پرسشنامه فرسودگی مربوط به مدرسه ( فرسودگی تحصیلی) اسکافلی و همکاران

پرسشنامه فرسودگي مر بوط به مدرسه یا فرسودگی تحصیلی (School-Burnout Inventory – SBI) یکی از شناخته‌شده‌ترین ابزارهای روانسنجی برای سنجش سندرم فرسودگی در دانش‌آموزان است که بر پایه مدل فرسودگی شغلی ماسلچ توسعه یافته و به‌طور خاص برای محیط آموزشی تطبیق داده شده.

این ابزار به پژوهشگران و متخصصان روانشناسی آموزشی امکان می‌دهد تا شدت فرسودگی تحصیلی را به‌صورت علمی و دقیق ارزیابی کنند.

فرسودگی تحصیلی چیست و چرا اهمیت دارد؟

فرسودگی تحصیلی یک سندرم روانشناختی است که از فشارهای مداوم تحصیلی، انتظارات بالا و عدم تعادل بین تلاش و پاداش ناشی می‌شود.

بر اساس مدل ماسلچ، این پدیده شامل سه بعد اصلی است:

خستگی هیجانی: احساس خستگی عاطفی و فرسودگی از فعالیت‌های تحصیلی
بدبینی: ایجاد نگرش منفی و فاصله‌گیری عاطفی از مدرسه و تحصیل
فقدان کارایی: کاهش احساس شایستگی و موفقیت در عملکرد تحصیلی

مطالعات متعدد نشان می‌دهد فرسودگی تحصیلی با کاهش انگیزش درونی، افت عملکرد، افزایش علائم افسردگی و حتی خطر ترک تحصیل همبستگی مثبت دارد. عوامل تشدیدکننده شامل حجم درسی سنگین، رقابت شدید و حمایت کم اجتماعی-عاطفی است.

معرفی پرسشنامه School-Burnout Inventory (اسکافلی و همکاران)

طراحان اصلی: ویلبرت اسکافلی و همکاران (۲۰۰۲)
نسخه فارسی: تطبیق‌شده و مورد استفاده در پژوهش‌های ایرانی
تعداد سوالات: ۱۵ سوال
ساختار: طیف لیکرت
سه مولفه اصلی:
- خستگی هیجانی (Emotional Exhaustion)
- بدبینی (Cynicism)
- فقدان کارایی تحصیلی (Reduced Academic Efficacy)
پایایی و روایی: بالا و تأییدشده در مطالعات بین‌المللی و ایرانی
کاربرد: ارزیابی فرسودگی در دانش‌آموزان متوسطه و دانشجویان

کاربردهای علمی پرسشنامه در پژوهش و مداخله

این ابزار در بررسی رابطه فرسودگی با متغیرهایی مانند انگیزش تحصیلی، خودکارآمدی، حمایت معلم و عملکرد درسی بسیار مؤثر است. مداخلات مبتنی بر شواهد مانند برنامه‌های مدیریت استرس، تقویت حمایت اجتماعی و بازنگری بار تحصیلی می‌توانند نمرات فرسودگی را به‌طور معنادار کاهش دهند.