نکات مهمی که در تهیه پرسشنامه توجه کنیم - پژوهشگاه علمی (تحلیل آماری و پرسشنامه استاندارد )

نکات لازم در تهیه پرسشنامه

در هنگام تهیه پرسشنامه به نکات زیر توجه فرمائید:

1- عبارات های پرسشنامه بايد ساده، روشن و دقيق باشند؛ زيرا هنگام پاسخگويي به آنها كسي جهت تعريف و توضيح حضور ندارد.

2- تا حد امکان عبارات پرسشنامه بايد به صورت پاسخ بسته نوشته شود و بهتر است تعداد سؤالهاي پاسخ باز به حداقل ممكن برسد، امكان دارد پاسخ هايي كه به عبارات باز داده مي شود ناتمام و بي ربط باشند. ناخوانايي، غلط املايي و تفسير پاسخ هاي باز از ديگر مشكلات سؤال هاي پاسخ باز مي باشند.

3- به صورت اضافي و به خاطر جلوگيري از اشتباه از سؤالات گُزيده استفاده مي شود. سؤال هاي گزيده به پرسشهايي گفته مي شوند كه گروه معيني از پاسخ دهندگان به آن پاسخ مي دهند. براي مثال با مطرح كردن سؤالي درباره وضعيت تأهل در پرسشنامه مي توان پاسخ دهندگان متأهل را شناسايي كرد و سپس پرسش هاي مربوط به فرزند، يا فرزندان، همسر و ساير موارد را مطرح نمود. هر سؤال گزيده به راهنمايي خاص خود نياز دارد.

4- سؤالهاي مربوط به گذشته را در يك محدوده زماني مشخص مطرح كنيد در صورتي كه قصد داريد درباره رفتار گذشته افراد اطلاعاتي كسب كنيد، زمان مورد نظر را مشخص كنيد. براي مثال اين سؤال كه چند بار مرتكب تخلفات رانندگي شده ايد بسيار مهم است. عدم وجود محدوده زماني مشخص در چنين سؤالهايي موجب مي شود كه افراد پاسخهاي خود را به زمان هاي متفاوت نسبت دهند. لذا اطلاعاتي كه در اينگونه موارد بدست ميآيد در بهترين حالات فاقد انسجام خواهند بود و در بدترين شرايط به قدري مبهم اند كه نمي توان بر اساس آنها دست به تحليل زد. در محدوده اي زماني كه چنين سؤال هايي به كار مي روند به صورت زير بايد عمل شود كه به صورت عبارته ايي همچون: در 5 سال گذشته، در يكسال گذشته، در يك ماه گذشته و يا اينكه اساساً سؤال كرد چه موقع براي اندازه گيري تعداد دفعاتي كه رفتار افراد در آن ارتباط انجام شده است، اغلب محدوده زماني كوتاهتر مناسب است زيرا پاسخده ندگان نميتوانند وقوع رفتارهاي خود را در زمان هاي طولاني به ياد آورند.

5- براي سؤالهاي حساس چارچوب مناسبي فراهم سازيد گاهي اوقات پرسشهايي مطرح مي شوند كه ممكن است مغاير عقيده، باور، نگرش و مكاتب فكري باشند.

6- تعدادي از سؤالهاي پرسشنامه را به ويژگي هاي فردي و جمعيتي اختصاص دهيد. اين نوع سؤالها كه بر ويژگي هايي فردي تأكيد دارند در قالب پرسشنامهها مطرح مي شود اين پرسشها از مواردي به اين شرح تشكيل شدهاند: سن، جنس، وضعيت تأهل، قوم و نژاد، تحصيلات، شغل، درآمد و گاهي اوقات مذهب، نوع مالكيت محل مسكوني، تركيب خانوادگي.

7- سؤال هاي پرسشنامه بايد يكي از جنبه هاي هدف و يا فرضيه صورتبندي شده را اندازه گيري كند به منظور تهيه وتنظيم پرسشنامه اي مناسب بايد هر يك از سؤالهاي پرسشنامه هدفي را اندازه گيري كند؛ بهعبارتديگر سؤال بايد به شيوه اي تنظيم شود كه به كمك آنها بتوان اطلاعات لازم براي پاسخ دادن به سؤالهاي تحقيق يا آزمون فرضيه هاي صورت بندي شده جمعآ وري كرد.

8- سؤالهاي پرسشنامه را با توجه به موضوع پژوهش در ارتباط با خصوصيت جامعها ي كه پرسشنامه در آن اجرا مي شود، تعيين كنيد. نظم و ترتيبي كه سؤالهاي پرسشنامه بر اساس آن طرح ميشود متفاوت است. ولي در اينكه جاي هر سؤالي كجا باشد اتفاق نظري وجود ندارد. بعضي ترجيح ميدهند كه نكات مربوط به ويژگيهاي فردي و خانوادگي در ابتداي پرسشنامه و سؤال هاي حساس در آخر آورده شود و برخي عكس اين عمل را انجام ميدهند در واقع اين پژوهشگر است كه بايد با توجه به بينشي كه در مورد موضوع و جامعهي پژوهشي خود دارد جاي هر سؤال يا نظم و ترتيب آنها را تعيين نمايد.

چنانچه موضوع اهميت قابل توجهي داشته باشد بهترين شيوه آن است كه پرسشهاي مربوط به موضوع اصلي را در ابتدابياوريم تا بالاترين نسبت پاسخدهي بدست آيد.

9. صفحه اول پرسشنامه بايست مربوط به نحوه پاسخگويي به سؤالها باشد.

همچنین به نکات زیر توجه فرمائید:

توصيه هاي زير كه بر اساس تجربه و تحقيق بدست آمدهاند در تهيه و تنظيم پرسشنامه به شما كمك مي كند:

1- پرسشنامه را جذاب كنيد. يكي از راه هاي رسيدن به اين هدف چاپ پرسشنامه است.
2- پرسشنامه را صفحه بندي كنيد.
3- سؤالهاي پرسشنامه را تا حد ممكن به شكل ساده طرح كنيد به نحوي كه به پاسخگويي به آنها آسان باشد.
در ابتدا و انتهاي پرسشنامه، نام و نامخانوادگي و آدرسي را كه پرسشنامه به آنجا فرستاده شود ذكر كنيد.
5- نحوه پاسخگويي به سؤالها را خيلي ساده و با حروف درشت ذكر كنيد.
در ابتداي هر نوع سؤال يك مثال مطرح و نحوه پاسخگويي به آن را مشخص كنيد.
7- سؤال هاي پرسشنامه را بر اساس نظم منطقي مطرح كنيد.
در ابتداي پرسشنامه سؤالهايي را مطرح كنيد كه جالب هستند.
9- در پرسشنامه هايي كه خيلي طولاني هستند سؤالات مهم را در آخر پرسشنامه نياوريد.
10- از به كاربردن كلماتي كه پاسخدهندگان نسبت به آنها حساس هستند خودداري نماييد.
در هر سؤال اطلاعات به طور كامل بيان كنيد به نحوي كه سؤال براي پاسخ دهنده معني دار باشد.
12- طول پرسشنامه بر دقت پاسخگويي تأثير دارد بنابراين در صورت امكان پرسشنامه را مختصر مطرح كنيد به عبارت ديگردر پرسشنامه فقط سؤال هايي را مطرح كنيد كه در جهت رسيدن به هدفهاي پژوهش مورد نياز هستند.

در سایت ما انواع پرسشنامه های استاندارد، مبانی نظری و پژوهشی متغیر ها (فصل دوم پایان نامه) و تحلیل های آماری ارائه می شود.

برای مشاهده لیست همه ی پرسشنامه های استاندارد لطفا همین جا روی پرسشنامه استاندارد کلیک فرمایید.