گیاه خرنوب چیست و چه خواصی دارد؟
خرنوب گیاه دارویی بومی مدیترانه است که دانه آن جایگزین سالمی برای کاکائو به شمار می‌رود و فوایدی برای سلامتی دارد.
تبلیغات
درخت خرنوب میوه‌ای شبیه غلاف نخود دارد که پالپ میوه و دانه را در خود جای داده است. استفاده از خرنوب به خاطر فواید سلامتی آن به چهار هزار سال قبل و به یونان باستان برمی‌گردد.
در کتاب دایره‌المعارف غذاهای شفابخش (The Encyclopedia of Healing Foods) آمده است که داروفروشان بریتانیایی قرن نوزدهم، علاف خرنوب را به خوانندگان می‌فروختند. جویدن غلاف خرنوب به خواننده‌ها کمک می‌کرد تارهای صوتی خود را سالم نگه دارند و گلوی خود را نرم و پاکسازی کنند.
خرنوب به اشکال مختلفی از قبیل پودر، چیپس، شربت، عصاره و قرص در بازار وجود دارد. افرادی که خرنوب را به رژیم غذایی خود اضافه کرده‌اند شاهد مزیت‌هایی مانند کاهش وزن و کاهش مشکلات معده بوده‌اند.
درخت خرنوب
یونانیان باستان اولین کسانی بودند که درخت خرنوب (Ceratonia siliqua) را پرورش دادند که اکنون در سراسر جهان از هند گرفته تا استرالیا رشد می‌کند.
هر درخت خرنوب تک جنس (تک پایه) است، بنابراین برای تولید غلاف‌های خرنوب به درخت نر و درخت ماده نیاز است. یک درخت خرنوب نر برای گرده‌افشانی ۲۰ درخت خرنوب ماده کافی است. پس از شش یا هفت سال، درخت خرنوب می‌تواند غلاف تولید کند. وقتی درخت خرنوب ماده بارور می‌شود، صدها غلاف قهوه‌ای تولید می‌کند. غلاف‌ها در پاییز برداشت می‌شوند.
کاربردهای خرنوب
بیشترین کاربرد خرنوب در غذا است. طعم خرنوب شبیه شکلات است و جایگزینی عالی برای آن محسوب می‌شود؛ زیرا مقدار زیادی فیبر و آنتی‌اکسیدان دارد، دارای چربی و قند کم و عاری از کافئین و گلوتن است.
تبلیغات
از آنجایی که خرنوب به‌طور طبیعی شیرین است، می‌تواند میل شما به قند را برطرف کند. اگر خرنوب به اندازه کافی برایتان شیرین نیست، استویا (نوعی شیرین‌کننده طبیعی که از عصاره گیاه شیرین‌برگ به دست می آید) را به آن اضافه کنید. اگر دچار عدم تحمل لاکتوز هستید یا رژیم غذایی گیاهخواری را دنبال می‌کنید، خرنوب جایگزین عالی عاری از لبنیات است.
صمغ دانه خرنوب
خرنوب در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست و داروها وجود دارد. صمغ خرنوب از دانه‌های خرنوب به دست می‌آید و ۳۵ درصد دانه‌های خرنوب از صمغ تشکیل شده است.
صمغ خرنوب در محصولات آرایشی به عنوان پیونددهنده، چسب، تثبیت‌کننده مایعات، عطر و بهبود‌دهنده بافت استفاده می‌شود.
بسیاری از شرکت‌ها از صمغ دانه خرنوب برای بهبود بافت غذا استفاده می‌کنند. صمغ خرنوب در بسیاری از غذاهای فرآوری‌شده ازجمله محصولات پخته تهیه‌شده از خمیر، سس سالاد و فرآورده‌های گوشتی وجود دارد.
خرنوب سالم است؟
به دلیل طعم مشابه، مردم اغلب خرنوب را با شکلات مقایسه می‌کنند. با‌این‌حال، خرنوب سالم‌تر از شکلات است.
جنبه‌های مثبت خرنوب:
تبلیغات
- دو برابر کاکائو کلسیم دارد.
- عاری از ترکیبات محرک میگرن است.
- عاری از کافئین و چربی است.
جنبه‌های منفی کاکائو:
- حاوی اسید اگزالیک است که در جذب کلسیم اختلال ایجاد می‌کند.
- در برخی افراد می‌تواند باعث میگرن شود.
- سرشار از سدیم و چربی است.
خرنوب همچنین منبعی عالی از ویتامین‌ها و مواد معدنی محسوب می‌شود. به‌نوشته‌ی وب‌سایت هلث لاین، خرنوب دارای ویتامین‌های A، B2، B3 و B6 و حاوی مواد معدنی مس، کلسیم، منگنز، پتاسیم، منیزیم، روی و سلنیوم است. خرنوب همچنین سرشار از فیبر، پکتین و پروتئین است.
حقایق تغذیه‌ای پودر خرنوب
یکی از اشکال رایج مصرف خرنوب به شکل پودری است. یک قاشق غذاخوری یا شش گرم پودر خرنوب شامل موارد زیر می‌شود:
تبلیغات
| ماده مغذی | مقدار |
|---|---|
| کالری | ۱۳٫۳ |
| کربوهیدرات | ۵٫۳۳ گرم |
| فیبر | ۲٫۳۹ گرم |
| قند | ۲٫۹۵ گرم |
| کلسیم | ۲۰٫۹ میلی‌گرم |
| منیزیوم | ۳٫۲۴ میلی‌گرم |
| فسفر | ۴٫۷۴ میلی‌گرم |
| پتاسیم | ۴۹٫۶ میلی‌گرم |
| سدیم | ۲٫۱ میلی‌گرم |
کاربردهای دیگر خرنوب
از درخت خرنوب می‌توان برای محافظت از زمین استفاده کرد. این درختان در برابر خشکی و شوری مقاوم هستند. برگ‌های سبز صیقلی آن‌ها تا حدودی در برابر شعله مقاوم است و درختان خرنوب می‌توانند مانع خوبی در برابر آتش باشند. از غلاف خرنوب برای تغذیه دام‌ها نیز می‌توان استفاده کرد.
فواید خرنوب
افزودن خرنوب به رژیم غذایی می‌تواند فوایدی برای سلامتی داشته باشد. ازآنجا که خرنوب به‌طور طبیعی سرشار از فیبر است و کافئین ندارد، برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مناسب است. همچنین محتوای پایین قند و چربی، خرنوب را به مکمل غذایی عالی یا جایگزین خوبی برای شکلات برای افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، تبدیل می‌کند. سطوح بالای ویتامین‌هایی ازقبیل ویتامین A و ویتامین B2 برای سلامتی چشم و پوست مفید است.
افزودن خرنوب به رژیم غذایی می‌تواند در موارد زیر سودمند باشد:
تبلیغات
- کاهش کلسترول
- کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی
- رفع مشکلات معده
- درمان اسهال
خرنوب نیز مانند کاکائو حاوی ترکیبات پلی‌فنول است که آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می‌دهند. افزودن غذاهای غنی از پلی‌فنول مانند خرنوب به رژیم غذایی ممکن است به کاهش کلسترول خون کمک کند.
شواهد محدودی وجود دارد که نشان می‌دهد مکمل‌های خرنوب می‌توانند برخی از پارامترهای مایع منی ازجمله شکل طبیعی اسپرم و سطح تستوسترون را بهبود دهند.
خرنوب برای مشکلات گوارشی
اگر دچار مشکلات گوارشی هستید، خرنوب ممکن است برای شما مفید باشد. تانن‌های موجود در خرنوب که ترکیبات غذایی موجود در گیاهان هستند، با تانن‌های معمول گیاهان متفاوت هستند.
تبلیغات
تانن‌های گیاهی معمول در آب حل می‌شوند و مانع از هضم می‌شوند، اما تانن‌های خرنوب چنین تاثیری ندارند. آن‌ها اثر خشک‌کننده‌ای بر دستگاه گوارش دارند که به مقابله با سموم و پیشگیری از رشد باکتری‌های مضر در روده کمک می‌کند.
قندهای طبیعی موجود در خرنوب همچنین به افزایش غلظت مدفوع آبکی کمک می‌کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند عصاره دانه خرنوب می‌تواند روش موثر و بی‌خطری برای درمان اسهال در کودکان و بزرگسالان باشد. پیش از مصرف خرنوب در چنین مواردی با پزشک مشورت کنید.
عوارض خرنوب
خرنوب به عنوان ماده غذایی ایمن با خطر پایین درنظر گرفته می‌شود. سازمان غذا و داروی ایالات متحده خرنوب را برای استفاده در مواد غذایی، داروها و مواد شیمیایی تایید کرده است.
گرچه آلرژی به خرنوب نادر است، مطالعه‌ای از اسپانیا نشان داد افرادی که به مغزهای گیاهی و حبوبات آلرژی دارند، ممکن است نسبت به صمغ دانه خرنوب نیز واکنش‌های آلرژیک نشان دهند. این واکنش‌ها شامل بثورات جلدی، آسم و تب یونجه بود. اما مطالعه مذکور همچنین گزارش داد افرادی که به بادام زمینی حساسیت داشتند، می‌توانستند صمغ و دانه‌های پخته خرنوب را بدون بروز مشکل حساسیت بخورند.
مصرف زیاد خرنوب ممکن است خصوصا برای زنان باردار مضر باشد و موجب کاهش ناخواسته وزن، قند خون و انسولین شود.
پودر خرنوب را به تدریج وارد رژیم غذایی خود کنید. پس از مصرف در صورت مشاهده علائم عدم تحمل (خارش و بثورات پوستی)، قبل از مصرف پودر خرنوب را حرارت دهید. در صورت تداوم علائم بهتر است دیگر پودر خرنوب را مصرف نکنید. مصرف مقدار بیش از حد صمغ دانه خرنوب می‌تواند موجب بروز مشکلات گوارشی ازقبیل نفخ، شکم‌درد، اسهال و یبوست شود.
جمع‌بندی
خرنوب جایگزین عالی برای شکلات است خصوصا اگر دچار مشکلات گوارشی یا رژیمی مانند عدم تحمل گلوتن باشید. تقریبا در همه دستوالعمل‌های تهیه غذاها، می‌توانید از پودر و چیپس خرنوب به جای شکلات استفاده کنید.
میوه خرنوب حاوی فیبر غذایی و آنتی‌اکسیدان است. مواد شیمیایی موجود در خرنوب ممکن است اثرات کاهش وزن، کاهش قند خون و انسولین و کاهش کلسترول را داشته باشند. همچنین از خرنوب برای درمان اسهال استفاده می‌شود.
سازمان غذا و داروی آمریکا خرنوب را برای مصرف و همچنین به عنوان افزودنی در غذا، داروها و لوازم آرایشی تایید کرده است. خرنوب را می‌توانید به شکل صمغ، پودر یا چیپس خریداری کنید. خرنوب به عنوان مکمل به شکل قرص نیز وجود دارد. هرچند به‌ندرت اتفاق می‌افتد، اما امکان دارد نسبت به خرنوب آلرژی داشته باشید.