تعریف صفحه آرایی، صفحه آرایی چیست؟
صفحه آرایی یا همان آراستن صفحات کتاب عبارت است از طراحی و تعبیه همه اجزای کتاب مثل طراحی سر صفحه، قرار دادن شماره صفحات کتاب، ترسیم خوب جداول و اشکال، طراحی نمودارها، صفحه شناسنامه و فهرست کتاب و هر آنچه در داخل کتاب آمده یا می‌بایست ذکر شود. در حقیقت، صفحه آرا تمامی محتوای مطالب را به شکلی منسجم و منظم و دقیق و آراسته در کنار یکدیگر ذکر میکند به شکلی که متن نهایی از لحاظ بصری جلوه بسیار خوبی داشته باشد. گاهاً مشاهده می‌شود که جداول یا نمودارها در کتاب با فورمت‌های متفاوتی درج شده است یا اینکه نمودار یا جداول به شکلی در کتاب آمده است که مطالعه آنها برای خواننده با سختی و دشواری همراه است. به این ترتیب، کار صفحه‌آرا بسیار مهم و ارزشمند می‌باشد.
صفحه آرایی عبارت است از ایجاد نظم و روابط منطقی و موزون بین عناصر نوشتاری و تصویری و فضاهای خالی با هدف تسهیل خواندن و ترغیب خواننده به ادامه خواندن از طریق ایجاد زیبایی و خلاقیت. هدف از صفحه آرایی کتاب، ایجاد انگیزه بیشتر برای خواندن، راحتی در خواندن و ایجاد زیبایی با به کارگیری عناصربصری معقول است. صفحه آرایی خوب و مناسب باموضوع کتاب می تواند رغبت خواننده و مخاطب را افزایش دهد. یک صفحه آرایی خوب می تواند کمک موثری در توسعه و رشد فرهنگ داشته باشد و ذائقه بصری خوانندگان کتاب رااصلاح و تقویت کند. صفحات هر کتاب بایستی به تناسب قطع، موضوع، و مخاطب، دارای چهارچوب وکرسی بندی مناسبی باشد. آرایش هر صفحه نیز براساس این شبکه بندی انجام می شود و برای داشتن یک شبکه بندی مناسب ضرورت دارد که فضای صفحه دارای تناسبی موزون و چشم نواز باشد.
یا به عبارت دیگر صفحه آرایی مجموع آماده سازی صفحات جهت چاپ را صفحه آرایی می گویند که رفته رفته به مرور زمان پیشرفته شده و با چاشنی خلاقیت به مسئله ای مهم در جذب مخاطب برای مطالعه بیشتر رسانه مبدل شده است. با پیشرفت علم و تکنولوژی و حضور رسانه های نوین از قبیل سایتهای خبری، کتابهای الکترونیک، تلوزیون، رادیو و … کتاب و مجله هنوز مخاطب خود را از دست نداده و همچنان به سران مطالعه به مهم ترین عامل پیشرفت کشورها یاد می شود. برای افزایش این سرانه، یکی از راه ها صفحه آرایی جذاب و هنرمندانه برای جذب و لذت بردن بیشتر مخاطبان است.
در کل صفحه آرایی، هنر انتخاب فونت، اندازه کلمات، فواصل خطوط، فاصله از حاشیه ها، زیباسازی و طراحی گرافیکی صفحات، جاگذاری مناسب عکس ها و … می باشد. به طور کل می توان گفت که صفحه آرایی به مجموعه عملیات قبل از آماده سازی چاپ نشریه می گویند. انتخاب مناسب رنگ ها جهت چاپ با کیفیت، دید خلاقانه و طراحی قوی از دیگر فاکتورهای یک صفحه آرایی مناسب است.
به عبارت دیگر صفحه آرایی هنر جذب توجه مخاطب به مطالب نشریه و کمک به افزایش توجه او به علاوه ایجاد اشتیاق در دنبال کردن موضوع نشریه است که این مهم با شناخت مخاطب به دست می آید.
شاید برای شما پیش آمده باشد که خواندن برخی کتابها برایتان (علی رغم سختی و راحتی محتوا) آسان بوده و برخی کتابها بسیار سخت. به شکلی که وقتی برخی کتابها را می‌خوانید سریع خسته می‌شوید ولی از خواندن یکسری کتابهای دیگر خسته نمی‌شوید. با فرض اینکه محتوای هر دو کتاب به لحاظ کیفی هم سطح باشند یکی از عواملی که تفاوت ایجاد میکند می‌تواند تفاوت‌ها در صفحه‌آرایی کتاب باشد.
یکی از طراحان معروف کتاب به نام اریک اسپیکرمن درباره صفحه‌آرایی کتاب و طراحی کتاب می‌گوید:
کتابهای فراوانی دیده‌ام که علی‌رغم طراحی جلد بسیار عالی، صفحات درونی فاجعه‌باری داشته‌اند. این کتابها مانند برخی مواد خوراکی بودند که هرچند بسته‌بندی شیک و خوبی دارند اما وقتی آن را از بسته‌بندی خارج می‌کنیم شکل و ظاهر مأیوس کننده‌ای دارد. به اصطلاح در نگاه اول خوشمزه می‌آیند اما همین که مواد آن را از بسته‌بندی بیرون می‌آوریم اشتهایمان را کور می‌کنند.
بدون توجه به اینکه کتاب به صورت کاغذی یا الکترونیکی به بازار عرضه خواهد شد، طراحی صفحات داخلی کتاب می‌تواند لذت کتاب خوانی را افزایش یا کاهش دهد. صفحه آرایی کتاب کاری خاص است و اصول خود را دارد. صفحه آرایی کتاب باید بر اساس سبک و محتوای کتاب انجام گردد. برای مثال، کتابی که در حیطه هنر نگارش شده است نباید حجم متن بر نمودارها و اشکال برتری داشته باشد؛ نقطه این است که خواننده در این گونه کتابها می‌خواهد هنر را ببیند (منظور نمودارها و اشکال). وقتی صفحه‌آرایی کتاب مخدوش و ضعیف است این پیام را به خواننده می‌رساند که کتاب حاضر کتابی است که خواندن آن سخت و دشوار است.
تاریخچه صفحه آرایی
تمامی نسخ خطی و کتاب های باقی مانده از تاریخ مکتوب زبان فارسی هر یک به نوعی دارای صفحه بندی است. در این کتاب ها خوشنویسان و مذهبان وظیفه ی صفحه آرایی را برعهده داشته اند و کاتب یک کتاب صفحه آرا و تعیین کننده ی چیدمان یک صفحه نیز بود است. تطبیق متقارن عناصر، تقسیم متقارن سطوح ، تنظیم هندسی نقوش ، تلفیق موزون خط ها و ترکیب متعادل رنگ ها، همه دست آوردهایی هستند که وحدت مضمونی و بصری را در نسخه های خطی ایران تامین می کنند. با رواج صنعت چاپ در دوره ی قاجارصفحه آرایی وارد مرحله دیگری می شود که تاثیر تکنیک ها و امکانات فنی بر روی آن بسیار است.
آرایش صفحات در مطبوعات ایران، از آغاز تا دوره طولانی متقارن بوده است که این تقارن را در زمینه دیگر زندگی روزمره آن مانند معماری و تزیین داخلی بناها نیز مشاهده می کنیم. اما با ورود به دوره ی معاصر این تقارن به نفع خلاقیت در چیدمان، جای خود را انواع دیگر صفحه آرایی می دهد.امروزه انواع نرم افزارهای گرافیکی نیز دامنه گستره و متنوعی از امکانات را در عین بالا بردن دقت در اندازه ها در اختیار طراحان قرار داده است.
صفحه آرایی به صورت تاریخی توسط حروف چینان و به طور دستی انجام می شده، اما این روزها با پیشرفت علم و تکنولوژی بیشتر از نرم افزارهای کامپیوتری برای این منظور استفاده می گردد که Adobe Indesign از مهم ترین نرم افزارهای صفحه آرایی می باشد که با امکانات فراوان، دست طراح را برای انواع خلاقیت باز می گذارد. Microsoft Publisher از دیگر نرم افزارهایی ست که سابقا طرفدار زیادی داشته، اما اکنون جای خود را به نرم افزار شرکت ادوبی داده است. Microsoft word هم امکان صفحه آرایی را برای کاربران غیر حرفه ای به سادگی فراهم نموده تا برای کارهای روزمره به مشکلی برخورد نکنند.
ترکیب بندی در صفحه آرایی
ترکیب بندی به معنی قرار گرفتن اجزاء مختلف در کنار هم و تشکیل یک «کل» است. در یک صفحه آرایی خوب محل قرارگیری اشیاء در توازن و تعادلی با یک دیگر قرار دارند که حس مطلوبی به بیننده القاء می کنند. با جابجایی اجزاء مختلف در صفحه آرایی خوب می توانید به این حس خوب که همان حس زیباییست دست پیدا کنید. در یک طراحی صفحه آرایی زیبا، ترکیب تصاویر، خطوط، متون، رنگ ها، سایه ها، شفافیت تصاویر، و غیره به صورت متوازن در کنار یکدیگر جای گرفته اند.
یکی از روشهای مفید جهت ایجاد ترکیب بندی مناسب، روش تقسیم بندی سه تایی است. به این صورت که در نرم افزار با استفاده از خطوط راهنما، کادر را به سه قسمت مساوی عمودی و افقی تقسیم بندی می کنید. از محل برخورد این خطوط می توان به عنوان نقاط اصلی استفاده کرده و اجزاء مهم را در آن قرار داد.
جدای از این ها، یک طراح نیازمند دانش و مبانی هنرهای تجسمی و گرافیک جهت یک صفحه آرایی مناسب است. این دانش است که به هنرمند طراح می آموزد تا ترکیب عناصر ملموس مانند، خط، سطح، متن، تصویر، اندازه، شکل، رنگ، تیرگی و روشنی، به همراه کیفیت خاص دیداری آن ها از قبیل تناسب، تعادل، هماهنگی و کنتراست که باعث مستحکم شدن اثر تجسمی می شود را به راحتی به کار گیرد.
ویژگی صفحه آرایی خوب و متناسب با فرمت کتاب
- مخاطب را در برابر خود متوقف می کند.
- توجه بیننده را به خود جلب می کند و وی را به پیگیری وخواندن ان ترغیب میکند.
- آمیزش جذابی از حروف و تصاویر را به نمایش می گذارد.
- به نحو مطلوب انتظام یا فته است.
- به خوبی مخاطب خود را می شناسد.
- به خوبی عناصر اصلی طراحی را به خدمت می گیرد.
- پیام را به مخاطبین خاص خود منتقل کند.
- مفهوم روشنی دارد.
- کاملا صریح است و هیچ ابهامی ندارد.
صفحه آرایی کتاب
صفحه آرایی یکی از مهمترین ارکان کتاب می باشد. صفحه بندی باید طوری باشد که خواننده را راغب به خواندن کتاب کند. نوشته ها باید در اندازه مناسب و فاصله بین خطوط نیز مناسب باشد که چشم خواننده هنگام خواندن کتاب اذیت نشود.
بسته به این که کتاب شما (رمان، شعر، آموزشی، دانشگاهی و…..) باشد باید قطع مناسب را برای آن در نظر گرفت. قطع مناسب برای کتاب های رمان و شعر رقعی می باشد و برای کتاب دانشگاهی و آموزشی معمولا وزیری می باشد.
یکی از نکته های مهم در صفحه آرایی کتاب، فونت کلمات می باشد. که در انتخاب آن باید دقت کافی را داشته باشیم. فونت مورد نظر باید خوانا و آسان باشد. از انتخاب فونت های تحریری که خواندن را برای خواننده سخت می کند باید بپرهیزم. ( به جز در کتاب های بخصوص)
فونت های بی نازنین، لوتوس، میترا در کتاب ها رایج و مناسب می باشد.
مطمئنا صفحه بندی زیبا، دلنشین و هنری روزنامه در فروش آن بسیار موثر است و موفقیت بیش از پیش را تضمین می نماید.
نکات مربوط به صفحه آرایی مجله برای صفحه بندی مجله می توان دو هدف را در نظر گرفت : «راحتی خواندنپ» و «انگیزه دادن به خواننده برای ادامه خواندن» هر تصمیم صفحه آرا باید برای دستیابی به یکی از این دو هدف یا هر دو آن ها باشد.
انتخاب نوع قطع کتاب خود هنری است که کتاب شما را با ارزش تر و مقبول تر برای جذب در بازار و البته خوانندگان گرامی می نماید و شاید با اثری که بر قیمت کتاب شما می گذارد می تواند در موفقیت فروش کتاب شما تاثیر بسزایی داشته باشد. شما می توانید صفحه بندی کتاب خودتان را در تمامی قطع های وزیری، پالتویی، جیبی، رحلی و… به ما بسپارید.
از جمله اقدامات صفحه آرا در زمان صفحه آرایی عبارت است از:
- تعیین قطع کتاب و اندازه حاشیه‌ها
- تنظیم پاراگراف‌ها
- تنظیم فونت فارسی و انگلیسی
- ایجاد ارجاعات در متن جهت زیبایی و دسترسی آسان به مطالب
- تیتر بندی و سطح بندی
- ایجاد فهرست مطالب به صورت اتوماتیک
ذکر چند نکته در صفحه آرایی الزامی است:
- شماره صفحات از ابتدایی ترین صفحه (بسم ا… ) شروع می شود به گونه ای که آخرین شماره صفحه کتاب نشان دهنده تعداد کل صفحات باشد.
- شروع فصل از صفحه فرد شروع می شود.
- یک سوم از صفحه شروع هر فصل باید خالی بماند.
- صفحات شروع فصل فاقد سر صفحه می باشد ولی شماره آن لحاظ می شود.
- شماره صفحات فرد در سمت چپ بالای صفحه و شماره صفحات زوج در سمت راست بالای صفحه قرار می گیرد.
- سمت چپ سر صفحه زوج نام کتاب و سمت راست سر صفحه فردنام فصل نوشته می شود.
- فاصله سر صفحه تا اولین سطر متن کتاب باید ۱/۲ سانتیمتردر نظر گرفته می شود.
برخی اصول صفحه آرایی
۱. قطع کتاب در صفحه آرایی کتاب
انتخاب قطع کتاب و اندازه صفحات کتاب اولین و مهمترین قدم در صفحه‌آرایی کتاب است. تمامی هنر صفحه‌آرا بر روی صفحات کتاب ظاهر می‌شود و اگر صفحات و قطع کتاب پتانسیل لازم را نداشته باشد، صفحه آرا نخواهد توانست دقت و هنر خود را به کتاب انتقال دهد. اگر تعداد صفحات کتاب شما بالا باشد و قطع کتاب را قطعی کوچک انتخاب کنید (به دلیل صرفه جویی مالی و هر عامل دیگر) یکی از مشکلات بزرگ خواندن کتابها کاغذی به وجود خواهد آمد، کتاب بسیار سخت ورق می‌خورد و خواننده مجبور است برای نگه داشتن صفحه مورد نظرش کتاب را با هر دو دست بگیرد. بنابراین، برحسب تعداد صفحات کتاب و برخی عوامل دیگر، سعی کنید قطع مناسبی را برای کتاب خود استفاده نمایید.
۲. حاشیه‌های صفحه کتاب
حاشیه صفحات کتاب مهمترین بخش در کتاب است. یک کتاب دارای سه حاشیه است (حاشیه بیرونی، حاسیه بالایی و حاشیه پایینی). البته یک حاشیه داخلی نیز وجود دارد که از طریق چسب به بخش عطف کتاب متصل است. هر حاشیه‌ای نقش خاص خود را دارند: حاشیه بیرونی محلی برای انگشتان خواننده است که هنگام مطالعه آن قسمت را بگیرد و کتاب را نگه دارد. حاشیه بالایی جایی است که شما می‌توانید اطلاعات مربوط به نام فصل، نام کتاب و شماره صفحه را در آن بیابید. حاشیه پایینی فضای سفیدی است که هشدار می‌دهد متن یک صفحه چه زمانی به اتمام برسد و مابقی متن به صفحه دیگر منتقل شود. حاشیه داخلی کتاب این اطمینان را می‌دهد که متن صفحه به بخش چشب کاری شده عطف کتاب وارد نخواهد شد. به صورت طبیعی، حاشیه‌های بالا، پایین و بیرونی نسبت به حاشیه درونی کتاب کوچکتر هستند. حاشیه درونی کتاب عموماً ۲ سانتیمتر می‌باشد.
۳. اشتباهات رایج در صفحه آرایی
اشتباه رایج در صفحه آرایی کتاب این است که صفحه آرا فضای کافی خالی در طول کتاب نگذاشته باشد. دقت کنید که حاشیه صفحات کتاب به قدر کافی بزرگ باشند و فضای خالی آنها مناسب باشد. شاید برخی کتابها را دیده باشید که فضای خالی کمی در حاشیه‌ها گذاشته باشد که بدون هیچگونه تردیدی چنین اتفاقی تجربه خواندن کتاب را تجربه‌ای سخت و دشوار میکند. سعی کنید پاراگراف‌ها با یک تو رفتگی شروع شود. لغاتی که در آخر سطر به دو قسمت تقسیم می‌شوند به طوری که بخش اول یک کلمه در آخر سطر و بخش دوم کلمه در اول سطر بعد می‌آید یکی از بدترین حالتهای ممکن در خواندن کتاب است. بهتر است در طول تاپپ محتوای کتاب از نوشتن کلمات به این شکل پرهیز کنید. یکی دیگر از اشتباهات رایج، تک سطرها هستند. برای مثال در انتهای صفحه یک پاراگراف شروع می‌شود که تنها سطر اول آن در روی صفحه و مابقی به پشت صفحه انتقال پیدا میکند. در این هنگام بهترین کار ممکن آن است که اولین جمله پاراگراف را نیز به صفحه بعدی انتقال دهیم. همچنین، آخرین سطر یک پاراگراف نیز می‌تواند به ستون بعدی یا صفحه بعدی منتقل شود. در این حالت نیز بهتر است سطر آخر به زیر پاراگراف قبل اضافه گردد.
۴. اصول استفاده از فونت در صفحه آرایی کتاب
عنصر مهم بعدی استفاده از فونت‌های مختلف برای تایپ محتوای کتاب است. بر اساس محتوای خاص کتاب سعی کنید از فونت‌های مناسب استفاده کنید. هر کتاب با توجه به موضوع آن می‌تواند فونت خاصی را لازم داشته باشد. مطمئن شوید که از حالتهای ایتالیک و بولد در تایپ استفاده نمایید. در تایپ کلمات انگلیسی نیز از حالتهای بزرگی یا کوچکی حروف کلمات نیز بهره ببرید. سایز فونت نیز بسیار مهم است. مثلاً در ایران سایز ۱۲ و ۱۴ بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. اصل بعدی، فاصله بین خطوط هنگام تایپ کردن است. بسیاری برای اینکه تعداد صفحات کتاب کاهش یابد، از فونت کوچک و فاصله خط بسیار کم استفاده می‌کنند تا هزینه‌های چاپ را کاهش دهند. اما از آنطرف جلوه بسیار سخت و بی روحی به کتاب خود می‌دهند. اصول آن است که در هر صفحه تقریباً ۳۴ تا ۳۶ سطر موجود باشد. بنابراین، فاصله خطوط را طوری انتخاب کنید که این میزان از سطور در هر صفحه از کتاب جاگیرد.
۵. تصاویر و اشکال
اگر کتاب شما شامل عکس، نمودار و تصاویر، یا اشکال هنری می‌باشد، صفحه‌آرایی باید بگونه‌ای باشد که سازگار با این اشکال شود. بسته به موضوعیت کتاب، محتوا و تصاویر در کتاب هر یک به گونه خاص خود با خوانندگان ارتباط برقرار می‌کنند. اگر شما کتاب کودک نوشته‌اید، در این کتاب محوریت باید با عکسها و اشکال باشد و محتوا می‌بایست بالای اشکال قرار گیرند. اگر یک کتاب آشپزی نگارش کرده‌اید می‌بایست عکس غذا در سمت راست و دستورالعمل پخت در سمت چپ باشد. یک کتاب عکس می‌بایست عکس‌های آن باکیفیت باشد و معرفی صاحب عکس در بالا و توضیحات دیگر در پایین عکس آورده شود. گاهاً در برخی کتابها آوردن یک عکس باکیفیت و مرتبط و مناسب بهتر از ساعتها توضیح و تفسیر است.
۶. رعایت جزییات مهم در صفحه آرایی
برحسب سلیقه صفحه آرا برخی از جزییات وجود دارند که می‌توانند ظاهر کتاب را بسیار دلپذیر کنند. برای مثال، می‌توان شروع فصل را از نیمه صفحه انجام داد یا اینکه طرحی مرتبط با موضوعیت فصل را در اولین صفحه همان فصل به صورت هنرمندانه قرار داد. این جزییات باعث می‌شود که خواننده به اصطلاح در طول خواندن کتاب نفس بکشد.
۷. سرصفحه (Running heads) و پانویس
رانینگ هد یا سر صفحه یک خط کوتاه در بالای صفحه است که به خوانندگان اطلاعاتی مرتبط با نام نویسنده، نام کتاب، نام فصل و شماره صفحه را ارائه می‌دهد. برخی اوقات شماره صفحه در پایین صفحه آورده می‌شود. این عناوین می‌بایست کوتاه باشند و مزاحمتی به متن اصلی کتاب به وجود نیاورند اما شفاف و روشن باشند. در برخی از کتابها، نیاز است تا برخی لغات و اصطلاحات معادل انگلیسی‌شان آورده شود یا توضیحی ارائه شود که در پانویس انجام می‌گردد. بنابراین، هدر و فوتر در صفحه آرایی کتاب بسیار مهم و الزامی هستند.
۸. تک ستونه یا دو ستونه
صفحه‌آرا می‌بایست دقت کند که مطالب کتاب یک ستونه یا دو ستونه باشد. استانداردی برای یک یا دو ستونه بودن مطالب کتاب وجود ندارد اما شکلی که رایج است تک ستونه می‌باشد.
۹. سطربندی
ردیف کردن سطور محتوای کتاب است. به این معنی که آیا سطرهای کتاب همگی به صورت منظم دارای یک اندازه هستند؟ برخی از کتابهای حتی چاپ شده متاسفانه به دلیل نداشتن صفحه آرایی خوب دارای سطور نامنظم هستند که اشکال بزرگی محسوب می‌شود.
۱۰. حاشیه کتاب
امروزه با استفاده از نرم‌افزارهایی مانند نرم افزار ورد، تنظیم حاشیه کتاب بسیار سریع و با دقت کافی انجام می‌شود. حاشیه در کتاب به لحاظ بصری مهم است و یکی از مسولیت‌های یک صفحه آرا این است که در تنظیم حاشیه‌ها دقت لازم را مبذول دارد.
۱۱. تو رفتگی در اول پاراگراف
معمولاً اولین سطر پاراگراف‌ها با یک تو رفتگی شروع می‌شود. اگر صفحه‌آرا تصمیم بگیرد که هر پاراگراف در شروع آن با یک تو رفتگی آغاز شود می‌بایست این مساله در کل کتاب رعایت گردد.
آموزش برخی از ارکان صفحه آرایی:
تنظیمات صفحه:
نخستین کاری که برای شروع صفحه‌آرایی یک کتاب در ورد انجام می‌دهیم، تنظیمات صفحه است. در فایلی که ایجاد کرده اید، از روبان Page Layout، دکمه‌ی کوچک گوشه‌ی گروه Page Setup را بزنید، تا پنجره‌ی تنظیمات صفحه باز شود. در زبانه‌ی Margin اندازه‌ی حاشیه‌ی صفحه و در زبانه‌ی Paper، ابعاد صفحه را تعیین کنید و در زبانه‌ی Layout تنظیمات مربوط به زوج و فرد داشتن کتاب و متفاوت بودن صفحه اول را انجام می دهید.
تنظیمات فونت:
حال بخشی از متن را که دارای کلمات فارسی و انگلیسی است، انتخاب کنید و از زبانه Home، دکمه‌ی کوچک در گوشه‌ی گروه فونت را بزنید، تا پنجره‌ی Font باز شود. در این پنجره شما می‌توانید قلم و اندازه‌ی آن را به طور جداگانه برای متن فارسی و لاتین انتخاب کنید. با توجه به این که از نظر بصری اندازه‌ی فونت‌های لاتین کمی بزرگ‌تر است، بهتر است اندازه‌ی فونت‌های لاتین را همیشه اندکی کمتر در نظر بگیرید.
تنظیمات پاراگراف:
نشانگر چشمک‌زن را روی یک پاراگراف قرار دهید و از روبان Home ، دکمه‌ی کوچک گوشه‌ی گروه پاراگراف را بزنید، تا پنجره‌ی Paragraph باز شود. چینش متن، جهت متن، تورفتگی‌ها، فاصله‌ی پاراگراف از پارگراف قبلی و بعدی، و فاصله‌ی سطور پاراگراف، مهمترین چیزهایی هستند که در این پنجره تعریف می‌شوند.
فصل‌بندی:
امکان فصل‌بندی نرم‌افزار ورد، این توانایی را به ما می‌دهد که برای بخش‌های مختلف کتاب از سرصفحه و پاصفحه و ساختار شماره صفحه‌ی متفاوت استفاده کنیم. برای ایجاد یک فصل جدید در فایل کتاب، مکان نمای چشمک‌زن را در جایی که باید فصل جدید آغاز شود (مثلاٌ پس از اتمام فصل ۱ و قبل از شروع فصل ۲) قرار می‌دهیم. سپس از روبان Page Layout و از گروه Page Setup، دکمه‌ی بازشونده‌ی Breaks را کلیک می‌کنیم. همان طور که می‌بینید، چهار نوع Section Break وجود دارد:
- Next Page: فصل جدید از صفحه‌ی بعد شروع می‌شود.
- Continuous: بدون شکست صفحه، فصل جدید در ادامه‌ی فصل قبلی شروع می‌شود.
- Even Page: فصل جدید از نخستین صفحه‌ی زوج بعدی آغاز می‌شود.
- Odd Page: فصل جدید از نخستین صفحه‌ی فرد بعدی آغاز می‌شود.
سرصفحه و پاصفحه (Header & Footer):
مواردی که قرار است در طول کل کتاب یا در طول فصول کتاب در تمامی صفحات تکرار شوند، در Header و Footer قرار می‌گیرند. نام کتاب، عنوان فصل و شماره صفحه مهمترین این موارد هستند .برای درج یا ویرایش هدر و فوتر، از زبانه‌ی Insert و در گروه Header & Footer، یکی از گزینه‌های Header یا Footer را کلیک کنید تا منوی زیرین آن باز شود. اکنون می‌توانید یکی از قالب‌های از پیش آماده را استفاده کنید و یا با زدن گزینه Edit Header/Footer در انتهای منو، وارد حالت ویرایش سرصفحه و پاصفحه شوید. در حالت ویرایش هدر/فوتر، یک زبانه‌ی جدید به زبانه‌های بالای نرم‌افزار افزوده می‌شود، که ابزارهای مورد نیاز برای ویرایش هدر و فوتر را در اختیار شما قرار می‌دهد. شما می‌توانید با دوبار کلیک درمنتها الیه بالا یا پایین صفحات نیز وارد حالت ویرایش هدر/فوتر شوید.در کتابهای فارسی، معمولا شماره صفحه‌های فرد در بالا سمت راست و شماره صفحه‌های زوج در بالا سمت چپ قرار می‌گیرد، به طوری که در هنگام ورق زدن کتاب، شماره صفحه‌ها در قسمت بیرونی واقع شوند و آسانتر دیده شوند. همچنین نام کتاب در بالای صفحات زوج، و نام فصل در بالای صفحات فرد درج می‌شود.
فهرست مطالب:
در صورتی که عناوین موجود در کتاب را به صورت درست و طبق آنچه گفته شد، استایل‌دهی کرده باشید، برای درج فهرست مطالب، کار زیادی لازم نیست انجام بدهید. نشانگر چشمک‌زن را در جایی که می‌خواهید فهرست مطالب درج شود، قرار دهید. در روبان Reference، دکمه‌ی بازشونده‌ی Table of Contents را کلیک کنید و Automatic Table 1 را انتخاب کنید. فهرست مطالب به همراه شماره صفحه‌ی هر کدام از عناوین، درج خواهد شد. در واقع نرم‌افزار ورد به دنبال متونی می‌گردد که استایل Heading 1، Heading 2,… روی آنها اعمال شده و آنها را به همراه شماره صفحه‌شان در فهرست مطالب درج میکند. در صورتی که فایل را ویرایش کنید و شماره صفحات به هم بریزد، به سادگی با زدن دکمه‌ی Update Table در زبانه‌ی Reference، شماره صفحات جدید جایگزین شماره‌های قبلی خواهد شد.
استایل‌ها:
برای اجزاء مختلف متنی از استایل استفاده می‌شود تا بعداً بتوان از ابزار Table of Contents نرم‌افزار Word برای تولید فهرست کتاب استفاده کرد. مهمترین استایل‌های مورد استفاده عبارت است از:
- Heading 1: عنوان فصل
- Heading 2: عنوان بخش
- Heading 3: عنوان زیر بخش
- Normal: متن‌های معمولی و پاراگراف‌ها
- Picture: تصویر
- Footnote: زیرنویس
برگرفته از: انتشارت کتیبه نوین