت خود قرار می دهد.

برگرفته از ایران مشاور

استفاده از نرم افزار های رایانه ای در تحلیل داده های پژوهشی، پدیده ای رو به رشد است.ساده ترین تعریف پژوهش های کیفی ، پژوهش هایی است که ارائه یافته های آن از طریق روش های آماری و یا سایر ابزار های کمی ساز به دست نیامده باشد. اﻣﺮوزه اﺳﺘﻔﺎده از فناوری های نو به ویژه نرم افزار های مختلف رایانه ای در پژوهش، به منظور تسریع و تسهیل امور گوناگون امری اجتناب ناپذیر است.متخصصان نرم افزار های تحلیل داده های کیفی را گاه نرم افزار های مهندسی تحقیق می نامند چرا که انواع مسائل و مشکلات موجود در جریان تحقیق را حل می کنند. در این مطلب به معرفی نرم افزار های کیفی و کاربردی ترین نرم افزارهای انجام تجزیه و تحلیل آماری و آزمون فرضیات تحقیق که در همه جای دنیا توسط پژوهشگران و دانشجویان استفاده می شود، می پردازیم.

تفاوتهای نرم افزار های تحلیل داده های کمی و کیفی

نرم افزار های تحلیل داده های کیفی متفاوت از نرم افزار های کمی مانند ,SAS, SPSS, MATLA و… هستند و اصول و قواعد یکسانی پیروی نمی کنند.زمانی که داده های خام وارد یک نرم افزار تحلیل داده های کمی می شوند.تمامی فرایند تحلیل، تعرف شده و بر اساس اصول و قواعد ریاضی و آماری و به عبارت دیگر از پیش تعیین شده صورت می پذیرد.نرم افزار های تحلیل داده های کیفی فرایند تحلیل را پس از ورود اطلاعات توسط محقق منحصرا خودشان انجام نمی دهند. این نرم افزار ها می توانند بطور سیستماتیک و منطقی به جستجو و سازماندهی داده ها و اطلاعات بپردازند و بر اساس الگوریتم های موجود تنها به برجسته نمودن برخی اطلاعات مبادرت(با پتانسیل و اهمیت بیشتر) نمایند. ماکسول بیان می کند که پژوهش کیفی بیشتر بر کلمات تاکید دارد تا اعداد.

نرم افزار های کیفی تمام پروسه تحقیق را به صورت الکترونیکی در اختیار پژوهشگر قرار می دهد به عبارت دیگر نرم افزار های تحلیل کیفی به صورت بالقوه باعث تسهیل انجام کلیت پژوهش از سوی محقق میشود درحالی که نرم افزار های تحلیل کمی، داده های وارد شده را طی فرایند کاملا تعریف شدخ به نتایج نهایی مبدل می سازد.

تفاوت‌های بین تحقیق کمی و کیفی:

نرم افزار اطلس AtlasTi

از نرم افزار اطلس تی جهت کار با داده ها در نظریه مبنایی استفاده می شود. ابزاری در جهت توسعه نرم افزاری علم است، که به روش هایی خلاقانه، منعطف و در عین حال سیستمیک؛ ابزارهایی را، برای مدیریت، استخراج، مقایسه، کشف، و بازسازی دوباره بخش های معنی دار انبوه داده ها، ارائه می کند.

این نرم افزار مجموعه ای است از تعداد ۱۰۶۷ دیاگرام فازی فلزی دوتایی و ۳۰۰ دیاگرام فازی سه تایی که از کتاب ASM Metals Handbook Vol. 3 تهیه شده است و امکانات استخراج داده از دیاگرام های فازی و محاسبات درصد جرمی و حجمی فازها ،محاسبه ضریب توزیع در سیستم های انجماد دوتایی در آن موجود است. بعلاوه می توان داده های نرم افزار را به صفحه گسترده Excel نیز export کرد.

اصول اصلی فلسفه Atlas-ti عبارتند از؛ تجسمVisualization، یکپارچه سازی Integration، قلاب اندازیSerendipity و اکتشاف Exploration، که با نام اختصاری (VISE ) ذکر می شوند . این نرم افزار ابزارهای متنوعی را، برای ایفای وظایف مربوط به نوعی رویکرد نظاممند به داده های بی ساخت، ارائه می کند. برای مثال: داده هایی که نمی توانند بطورکاملاً معنادار توسط رویکردهای آماری و رسمی تحلیل شوند.

Atlas-ti محیط کاری قدرتمندی برای تجزیه و تحلیل های کیفی بخصوص گروه های بزرگی از داده های متنی، گرافیکی، صوتی و ویدویی است. تاکید آن بجای تحلیل های کمی بر تحلیل های کیفی است. یعنی تعیین عناصری که داده های اولیه را شامل شده وتفسیر معنی آنها. در ضمن تجزیه تحلیل کیفی، Atlas-ti به کشف پدیده های پیچیده در پشت داده های بی ساخت کمک می کند.

محاسباتی که توسط این محصول انجام می­ شود:

۱- محاسبات قانون اهرم را در ناحیه دو فازی مشخص انجام داد.

۲- محاسبه درصد وزنی و حجمی فازهاو چگالی نظری فازهاورسم آن.

۳- همچنین چگالی و درصدحجمی فازها رامی توان بدست آوردو تمام داده ها به صورت لیست به نرم افزار Excelصادر نمود.

۴- بوسیله داده برداری و انجام محاسبه،تغییرات چگالی آلیاژ بر حسب ترکیب شیمیایی آن بدست می آید.

۵- این نرم افزارابزارهای کارآمدی را بوسیله رابط گرافیکی مناسب و به آسانی در اختیار می گذارد.

۶- با استفاده از داده برداری از خطوط solidus و Liquidus می توان مقدار میانگین ضریب توزیع را در یک بازه دمایی مشخص در یک سیستم دوتایی محاسبه کرد.

۷- رسم تغییرات ضریب توزیع نسبت به دمابرای هر سیستم دوتایی دلخواه که توسط درون یابی و میانگین گیری می توان مقدار آن را در یک بازه خاص مشخص کرد.

ان ویوو NVivo

این نرم‌افزار جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی به کار می‌رود. درواقع نرم‌افزار NVivo برای محققین کیفی طراحی‌شده که کارشان مبتنی بر متون بسیار غنی یا اطلاعات چندرسانه‌ای است که سطوح عمیق تجزیه‌وتحلیل در حجم کوچک یا بزرگی از داده‌ها را می‌طلبد.

طبقه‌بندی، مرتب کردن و ساماندهی اطلاعات، بررسی رابطه داده‌ها و راهنمایی تجزیه‌وتحلیل آن‌ها را می‌توان از امکانات این نرم‌افزار به‌حساب آورد. علاوه بر این به محقق اجازه می‌دهد که تئوری‌های پژوهش خود را بیازماید و روند داده‌ها را شناسایی کند.

NVivo داده‌ها در قالب‌های مختلفی ازجمله فایل های صوتی، فیلم‌ها، تصاویر دیجیتالی، Word، PDF، excel، متن‌های غنی، ساده، وب‌سایت و داده‌های رسانه‌های اجتماعی (فیس بوک، تویتر، یوتیوب) را پشتیبانی می‌کند. می‌توان داده‌ها را از برنامه‌های کاربردی نظیر word، Excel، Spss Statistics، Surveymonkey ، EndNote، OneNote و Evernote وارد کرد.

مکس کیو دی ای MAXQDA

نرم‌افزار MAXQDA (Qualitative Data Analysis) نرم‌افزاری حرفه ای برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری شده توسط روش های کیفی و ترکیبی است. این نرم‌افزار محدود به یک رویکرد پژوهشی یا روشی نیست. درتحلیل داده‌های بدست آمده از مصاحبه، گروه های متمرکز، تحلیل گفت و گو، گفتمان و ژانر، تحلیل روایت و تمام فعالیت هایی که به نوعی با متن سروکار دارند می‌توان از این برنامه استفاده کرد. سازماندهی، ارزیابی، کدگذاری، حاشیه نویسی و تفسیر انواع داده‌ها، دستیابی آسان به گزارشات و تصاویر و اتصال و اشتراک گذاری با پژوهشگران دیگر ازجمله قابلیت های این نرم‌افزار است.

برگرفته از : ایران مشاور

برای بسیاری از دانشجویان و پژوهشگران تحلیل های کیفی این سوال مطرح می شود که : این است که نرم افزار های مشهور تحلیل کیفی مثل Maxqda، Nvivo، Atlasti اساسا چه شباهت ها و تفاوت هایی با یکدیگر دارند. در جدول های زیر جدیدترین نسخه ی این نرم افزار ها با یکدیگر مقایسه شده اند.

برگرفته از آکادمی تحلیل ایران

دسترسی به کامل ترین پکیج آموزش کاربردی نرم افزار انویو Nvivo در ایران

• برای مشاهده لیست همه ی  پرسشنامه های استاندارد لطفا همین جا روی پرسشنامه استاندارد  کلیک فرمایید.
• تحلیل داده های آماری برای پایان نامه و مقاله نویسی ،تحلیل داده های آماری شما با نرم افزارهای کمی و کیفی ،مناسب ترین قیمت و کیفیت عالی انجام می گیرد.
• نرم افزار های کمی: SPSS- PLS – Amos
• نرم افزار کیفی: Maxquda
• تعیین حجم نمونه با:Spss samplepower
• روش های تماس:
• Mobile :  09143444846  واتساپ – تلگرام
• کانال تلگرام سایت: برای عضویت در کانال تلگرام سایت اینجا کلیک کنید(البته قبلش فیلتر شکن روشن شود!!) مطالب جالب علمی و آموزشی در این کانال درج می گردد.

نرمال بودن داده های و روش های بررسی نرمالیتی

یکی از مسائل مهم در تحلیل آماری داده‌ها، انتخاب بین روش‌های پارامتری یا ناپارامتری به منظور انجام محاسبات و استنباط آماری است. هر چند روش‌های ناپارامتری ساده‌تر هستند ولی استفاده از آن‌ها در اکثر مواقع باعث می‌شود که نتایج تحلیل‌ها توان کمتری نسبت به روش‌های مشابه پارامتری داشته باشد. بنابراین اگر بتوانیم با آزمون نرمال بودن داده (Normality Test)، توزیع آن‌ها را گاوسی یا نرمال فرض کنیم، بهتر است که از روش‌های پارامتری استفاده کنیم.

در روشهای آمار پارامتری فرض بر این است که داده‌ها دارای توزیع شناخته شده و معینی هستند. در بیشتر موارد در آمار کلاسیک این توزیع برای داده‌ها، توزیع، گاوسی یا نرمال در نظر گرفته می‌شود. ولی اگر توزیع این داده‌ها گاوسی یا نرمال نباشد، پیش‌فرض‌های مربوط به آزمون‌ها و تحلیل‌های آمار پارامتری (Parametric Methods) و کلاسیک نقض شده و باید از روش‌های آماری غیرپارامتری یا ناپارامتری (Non Parametric Methods) استفاده کرد. البته ممکن است با کمی ساده‌گیری (بخصوص اگر عدم تقارن یا چولگی زیاد نباشد) فرض کنیم که داده‌ها دارای توزیع نرمال هستند تا از روش‌های پارامتری که بخصوص در آزمون‌های آماری از «توان آزمون» (Power Test) بیشتری برخوردارند، استفاده کنیم. گاهی نیز می‌توان با استفاده از رابطه یا تبدیلاتی، داده‌های غیرنرمال را به نرمال تغییر شکل داد و براساس آن‌ها استنباط و روش‌های پارامتری را به کار گرفت.

فرض نرمال بودن

بخش عمده‌ای از تحلیل‌های آماری مربوط به متغیرهای تصادفی و جوامع با توزیع نرمال است. اما اگر داده‌ها دارای توزیع نرمال نبوده ولی شما از روش‌های پارامتری برمبنای توزیع نرمال استفاده کنید، ممکن است این یافته‌های شما در طرح تحقیقاتی‌ و تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها، گمراه کننده یا اشتباه باشد. در نتیجه انجام آزمون نرمال بودن یا تایید فرض نرمال بودن داده‌ها یک نکته کلیدی در تصمیم‌گیری برای انتخاب روش‌ برای استنباط آماری برمبنای نمونه‌های تصادفی است.

قبل از آنکه در مورد آزمون نرمال بودن داده (Normality Test) صحبت به میان آوریم، بهتر است خصوصیات داده‌هایی با توزیع نرمال را مرور کنیم.

در توزیع نرمال، منحنی مربوط به توزیع یا نحوه تقسیم احتمال برای نواحی مختلفی از داده‌ها به شکل یک زنگ بزرگ (زنگی شکل یا Bell Curve) است. قله این منحنی، میانگین، میانه و نما را مشخص می‌کند. از طرفی کاملا دیده می‌شود که این منحنی نسبت به نقطه مرکزی یعنی همان میانگین (یا میانه یا نما) متقارن است. همینطور پراکندگی حول میانگین نیز با انحراف معیار یا پارامتر دوم توزیع نرمال متناسب است.

از طرفی احتمال اینکه داده‌ای در بازه یک انحراف استاندارد از میانگین فاصله داشته باشد حدود 68 درصد است. همچنین احتمال اینکه در بازه ۲ انحراف استاندارد از میانگین داده‌ای مشاهده شود، تقریبا 95 درصد است. همین احتمال برای فاصله ۳ انحراف استاندارد تقریبا همه مقادیر را پوشش داده و حدود 99.7 درصد احتمال دارد که داده‌ای در این فاصله مشاهده شود. به این ترتیب مشخص است که احتمال اینکه داده‌ای بیشتر از سه انحراف استاندارد از میانگین فاصله داشته باشد بسیار ناچیز و تقریبا برابر با صفر خواهد بود.

برای آزمون نرمال بودن داده (Normality Test) از دو روش مختلف می‌توان استفاده کرد که در این نوشتار به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

    روش‌های تصویری (Graphical Methods): بوسیله ترسیم چندک‌ها یا مقدار احتمالات تجمعی برای هر نقطه از داده‌ها و مقایسه آن با توزیع نرمال، می‌توان به هم‌توزیعی جامعه آماری با توزیع نرمال پی‌برد.

    روش‌های آزمون فرض (Statistical Testing): در این گونه روش‌ها توسط آماره آزمون و فرضیه‌های آماری و به کمک نمونه تصادفی نسبت به رد یا تایید فرض صفر که همان نرمال بودن جامعه آماری است، رای می‌دهیم. واضح است که در این روش، ملاک اصلی ما مقدار احتمال (P-value) یا آماره آزمون و مقایسه آن با مقدار بحرانی آزمون است که توسط نمونه تصادفی حاصل شده.

روش هاي بررسی نرماليتي داده ها و متغیرها

11 روش برای بررسی نرمالیتی به دو گروه اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از روشهای توصیفی و روشهای استنباطی (آزمون های آماری). این روشها به قرار زیر هستند:

روشهاي توصيفي

    نمودار هيستوگرام

    P-P پلات

    Q-Q پلات

    باکس پلات

    نمودار ساقه و برگ

آزمون هاي آماري براي بررسي نرماليتي

    آزمون شاپيرو ويلک در SPSS

    آزمون کلموگروف اسميرنوف در SPSS

    استفاده از آماره هاي چولگي و کشيدگي در SPSS

    آزمون آندرسون دارلينگ (Anderson-Darling test) در Minitab

    آزمون رايان جوينر (ryan joiner) در Minitab

    آزمون جارک برا (Jarque-Bera) در EViews

روش‎ تحقیق کیو (Q) چیست؟

روش تحقیق کیو Q-methodology یک مطالعه سیستماتیک پیرامون ذهنیت و دیدگاه افراد موردمطالعه می‌باشد. در این روش‌شناسی کوشش می‌شود تا دیدگاه‌های متفاوت افراد پیرامون مقوله مورد بررسی شناسایی  رتبه‌بندی شود. به هین خاطر این روش گاهی مرتب‌سازی کیو Q-sort نیز گفته می‌شود. روش‌شناسی کیو، فنی است که پژوهشگر را قادر می‌سازد تا اولا ادراکات و عقاید فردی را شناسایی و طبقه‌بندی کند و ثانیاّ به دسته‌بندی گروه‌های افراد بر اساس ادراکاتشان بپردازد. در واقع  با کمک و استفاده از این روش‌شناسی پژوهشگر قادر خواهد بود تا با استفاده از مراحل تعریف شده در آن، نهایتا ذهنیت افراد و الگوهای تفکری آنان را نسبت به موضوعات مختلف آشکار نماید.

معمولاً روش کیو را پیوند بین روش تحقیق کیفی و کمی می­‌دانند زیرا از یک سو، انتخاب مشارکت‌­کنندگان از طریق روش­‌های نمونه­ گیری احتمالی صورت نمی­‌گیرد بلکه نمونه افراد به طور هدفمند و با اندازه‌‌ای کوچک انتخاب می­‌شود که آن را به روش کیفی نزدیک می‌­سازد و از سوی دیگر، یافته ­ها از طریق تحلیل عاملی و به صورت کاملاً کمی به دست می‌­آیند. همچنین به دلیل شیوه گردآوری داده­‌ها(مرتب سازی)، عمیق­تر می­توان از ذهنیت مشارکت کنندگان آگاه شد. تفاوت اصلی روش کیو با دیگر انواع تحقیق در علوم اجتماعی در این است که در روش­‌شناسی کیو، به جای متغیرها افراد تحلیل می­‌شوند. در این مقاله به تاریخچه، تعاریف، مفاهیم و الگوریتم اجرایی روش تحقیق کیو پرداخته می‌شود.

تاریخچه و پیدایش روش شناسی کیو

خاستگاه روش شناسی کیو را باید در منظری سازه­‌گرا (constructive) جستجو کرد. روش شناسی کیو با پذیرش این امر که انسان­‌ها براساس تصاویری که از واقعیت دارند عمل می­کنند نه براساس خود واقعیت، سازه­گرایی معرفت شناسانه را برگزید. این نوع نگاه، به رویکرد شناختی نزدیک است؛ رویکردی که معتقد است رفتارها باید از طریق پردازش اطلاعاتی برگرفته از محرک­ ها بررسی شود نه خود محرک­‌ها. روش‎ شناسی کیو (روش Q) با تاسیس مرکز تحقیقات استیفنسون در دانشگاه میسوری در سال ۱۹۸۵ و انجمن بین‎المللی مطالعات علمی ذهنیت در سال ۱۹۸۹ که ماموریت خود را گسترش این روش‎شناسی قرار داده‎اند رشد بیشتری یافت.

روش‌شناسی کیو را ویلیام استیفنسون در دهه‌ ۱۹۳۰ میلادی ابداع کرد. او به منظور پاسخگویی به این پرسش که «چه چیزهایی اشخاص را منحصر به فرد می‌سازد؟» به این ابداع دست زد. استیفنسون به جای شناخت چیزهای مشترکی که جمعیت بزرگی از اشخاص دارا هستند، با طرح این پرسش به دنبال درک فردیت آنها بود. احتمالاً تاکنون کنجکاو شده اید که دلیل نامگذاری این روش‌شناسی به «کیو» چیست. در واقع، اولین بار در سال ۱۹۳۵، سر گاتفری اچ تامسون انگلیسی که یک متخصص تحلیل عاملی بود، از حرف q برای نمایش «همبستگی افراد» استفاده کرد تا آن را از حرف r که همبستگی بین متغیرها یا را نشان می‌داد، متمایز سازد. به این ترتیب، استیفنسون نیز از حرف Q برای نامگذاری روش‌شناسی خود استفاده کرد زیرا این روش‌شناسی به شناخت ذهنیت‌ها می‌پرداخت و همبستگی بین افراد و نه صفات در آن نقش اساسی داشت.

تعریف روش تحقیق کیو

روش ‎شناسی کیو (Q) نوعی روش تحقیق است که در روانشناسی و دیگر علوم اجتماعی برای مطالعه نظام‌ مند ذهنیت افراد، یا به بیان دقیق‌ تر، دیدگاه‌ ها، نظریه‌ ها، عقاید و باورها و نگرش آن ‎ها به‎ کار می‌رود. از آنجا که روش‌ شناسی کیو (روش Q) شناسایی الگوهای فکری حاکم بر تصمیمات فردی را تسهیل می‌ کند، تصمیم‌ گیران را در مرکز تحلیل قرار می‌ دهد. پیش ‎فرض مهم کیو این است که ذهنیت قابل انتقال است، زیرا فقط زمانی می‌توان آن را همانند هر رفتار دیگری به‎طور نظام‌ مند تحلیل کرد که انتقال یابد و به‌طور مؤثر نشان داده شود. از این ذهنیت‌ ها برای ساختن گونه‌هایی از دیدگاه‌ های مختلف استفاده می‌کند. بنابرین روش کیو، فنی است که پژوهشگر را قادر می سازد تا اولاً ادراکات را شناسایی و طبقه بندی نموده و ثانیاً به دسته بندی گروه‌های افراد براساس ادراکاتشان بپردازد.

این روش برای مشحص نمودن مجموعه ای از اندیشه‌های فلسفی، روانشناختی، علوم سیاسی و ارتباطات که به پژوهش در مورد فرد معطوف است، ابداع شده است. با بهره گیری از روش کیو، می توان اطلاعات مورد نیاز را از مسئولان و نخبگان جامعه بدست آورد. به عبارت دیگر پژوهشگر با استفاده از این روش می خواهد برای عاملها، معنا و تفسیری بیاورد که ذهنیت افراد را شناسایی و اطلاعات مبهم و پنهانی که در ورای این اطلاعات آشکار نهفته است را کشف نماید. روش کیو ضمن برخورداری از ویژگ یهای روش کیفی، از رویکرد کمی نیز برخوردار است و از آمار بیشترین بهره را می برد؛ زیرا از رو شهای آماری مانند روش تحلیل عاملی برای دسته بندی مولفه های اصلی کمک می گیرد.

مراحل روش تحقیق کیو

روش کیو از پنج گام تشکیل شده است.

مراحل روش تحقیق کیو

در گام نخست با مطالعات کتابخانه‌­ای، ادبیات تحقیق و پیشینه پژوهش بررسی شده و پیش زمینه انجام فازهای بعدی فراهم می­آید. محقق با انجام فاز اول نسبت به موضوع شناخت عمیقی می­یابد.

در گام دو  با استفاده از مصاحبه و بررسی اسناد و مدارک، اطلاعات تکمیلی در خصوص مسائل مرتبط با تحقیق بدست می­‌آید. نتایج گام نخست و دوم فضای گفتمان را تشکیل می­‌دهد.

در گام سه باید با ارزیابی و جمع‌­بندی محتویات فضای گفتمان به آن سرو سامان داده و نمونه­‌ای از عبارات را به عنوان نمونه کیو از میان آنها انتخاب کرد. مککئون و توماس تعدادی بین ۳۰ تا ۱۰۰ عبارت را برای نمونه کیو پیشنهاد کرده­‌اند، ولی معمولاً تعدادی بین ۵۰ تا ۷۰ عبارت انتخاب می­‌شود. دانر معتقد است تعداد مناسب عبارت برای آنکه یافته­‌ها دارای اعتبار آماری باشند، بین ۲۰ تا ۶۰ عبارت است.

در گام چهار مشارکت­‌کنندگان به مرتب سازی و دسته­‌بندی کارت­‌های دسته کیو (Q deck) خواهند پرداخت. در حقیقت، این فاز، مرحله گردآوری داده‌­ها اسست.

در گام پنج به تحلیل داده­‌های گردآوری شده با روش تحلیل عاملی کیو و تفسیر عامل­‌های استخراج شده پرداخته می­‌شود. لازم به ذکر است، در مطالعات کمی، جامعه‌­ای وجود دارد که نتایج مطالعه در آن سطح به کار می­‌روند و دارای نمونه‌­ای است که با روش تصادفی انتخاب می­شود و عموماً نمونه معرف آن جامعه است. روش کیو فاقد چنین جامعه و نمونه‌­ای است و معمولاً پژهشگر، نمونه افراد را از میان کسانی انتخاب می­‌کند که آیا ارتباط خاصی با موضوع تحقیق دارند و یا دارای عقاید ویژه‌­ای هستند.

خلاصه و جمع‌بندی

 از آنجا که روش‌شناسی کیو روش‌های کیفی را با دقت آماری روش‌های کمی ترکیب می‌کند، کاربرد فراوانی در کاوش گفتمان‌های اجتماعی تکوین‎یافته در الگوهای ذهنی و نگرش‌ها داشته است. از روش Q به‌ عنوان پلی بین تحقیق کیفی و کمی یاد شده است که همچون روش‎شناسی کمی سطح بالای دقت ریاضی را دارد و اندازه‌گیری مستقیم را میسر می‌سازد. همچنین مولفه تشریحی قابل مقایسه با روش‎شناسی کیفی را دارد. این روش به‌منظور: استنباط اندیشه‌ها و احساسات مؤثر درونی و اندازه‌گیری مستقیم پاسخ طراحی شده است. این روش راجع به یک شخص نیست، بلکه از یک شخص است.

نقطه قوت اصلی این روش را در پیوند نزدیک آن با نظریه می‎دانند. به این معنا که اگر یک نظریه یا جنبه‌هایی از یک نظریه به‌صورت مقوله‌هایی قابل توصیف باشد و اگر بتوان ماده‌هایی تولید کرد که بیانگر آن مقوله‌ها باشند، در این صورت کیو یک رویکرد قوی برای آزمودن نظریه است. روش‎شناسی کیو در بررسی مسایل مربوط به تصمیمات و خط‎مشی‎گذاری‎های عمومی از دقت بالایی برخوردار است که این امر برای سایر روش‎های پژوهش میسر نیست. روش­های رایج برای بررسی پایایی مانند آزمون – آزمون مجدد برای محاسبه ضریب پایایی مرتب سازی کوی قابل اجرا است. همچنین اگر بتوان عبارات را به دو دسته به نسبت مشابه تقسیم کرد، روش دونیمه کردن نیز برای بررسی پایایی امکان­پذیر است. شیوه دیگر به­ کارگیری یک دسته کارت برای دو نمونه افراد مشابه یا به­ کارگیری دو دسته کارت مشابه برای یک نمونه افراد است.

برگرفته از پارس مدیر

سفارش تحلیل داده های آماری برای پایان نامه و مقاله نویسی تحلیل داده های آماری شما با نرم افزارهای کمی و کیفی ،مناسب ترین قیمت و کیفیت عالی انجام می گیرد. نرم افزار های کمی: SPSS- PLS – Amos نرم افزارهای کیفی: Maxquda- NVivo تعیین حجم نمونه با:Spss samplepower Mobile : 09143444846 09143444846 Telegram: https://t.me/RAVA2020 E-mail: abazizi1392@gmail.com

تعاریف: گراندد تئوری یک روش پژوهشی استقرایی و اکتشافی است که به پژوهشگران در حوزه های موضوعی گوناگون امکان می دهد تا به جای اتکا به تئوری های موجود، خود به تدوین تئوری اقدام کند. این تئوری به شکل نظام مند و بر اساس داده های واقعی تدوین می شود. این روش در مواردی کاربرد دارد که دانش ما در آن زمینه ها محدود است.

گلَزر و استراوس[1] در سال 1967 برای اولین بار این راهبرد اجرایی پژوهش کیفی را در کتاب خود مطرح کردند:
«موضوع اصلی کتاب ما، کشف تئوری بر اساس گردآوری نظام مند داده در پژوهش های علوم اجتماعی است. هر فصل این کتاب بر مراحلی می پردازد که ما در فرایند تولید تئوری پشت سر گذاشته ایم. انگیزه اصلی از معرفی این تئوری رسیدن به مرحله ای از شناخت در مورد موضوع مورد مطالعه است که ما را قادر می سازد نظریه ای را که ساخته ایم بر اساس داده های واقعی استحکام بخشیم.»
استراوس و کوربین در سال 1994 در یک تعریف مشابه گراندد تئوری را این گونه تبیین کرده اند:
گراندد تئوری(نظریه زمینه ای) یک روش پژوهش عمومی برای تولید تئوری است. منظور از نظریه زمینه ای، نظریه برگرفته از داده هایی است که در طی فرایند پژوهش به صورت نظام مند گردآوری و تحلیل شده اند. در این راهبرد، گردآوری و تحلیل داده ها و نظریه ای که در نهایت از داده ها استنتاج می شود، در ارتباط نزدیک با یکدیگر قرار دارند. پژوهشگر به جای این که مطالعه خود را با نظریه از پیش تصور شده ای آغاز کند، کار را با یک حوزه مطالعاتی خاص شروع کرده، اجازه می دهد که نظریه از دل داده ها پدیدار شود.نظریه بر گرفته از داده ها نسبت به نظریه ای که حاصل جمع آمدن یک سلسله مفاهیم بر اساس تجربه یا تاملات صرف است، با احتمال بیشتری می تواند نمایانگر واقعیت باشد و از آن جا که نظریه های زمینه ای از داده ها استنتاج می شوند، می توانند با ایجاد بصیرت و ادراک عمیق تر، رهنمود مطمئنی برای عمل باشند.
تعریف منصوریان از گراندد تئوری در سال 1386 به شرح زیر است:
گراندد تئوری در ساده ترین شکل ممکن عبارت است از فرایند ساخت یک نظریه مدون از طریق گردآوری سازمان یافته داده و تحلیل استقرایی داده ها برای پاسخگویی بر پرسش های نوین آن دسته از پژوهش های کیفی که فاقد مبانی نظری کافی در زمینه موضوع مورد مطالعه هستند.
پاول می گوید: نظریه زمینه ای، روشی است که نظریه ها، مفاهیم، فرضیه ها و قضایا را به جای استنتاج از پیش فرض های قبلی، سایر پژوهش ها یا چارچوب های نظری موجود، به طور مستقیم از داده ها کشف می کند. زمانی که گردآوری و تحلیل داده ها متوقف شد، نظریه حاصل ، درک عمیقی در ارتباط با موجودیت های مورد مطالعه فراهم می کند. این کار، نظریه را به عنوان یک فرایند، مورد تاکید قرار می دهد، یعنی به جای یک فراورده تکمیل شده، آن را موجودیتی پیوسته در حال تکوین تلقی می کند. قابلیت تعمیم در این جا عامل موثری نیست. زیرا هدف ، درک پدیده است نه کنترل آن و منظور ادراک شرایط در یک محیط خاص و به همان شکل موجود است، نه پیش بینی آن چه که ممکن است در محیط های مشابه اتفاق بیفتد و تحقیق بر آن است که چرایی رفتارهای افراد را درک کند.

5 ویژگی نظریه هایی که از طریق گراندد تئوری تولید می شوند:
1. پژوهشگر را قادر به توضیح و تشریح موضوع مورد مطالعه سازد و امکان پیشگویی در مورد رخدادهای ممکن در زمینه تحقیق را فراهم سازد.
2. در پیشرفت مبانی نظری موضوع مورد مطالعه مؤثر باشد و در آن مشارکت کند.
3. علاوه بر مبانی نظری در زمینه های علمی موضوع مورد مطالعه نیز کاربرد داشته باشد.
4. رویکرد تازه ای برای نگرش به موضوع  مورد مطالعه فراهم آورده و پژوهشگر به مرحله ای از شناخت نسبت به داده برساند که بتواند به داده گردآوری شده معنا و مفهوم ببخشد.
5. پژوهش های آتی در زمینه مورد نظر
شباهت ها و تفاوت های نظریه زمینه ای با دیگر روش ها
مطالعاتی که با راهبرد نظریه زمینه ای انجام می گیرند، با سایر راهبرد های پژوهش کیفی، از برخی جنبه ها دارای مشابهت یا تفاوت هستند.

شباهت ها: نظریه زمینه ای از نظر موارد زیر با سایر راهبرد ها مشابه است:
منابع داده ها در این راهبرد نیز مانند راهبرد های دیگر عبارت از مصاحبه، مشاهدات میدانی و اسناد و مدارکی مانند دفترهای یادداشت و خاطرات و زندگینامه ها و خود – زندگینامه ها، منابع تاریخی، روزنامه ها و سایر رسانه ها از جمله نوارهای ویدیویی است. در نظریه زمینه ای نیز مانند سایر راهبرد ها می توان از داده های کمی و یا ترکیب روش های تحلیل کیفی و کمی استفاده کرد. همچنین پژوهشگرانی که از راهبرد نظریه زمینه ای استفاده می کنند، مانند سایر پژوهشگران کیفی، مسئولیت و نقشی را که در تفسیر داده ها بر عهده دارند، به خوبی می پذیرند و تنها به گزارش و بیان دیدگاه های افراد، گروه ها و سازمان های تحت مطالعه اکتفا نمی کنند، بلکه مسئولیت تفسیر دیده ها، شنیده ها و خوانده های خود را نیز بر عهده می گیرند.
تفاوت: تفاوت اساسی میان راهبرد نظریه زمینه ای با سایر راهبرد های پژوهش کیفی تاکید این راهبرد بر تکوین نظریه است. پژوهشگران می توانند در اجرای نظریه زمینه ای در جهت تکوین نظریه قایم به ذات[2]است که به دلیل همین زمینه ای بودن و تکوین آن از طریق میان کنش با داده های گردآوری شده در یک موقعیت مشخص،متفاوت از نظریه های عمومی تر قیاسی است.

چگونگی اجرای گراندد تئوری:
1.     تئوری پرسش های پژوهش
2.     گردآوری داده ها همراه با تحلیل تا جایی که به مرحله اشباع می رسیم.
3.      کدگذاری داده ها در سه مرحله (یافتن مفاهیم در داده ها)
کدگذاری آزاد
کدگذاری محوری
کدگذاری انتخابی(گزینشی)
(تحلیل داده هایی که به منظور تکوین نظریه زمینه ای گردآوری می شوند، با استفاده از رمزگذاری نظری[3] انجام می گیرد. در این شیوه، ابتدا رمزهای مناسب به بخش های مختلف داده ها اختصاص داده می شود و این مرزها در قالب مقوله ها دسته بندی می شوند که این فرایند، رمزگذاری آزاد[4]نامیده می شود، سپس پژوهشگر با اندیشیدن در مورد ابعاد متفاوت این مقوله ها و یافتن پیوندهای میان آن ها به رمزگذاری محوری[5]اقدام می کند.
لازم به ذکر است که در جریان این رمزگذاری ها، پژوهشگر با استفاده از نمونه گیری نظری[6] و با توجه به مفاهیم پدیدار شده از دل داده ها، به گردآوری داده ها در مورد افراد، رخدادها و موقعیت های مختلفی می پردازد که تصویر غنی تری از مفاهیم و مقوله های حاصل، فراهم خواهند کرد. سرانجام، با رمزگذاری گزینشی[7] مقوله ها پالایش می شوند و با طی این فرایند ها در نهایت، چارچوبی نظری پدیدار می شود.)
4.                  یادداشت برداری
5.                  نگارش و تدوین تئوری[8]
آخرین وظیفه گراندد تئوریست این است که آنچه او از این تصویر می بیند را برای سایر افراد به تصویر بکشد.
به کمک تئوری ساخته شده می توان فرضیه هایی تدوین کرد که پژوهش های بعدی به آزمون آنها بپردازد.
هرچند که مایه گرفتن مفاهیم از داده ها، مشخصه اصلی راهبرد نظریه زمینه ای است، خلاقیت پژوهشگر نیز در این راهبرد، جزیی اساسی محسوب می شود. تحلیل ، عبارت از میان کنش مابین پژوهشگر و داده هاست که این خود، آمیزه ای از دانش و هنر محسوب می شود. حفظ دقت و اعتبار در یک حد معین و مایه گرفتن تحلیل از داده ها، متکی به دانش تحلیل است و توانایی پژوهشگر در مورد نامگذاری مناسب مقوله ها، پرسیدن سؤالات برانگیزنده، مقایسه و استنتاج طرحی نو، یکپارچه و واقع بینانه از انبوه داده های خام و سازمان نیافته، خلاقیت وی را متجلی می کند.

مثالی از پژوهش های نظریه زمینه ای:
مدرسان دروس زمین شناسی برای تفهیم فرایندها و مفاهیم علمی مربوط به حوزه زمین شناسی از منابع اطلاعاتی متنوعی استفاده می کنند، نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی این گروه از مدرسان طی یک پژوهش کیفی و با استفاده از راهبرد نظریه زمینه ای ، توسط وارد مورد مطالعه قرار گرفت.نمونه ای هدفمند به تعداد هفت نفر از مدرسان زمین شناسی شاغل در چهار دانشگاه انتخاب شدند و برای گردآوری داده ها از روش های مختلفی مانند مصاحبه نیمه طراحی شده، مرور اسناد و مدارک و مشاهده در کلاس های درس استفاده شد.
تحلیل داده ها از طریق رمزگذاری، مقوله بندی و تفسیر الگوها و روابط انجام گرفت. در جریان اجرای پژوهش، عوامل زمینه ای مربوط نیز شناسایی شد و در نهایت، مدل ساده ای به دست آمد که نشان دهنده نقش اطلاعات در آموزش و تدریس گروه شرکت کنندگان بود.در این بررسی مشخص شد که مدرسان در امر آموزش و تدریس از مجموعه های شخصی خود نیز استفاده می کنند و برای این مدرسان، کمبود وقت و بودجه برای تبدیل منابع چاپی و اسلایدها به تصاویر دیجیتالی یکی از موانع مهم در تدریس و آموزش، محسوب می شود.
یافته های پژوهش برای کتابداران دانشگاهی نیز اشاراتی ضمنی دربرداشت و توجه بیشتر به فراهم آوری رسانه های دیداری و همکاری در رابطه با مجموعه سازی تعاونی از طریق بسته بندی مجدد مجموعه های شخصی مدرسان را، جهت ارتقاء سطح تدریس، مورد تأکید قرار می داد.
ئوری وابسته به زمینه که گاهی نظریه مبنایی یا نظریه برخاسته از داده ها به آن اطلاق می گردد عبارت است از : آنچه به طور استقرایی از مطالعه پدیده ای بدست می اید و نمایانگر آن پدیده است.اخیراً از بین انواع متفاوت روش پژوهش کیفی، در بین اساتید، دانشجویان و پژوهشگران به روش تئوری وابسته به زمینه اقبال بیشتری شده است. با توجه به عدم دانش کافی و تخصص مطلوب در انجام این روش پژوهش ، انجام پژوهش از طریق این روش کمی دشوار می نماید. . . .
به منظور انجام پژوهش در علوم رفتاری و اجتماعی دو رویکرد اصلی وجود دارد: کمی و کیفی. پژوهش کیفی (qualitative research) بر درک عمیق از رفتار انسان و جامعه و دلایلی که در پشت این رفتار وجود دارد، تاکید می کند. پژوهش کیفی به تجارب گزارش شده افراد از طریق تحلیل قوم نگاری ، پژوهش میدانی و مطالعه موردی متکی است. پژوش کمی (quantitative research) بررسی علمی است، شامل روش های تجربی و سایر روشهای نظامندی است که بر کنترل و کمی ساختن شاخص های عملکرد تاکید می کند. اندازه گیری و آمار، پایه های اصلی پژوهش کمی هستند. محققان روش کیفی ، علاقه مند به درک و تبیین ایده های جدید و کشف الگوهای رفتار می باشند. محققان روش کمی ، با تدوین و آزمون فرضیه ها و ابداع مدل ها و نظریه های تبیین کننده رفتار، سروکار دارند (هوی ، 2010).
مطالب ذکر شده در بالا تفاوت دو روش پژوهش کمی و کیفی را به طور خلاصه بیان می کند که شرح تفصیلی ان در کتاب های روش تحقیق وجود دارد. اخیراً با وجود مشکلات اصلی روش کمی پژوهش در مطالعات علوم انسانی، اقبال زیادی به پژوهش کیفی صورت پذیرفته است. البته این توجه در کشور ما جدید می باشد و گرنه سالهاست که در سایر کشورهای پیشرفته درحوزه علم از این روش استفاده می گردد. پژوهش کیفی مانند پژوهش کمی دارای انواع گوناگونی می باشد مانند: قوم نگاری ، مطالعات انتقادی ، پدیدار شناسی ، تئوری وابسته به زمینه ، مطالعه مورد و . . . در بین انواع متفاوت روش پژوهش کیفی تئوری وابسته به زمینه بیشرت مورد توجه اساتید و دانشجویان قرارگرفته است. به باور نویسنده ، صرفا علاقه به این نوع روش پژوهش کیفی ، باعث انجام مطلوب آن نمی گردد. و شاید برخلاف روشهای کمی انجام چنین روشهایی نیاز به مهارت و تخصص کافی در حوزه مورد مطالعه را می طلبد.
روش تئوری وابسته به زمینه نخستین بار توسط دو نفر از جامعه شناسان بنام گلیزر و اشتراس در اواخر دهه 60 ، بوجود آمد. این دو نفر در کتاب خود با عنوان ” اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی ، رویه ها و شیوه ها پس از تعریف روش پژوهش کیفی بیان می کنند که تئوری وابسته زمینه عبارت است از آنچه که به طور استقرایی از مطالعه پدیده ای بدست می آید و نمایانگر آن پدیده است. به عبارت دیگر آن را باید کشف کرد، کامل نمود و به طور آزمایشی از طریق گردآوری منظم اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده هایی که از آن پدیده نشات گرفته است، اثبات نمود. نویسندگان کتاب مذکور، در جایی دیگر از کتاب ، رویه تئوری وابسته به زمینه را یک روش تحقیق کیفی می دانند که یک سلسه رویه های سیستماتیک را به کار می گیرد تا نظریه ای مبتنی بر استقرا درباره پدیده ای ایجاد کند. با توجه به مطالب بیان شده می توان به این نتیجه رسید که در روش تئوری وابسته به زمینه پژوهشگر با تماس مستقیم با منابع موضوع مورد مطالعه به گردآوری داده ها پرداخته که می تواند از طریق مشاهده یا مصاحبه صورت گیرد ، سپس با توجه به دانش و مهارت فردی و میزان تسلط به موضوع مورد مطالعه به تحلیل داده ها می پردازد. در تحلیل داده ها مشابه با تمام روشهای پژوهش کیفی ، تفسیر و نظر فردی محقق نیز در نتیجه گیری دخالت دارد. محقق پس از تحلیل اولیه داده ها و تدوین نتیجه مقدماتی با بررسی مجدد و عمیق تر ، نتایج اولیه خود را مورد آزمون قرار داده و در نهایت به نتیجه کلی نائل می گردد.
انجام پژوهش با توجه به روش تئوری وابسته به زمینه در مقایسه با سایر روشهای متداول کمی ، زمان بر ، هزینه بر و دانش و مهارت تخصصی محقق را طلب می کند. لذا چنانچه شما مایل به انجام پژوهش خود از طریق این روش هستید باید این نکات را مدنظر قرار دهید و سپس شروع به کار نمایید. مطالعه کتابهای موجود در زمینه تئوری وابسته به زمینه (انگلیس یا فارسی) و انتخاب استاد راهنما مسلط به موضوع پژوهش و روش تئوری وابسته به زمینه ، به منظور موفقیت شما پیشنهاد می گردد.
– هوی ، وین (1390) مقدمه ای بر روش تحقیق کمی در علوم تربیتی. ترجمه عبدالحسین عباسیان و مرتضی طاهری . انتشارات شرح.
استراس ، آنسلم. کوربین ، جولیت (1387) اصول روش تحقیق کیفی ، نظریه مبنایی ، رویه ها و شیوه ها. ترجمه بیوک محمدی. انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

روش‌شناسی گراندد تئوری
گراندد تئوری
گراندد تئوری (Grounded Theory) یک روش تحقیق استقرایی (Inductive) و با رویکرد کاملاً کیفی (Qualitative) است. گراندد تئوری یک روش پژوهشی اکتشافی (Exploratory) است و به پژوهشگر امکان می‌دهد در مواردی که امکان تدوین فرضیه وجود ندارد بجای استفاده از تئوری‌های از پیش تعریف شده (Grand Theories) خود به تدوین یک تئوری جدید (Theory Development) اقدام کند. این تئوری جدید نه بر مبنای نظر شخصی پژوهشگر که در واقع بر اساس داده‌های گردآوری شده از محیط واقعی و در شرایط واقعی تدوین می‌شود. به بیان دیگر، گراندد تئوری روشی است برای کسب شناخت پیرامون موضوع مورد مطالعه، موضوع یا موضوع‌هایی که قبلاً تحقیق جامعی در مورد آن انجام نشده و دانش ما در آن زمینه محدود است.
تعریف گراندد تئوری

بطور خلاصه: ” گراندد تئوری عبارت است از فرآیند ساخت یک نظریه‌ی مستند و مدون از طریق گردآوری سازمان‌یافته‌ی داده و تحلیل استقرایی مجموعه داده گردآوری شده به منظور پاسخ‌گویی به پرسش‌های نوین در زمینه‌هایی که فاقد مبانی نظری کافی برای تدوین هرگونه فرضیه و آزمون آن هستند “. واژه‌ی گراندد در گراندد تئوری نشانگر آن است که هر تئوری که بر اساس این روش تدوین می‌شود بر زمینه‌ای مستند از داده‌های واقعی بنیاد نهاده شده است.
سابقه‌ی گراندد تئوری به سال 1967 برمی‌گردد هنگامی که دو پژوهشگر در حوزه مطالعات پرستاری و پیراپزشکی به نام‌های گلیزر و استراس (Glaser and Strauss) در مورد ایده‌ها و نگرش‌های بیماران بستری در بیمارستان تحقیق می‌کردند؛ این دو در سال 1967 کتابی تحت عنوان کشف گراندد تئوری (Discovery of Grounded Theory) منتشر کردند.تأکید مجدد بر این نکته نیز ضروری است که گراندد تئوری یکی از انواع عمده پژوهش‌های کیفی محسوب می‌شود. این پژوهش‌ها در جستجوی فهم نگرش‌ها، رویکردها، احساسات و چگونگی و چرایی تعامل انسان‌ها با یکدیگر و با محیط اطراف خود هستند.

چگونگی اجرای گراندد تئوری
گراندد تئوری روشی نظام‌مند و منسجم است. گردآوری داده‌ها در گراندد تئوری ممکن است به روش‌های متعددی از جمله مصاحبه ، بررسی اسناد و مشاهده حاصل شود؛ داده به هر شکل که گردآوری شود ترجیحاً باید کیفی و مفصل باشد، در واقع نظریه بر اساس داده بنا می‌شود. داده‌های گردآوری شده در پژوهشی که مبتنی بر گراندد تئوری است در واقع اجزای سازنده‌ی تئوری در دست تدوین را تشکیل می‌دهند. بنابراین در نخستین قدم لازم است که پژوهشگر با شناسایی مفاهیم مستتر در دل این مجموعه‌ی گردآوری شده، آن را به کوچک‌ترین اجزاء مفهومی تقسیم کند. این فرآیند را که نخستین گام در تحلیل داده در گراندد تئوری محسوب می‌شود اصطلاحاً کدگذاری می‌نامند.

کدگذاری داده
در نخستین مرحله از کدگذاری که کدگذاری باز نامیده می‌شود پژوهشگر با مرور مجموعه داده‌های گردآوری شده تلاش می‌کند که مفاهیم مستتر در آن را باز شناسد. این مرحله باز نامیده می‌شود چرا که پژوهشگر با ذهنی باز به نامگذاری مفاهیم می‌پردازد و محدودیتی برای تعیین کدها قائل نمی‌شود. هدف از کدگذاری باز تجزیه مجموعه داده‌ی گردآوری شده به کوچک‌ترین اجزاء مفهومی ممکن است. وظیفه‌ی بعدی محقق مقایسه و دسته‌بندی مفاهیم استخراج‌شده از دل داده است که در دو مرحله بعدی یعنی کدگذاری محوری و انتخابی انجام می‌شود.
در کدگذاری محوری فرآیند اختصاص کد به مفاهیم موجود در داده از حالت کاملاً باز خارج می‌شود و شکلی گزیده به خود می‌گیرد. در واقع پس از انجام کدگذاری باز پژوهشگر می‌تواند محورهای اصلی در مجموعه داده‌ها را مشخص کند و مرحله بعدی کدگذاری را حول این محورها انجام دهد. در آخرین مرحله از کدگذاری که به کدگذاری انتخابی معروف است پژوهشگر با توجه به کدها و مفاهیم شناسایی شده در دو مرحله قبل به استحکام بیشتر فرایند کدگذاری می‌پردازد و با تأکید بر بخش‌هایی که در تدوین تئوری می‌توانند نقش مهم‌تری ایفاء کنند به تسهیل مراحل بعدی کمک می‌کند.

یادداشت‌برداری
پژوهشگر همزمان با گردآوری داده‌ها به ثبت اندیشه‌ها و تفسیر خود از تعامل با داده می‌پردازد و این نیز یک فرایند مستمر و پیوسته است. به بیان دیگر لازم است تعامل مستمر با داده‌ها به شکلی نظام‌مند تدوین شود. این امر به کمک روشی تحت عنوان یادداشت‌برداری یا فیش‌برداری میسر است.
در گراندد تئوری کار گردآوری داده تا زمانی ادامه می‌یابد که پژوهشگر اطمینان حاصل کند که ادامه گردآوری چیز تازه‌ای به دانسته‌های او نمی‌افزاید؛ بنابراین پژوهشگر ناگزیر است گردآوری داده را تا رسیدن به نقطه اشباع (Saturation Point) ادامه دهد. یکی از نشانه‌های رسیدن به نقطه اشباع روبروشدن با داده تکراری (Repetitive or Duplicated Data) است.

نگارش و تدوین تئوری
آخرین مرحله در تحلیل داده‌ها نگارش و تدوین نهایی تئوری است؛ قبل از این مرحله پژوهشگر سه مرحله کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) و یادداشت‌برداری را انجام داده است. در این مرحله تصویر پژوهش برای پژوهشگر از همیشه روشن‌تر است؛ آخرین وظیفه‌ی گراندد تئوریست این است که آن چه او از این تصویر می‌بیند را برای سایر افراد به تصویر بکشد. این تصویر نهایی قادر است که به پرسش‌های پژوهش پاسخ دهد و خود منشاء تولید پرسش‌های تازه شود. علاوه بر آن به کمک تئوری ساخته‌شده طی فرایند گراندد تئوری می‌توان فرضیه‌هایی تدوین کرد که پژوهش‌های بعدی به آزمون آنها بپردازد. به بیان دیگر گراندد تئوری نه برای آزمون فرضیه که روشی برای تولید آن است.

بحث و نتیجه
گراندد تئوری روشی است برای طی‌کردن مسیری که از گردآوری داده آغاز می‌شود و با تحلیل نظام‌مند آن ادامه می‌یابد و به تولید دانش ختم می‌شود. مادامی که داده‌ی گردآوری‌شده مستند و عاری از نقش باشد تئوری تولید شده بر اساس گراندد تئوری قابل اطمینان و استناد است. گراندد تئوری با طرح پرسش یا پرسش‌های پژوهشی آغاز می‌شود، با گردآوری داده و در طول زمان شکل می‌گیرد و با ارائه‌ی نظریه به ثبات و قوام می‌رسد اما در این نقطه متوقف نمی‌ماند. یک پروژه پژوهشی مبتنی بر گراندد تئوری زمانی با موفقیت انجام می‌شود که محصول پژوهش نه تنها پاسخ به پرسش‌های اولیه آن باشد بلکه خود پرسش‌های جدیدی تولید کند که موضوع پژوهش‌های بعدی قرار گیرد.

پی نوشت ها:

[1] Glaser and Strauss
[2] Substantive Theory
[3] theoretical coding
[4] open coding
[5] axial coding
[6] theoretical sampling
[7] selective coding

منابع و مراجع
[1] گراندد تئوری
منبع: مقاله ” گراندد تئوری چیست و چه کاربردی دارد؟ ” ارائه شده به شکل سخنرانی توسط آقای یزدان منصوریان استادیار دانشگاه تربیت معلم تهران در تاریخ 9 خرداد 1385 در همایش چالش‌های علم اطلاعات در دانشگاه اصفهان اقتباس شده است.
وب‌سایت دکتر یزدان منصوریان

[2] Grounded theory
From Wikipedia, the free encyclopedia

این نوشته در روش تحقیق، روش تحقیق کیفی به تاریخ 2021-03-06 توسط abazizi منتشر شد.

انتخاب صحیح آزمون آماری

یکی از مشکلات عمومی در تحقبقات میدانی انتخاب صحیح آزمون آماری برای بررسی سوالات یا فرضیات تحقیق می‌باشد. در آزمون‌های آماری هدف این است که ببینیم آیا داده‌های نمونه شواهد کافی برای رد یک حدس یا فرضیه را دارند یا خیر؟ انتخاب نادرست آزمون آماری موجب خدشه دار شدن نتایج تحقیق می شود.

قبل از انتخاب یک آزمون آماری بایستی به نکات زیر توجه نمود:

• سوال یا فرضیه تحقیق چیست؟
• چه تعداد متغیر در تحقیق شما مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
• مقیاس اندازه‌گیری متغیرهای مورد بررسی چگونه است (فاصله‌ای،‌ رتبه‌ای و یا اسمی هستند)؟
• آیا توزیع متغیر مورد بررسی نرمال است؟
• چند گروه مورد مقایسه قرار می‌گیرند؟
• گروه‌های مورد بررسی مستقل هستند یا وابسته؟

آمار توصیفی و آمار استنباطی

آمار در دو شاخه آمار توصیفی و آمار استنباطی بحث و بررسی می شود.

هدف آمار توصیفی (descriptive) محاسبه پارامترهای جامعه با استفاده از سرشماری تمامی عناصر جامعه است. در یک پژوهش جهت بررسی و توصیف ویژگیهای عمومی پاسخ دهندگان از روش های موجود در آمار توصیفی مانند جداول توزیع فراوانی، در صد فراوانی، درصد فراوانی تجمعی و میانگین استفاده می‌گردد. در آمار استنباطی (inferential) پژوهشگر با استفاده مقادیر نمونه آماره‌ها را محاسبه کرده و سپس با کمک تخمین و یا آزمون فرض آماری، آماره‌ها را به پارامترهای جامعه تعمیم می‌دهد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌های پژوهش از روش‌های آمار استنباطی استفاده می شود.

آزمون‌های آماری پارامتریک و ناپارامتریک

آمار پارامتریک مستلزم پیش فرض‌هائی در مورد جامعه هدف یعنی جامعه‌ای که از آن نمونه گیری صورت گرفته می‌باشد. به عنوان مهمترین پیش فرض در آمار پارامترک فرض می شود که توزیع جامعه نرمال است، اما آمار ناپارامتریک مستلزم هیچگونه فرضی در مورد توزیع نیست.

فنون آمار پارامتریک شدیداً تحت تاثیر مقیاس سنجش متغیرها و توزیع آماری جامعه است. اگر متغیرها از نوع اسمی و ترتیبی باشند، از آزمون‌های ناپارامتریک استفاده می‌شود. اگر متغیرها از نوع فاصله‌ای و نسبی باشند، در صورت نرمال بودن توزیع آماری جامعه از آزمون‌های پارامتریک استفاده و در غیر این صورت از آزمون‌های ناپارامتریک استفاده می‌شود.

انواع آزمون‌های آماری

جدول زیر انتخاب صحیح آزمون آماری را با توجه به نوع و تعداد متغیرها و تعداد گروه‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد.

جدول ۱: انواع آزمون‌های آماری