💢 کرونا ارزش‌ها را به چالش می‌کشد
🔸بیشتر مردم به حدی مشغله و فعالیت دارند که زمانی برای فکر کردن و بازنگری در «چرایی» رفتارهایشان پیدا نمی‌کنند. این موضوع به‌ویژه زمانی دیده می‌شود که به عادت‌های خود مشغول هستیم یا تصور می‌کنیم که اوضاع تغییری نخواهند کرد. زمانی به ما تلنگر وارد می‌شود که با یک بحران مواجه شده باشیم.
🔸سال‌ها پیش، محققان و پژوهشگران، یک سه‌ضلعی برای تحلیل و تصمیم‌گیری رفتارها ارائه کردند. سه سوال‌شکل‌دهنده این سه‌ضلعی عبارتند از:
▪️چه چیزی از نظر اقتصادی مهم است؟
▪️چه چیزی از نظر اخلاقی و اجتماعی مهم است؟
▪️چه چیزی از نظر احساسی مهم است؟
این مدل که ابتدا در سال ۱۹۹۷ معرفی شد، قرار نبود برای بیماری‌های جهان‌گیری مانند کرونا استفاده شود. اما این بحران، به قدری در ابعاد و سطوح مختلف زندگی اجتماعی اثر گذاشته، که شاید فرصتی برای نگاه کردن به آن از طریق این مدل سه‌ضلعی باشد.
🔸بحران‌ها ممکن است در سطح فردی باشند، مانند یک بیماری مهلک، یک تصادف وحشتناک، از دست دادن شغل، طلاق و…، یا در سطح سازمانی مانند بسته شدن شرکت در پی یک ادغام و یا ورشکستگی باشند؛ اما بحران کنونی در سطح اجتماع رخ داده است. در حقیقت در سطح جهانی شاهد آن هستیم. ویروس کرونا از هر نظر، بزرگ‌ترین تهدید برای نظم اجتماعی (اقتصادی، احساسی و اخلاقی) و همچنین زندگی فردی در 300 سال اخیر است. اجازه دهید به بررسی این بحران از سطوح مختلف بپردازیم:
◀️ کرونا در سطح فردی
🔸بحران کرونا، فرصتی برای بازنگری در اقدامات فردی است. امروز چه کاری انجام دادم؟ آیا در انجام آن موفق بودم؟ موفقیت چه معنایی برای من دارد؟ چگونه می‌توانم نقاط قوت خود را تقویت کنم و چه کارهایی را می‌خواهم متفاوت انجام دهم؟
هر فرد می‌تواند مدل سه‌ضلعی خود را ترسیم کرده و ببیند که آیا توازن دلخواهش بین ارزش‌های اقتصادی، احساسی و اخلاقی یا اجتماعی دیده می‌شود؟ آیا تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهایش براساس این مدل است؟ بحران کرونا، فرصتی برای درون‌نگری است.
◀️ کرونا در سطح خانوادگی
🔸در این روزها، که خانواده‌ها زمان بیشتری با هم صرف می‌کنند می‌توان به بررسی وضعیت خانواده در مدل سه‌ضلعی پرداخت.
آیا اعضای خانواده، توانمندی‌ها و ارزش‌های یکدیگر را تقویت می‌کنند؟ آیا فرهنگ خانوادگی ما نیاز به بازنگری دارد؟ برای بقای خانواده چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟ آیا از نظر احساسی، همه اعضا از بودن در خانواده احساس امنیت می‌کنند؟ آیا از نظر اخلاقی یا اجتماعی به احترام و یاری رساندن به یکدیگر برمی‌خیزند؟ آیا از نظر اقتصادی، روش‌های مناسبی در پیش می‌گیرند و به‌عنوان مثال، صرفه‌جویی یا پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری در صنایعی خاص را مدنظر دارند؟
◀️ کرونا در سطح سازمانی
🔸شرکت‌ها در بخش خصوصی وظیفه تامین محصولات، خدمات یا راه‌حل‌ها را دارند و هدف نهایی‌شان هم سودآوری است. اما این سوال مطرح می‌شود: چه میزان سود مورد نظر است و به چه دلیل؟
دیدگاهِ پیش از فراگیری ویروس کرونا این بود که هر چه بیشتر، بهتر. چنین دیدگاهی سلامت مالی شرکت‌ها، نفع ذی‌نفعان و احتمالا ذخیره ثروت برای بقای بلندمدت شرکت‌ها را تضمین می‌کرد. اما بحران کرونا نشان داد که با چنین دیدگاهی الزاما نمی‌توان به موفقیت یا بقای بلندمدت دست یافت.
🔸ویروس کرونا، شاید برای نخستین‌بار نشان داد که ارزش‌های احساسی و اخلاقی/ اجتماعی بسیار مهم‌تر از ارزش‌های اقتصادی هستند. به‌عنوان مثال، در چنین بحرانی مشخص شد سلامت بسیار مهم‌تر از ثروت است. زنجیره‌ای از فعالیت‌های بشردوستانه را شاهد هستیم که هیچ‌گاه پیش از ظهور بحران کرونا دیده نشده بودند.
🔸در این شرایط، ملاحظات اقتصادی کمترین اهمیت را بین ارزش‌های سه‌گانه پیدا کرده‌اند. هر روز، داستان‌هایی از پیوستن امثال بیل گیتس و مارک زاکربرگ به کارناوال کمک‌رسانی می‌شنویم که از ثروت شخصی خود می‌گذرند.
🔸اکنون زمان تفکر در این باره است که مسوولیت اجتماعی امروز شرکت ما چیست و پس از بحران کرونا چه ارزش‌های جدیدی را مدنظر قرار خواهیم داد؟ به‌عنوان مثال، شرکت مدترونیک (Medtronic) از حق اختراع دستگاه‌های تنفسی خود چشم‌پوشی کرده تا این دستگاه‌ها به‌طور گسترده تولید شوند و برای نجات بیماران استفاده شوند.
🔸امروز، داشتن سیاست‌های سازمانی به شکل گذشته آن، مورد قبول نیست و سازمان‌های بیشتر و بیشتری می‌کوشند تا حساسیت خود را به نیازهای انسانی نشان دهند. آنها می‌کوشند که اخلاقی‌تر، منصف‌تر، دوستدار محیط‌زیست، طرفدار برابری جنسیتی و حتی دلسوز فقرا، بیماران، و سالمندان باشند. می‌توان توجه به چنین ملاحظاتی را از اجتماع هم خواستار شد