خار مریم یکی از گیاهان دارویی بسیار مفید است و خواص زیادی دارد که در ادامه عوارض استفاده از خار مریم را هم مرور می کنیم.

خواص خار مریم و روش مصرف آن

خار مریم با نام های دیگری مانند ماریتیغال، خار علیص، خارسه و خارشیری شناخته می‌شود.

خار مریم گیاهی است از تیره کاسنی، 2 ساله به ارتفاع حداکثر یک و نیم متر که به حالت خودرو در کنار جاده ها، اراضی بایر و گاهی هم اطراف زمین های زراعی رشد می کند و می روید.

در ایران خار مریم بیشتر در صحراها، دره هراز، دشت مغان، بعضی از مناطق خوزشتان، کلاردشت، گرگان و مازندران می روید.

در ادامه خواص خار مریم را بررسی می کنیم.

کمک به سلامت کبد

 یکی از رایج ترین موارد کاربرد خار مریم درمان مشکلات کبدی است.

مطالعه انجام گرفته در سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد این گیاه آسیب دیدگی کبدی ناشی از رژیم غذایی نامناسب را در موش‌ها بهبود می‌دهد.

هرچند لازم است شواهد بیشتری به دست آید تا خواص خار مریم را برای کبد انسان تایید کند.

بهبود سلامت پوست

 مطالعه انجام گرفته در سال ۲۰۱۵ نشان داد استفاده از این گیاه روی پوست موش‌ها به بهبود بیماری‌های پوستی التهابی کمک می‌کند.

همچنین خار مریم دارای تاثیرات ضد پیری و آنتی اکسیدان روی سلول‌های پوست انسان است که در بررسی‌های آزمایشگاهی به خواص آن پی برده شد.

کاهش کلسترول

بالا بودن سطح کلسترول به بروز مشکلاتی در سلامت قلب و افزایش احتمال ابتلای فرد به سکته مغزی منجر می‌شود.

مطالعه انجام گرفته در سال ۲۰۰۶ نشان داد خار مریم نقش حائز اهمیتی در پایین نگه داشتن سطح کلسترول بازی می‌کند.

کمک به کاهش وزن

 بررسی‌های اولیه روی حیوانات آزمایشگاهی در سال ۲۰۱۶ نشان داد ماده سیلیمارین موجود در خار مریم موجب کاهش وزن در موش‌ها می‌شود

و به همین دلیل کارشناسان این طور عنوان کردند که گیاه خار مریم برای افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند مفید است.

کاهش مقاومت به انسولین

بر اساس بررسی که روی تعدادی موش آزمایشگاهی انجام گرفت مشخص شد عصاره خار مریم به کاهش مقاومت انسولینی کمک می‌کند.

مقاومت انسولینی مشکلی است که مبتلایان به دیابت نوع ۲ دچار آن هستند.

بهبود علائم آسم آلرژیک

ماده فعال موجود در خار مریم در کاهش التهاب موثر است.

در سال ۲۰۱۲ میلادی مطالعه‌ای انجام گرفت که نشان داد سیلیمارین به کاهش التهاب در مجرای تنفسی موش‌های مبتلا به آسم آلرژیک کمک می‌کند.

محدود کردن پیشرفت سرطان

این گیاه می‌تواند از پیشرفت برخی انواع سرطان جلوگیری کند.

کمک به حفظ سلامت استخوان‌ها

خار مریم نقش اساسی در حفظ سلامت استخوان‌ها بازی می‌کند.

در سال ۲۰۱۶ آزمایشاتی انجام گرفت که نشان‌دهنده نقش این گیاه در جلوگیری از فرسایش استخوان بوده است.

بهبود قدرت شناختی

 نتیجه مطالعه انجام گرفته در سال ۲۰۱۵ حاکی از آن است که گیاه خار مریم مقاومت بدن در برابر استرس اکسیداتیو را افزایش می‌دهد.

استرس اکسیداتیو عامل اصلی بیماری آلزایمر است.

از کلیه‌ها و کیسه صفرا محافظت می‌کند

از آن‌جایی که کلیه‌ها با کبد همکاری نزدیکی دارند، و چون گیاه خار مریم از سلامت کبد حمایت می‌کند، بنابراین باعث تقویت عملکرد کلیه‌ها نیز می‌شود.

این موضوع در مورد سنگ‌های کیسه صفرا نیز صدق می‌کند: مطالعات نشان داده‌اند که این گیاه می‌تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ‌های صفراوی کمک کند.

خار مریم همچنین از کلیه‌ها محافظت می‌کند، به خصوص در مورد نوروپاتی دیابتی (وضعیتی که طی آن در اثر دیابت عملکرد کلیه ضعیف می‌شود).

این گیاه دارویی همچنین از سم‌زدایی کلیه‌ها و کیسه صفرا حمایت می‌کند.

به درمان دیابت کمک می‌کند

تحقیقات نشان می‌دهند که وقتی گیاه خار مریم با درمان‌های سنتی همراه می‌شود، می‌تواند دیابت را بهبود بخشد.

این گیاه همچنین می‌تواند مقاومت به انسولین را بهبود بخشد و سطح قند خون را کاهش دهد. این اثرات گیاه خار مریم را می‌توانیم به سیلیمارین نسبت بدهیم.

گیاه دارویی خار مریم همچنین حاوی ترکیب دیگری به نام سیلیبین است که تأثیر مثبتی بر چندین عارضه‌ی ناشی از دیابت دارد.

دلیل دیگر این‌که خار مریم می‌تواند برای بیماران دیابتی مفید باشد این است که از کبد محافظت می‌کند – کبد نیز نقش مهمی در آزادسازی انسولین در جریان خون دارد.

خار مریم سبب بهبود سلامت قلب می‌شود

خار مریم می‌تواند کلسترول بد را کاهش دهد و از این رو خطر بیماری قلبی را کاهش می‌دهد.

این گیاه دارویی همچنین می‌تواند سطح کلسترول را با کم کردن التهاب کاهش دهد.

این گیاه خون را پاکسازی می‌کند و از آسیب دیدن شریان‌ها در اثر استرس اکسیداتیو جلوگیری می‌کند.

خار مریم همچنین از تخریب گلوتاتیون جلوگیری می‌کند (ما در مورد این یکی بیش‌تر بحث خواهیم کرد)، نوعی آنتی‌اکسیدان بسیار مهم که با استرس اکسیداتیو مبارزه می‌کند و مانع از بروز بیماری‌های قلبی می‌شود.

سایر مطالعات بالینی نیز ثابت کرده‌اند که خار مریم دارای اثرات محافظتی در برابر بیماری‌های قلبی عروقی است.

چند مطالعه‌ی دیگر نشان داده‌است که چه‌طور خار مریم می‌تواند فشار خون را تنظیم کند.

باعث افزایش سلامت مغز می‌شود

برخی از مطالعات اولیه به این نتیجه رسیده‌اند که خار مریم می‌تواند از بدن در برابر مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) و بیماری پارکینسون محافظت کند.

همچنین ثابت شده‌است که سیلیمارین به جلوگیری از تشکیل پروتئین بتا آمیلوئید که اغلب به آلزایمر مرتبط است، کمک می‌کند.

چندین مطالعه دیگر نیز نشان می‌دهند که چگونه این گیاه دارویی می‌تواند به جلوگیری از بیماری‌های مغزی مرتبط با سن مانند پارکینسون و آلزایمر کمک کند. بعضی از تحقیقات نیز در مورد اهمیت خار مریم در درمان اضطراب و افسردگی صحبت می‌کنند، اما قبل از این‌که به نتیجه‌گیری برسیم، به اطلاعات بیش‌تری نیاز داریم.

مطالعه‌ای که به طور مشترک توسط تیم‌های تحقیقاتی هند، استرالیا و ایران انجام شد، نشان می‌دهد که سیلیمارین می‌تواند درمان بالقوه‌ای برای انواع اختلالات نوروژنراتیو و فرم‌های التهابی عصبی باشد.

روند پیری را به تاخیر می‌اندازد

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در خار مریم با آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند و همین در نهایت باعث کند شدن روند پیری می‌شود. این گیاه دارویی روی کند شدن علائم پیری روی سطح پوست و اعضای داخلی بدن تاثیر یکسان دارد.

برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف خار مریم يك روش خوب براي كاهش علائم پیري است از جمله چروك‌ها، لكه‌هاي تيره و خطوط ریز. این آنتی‌اکسیدان‌ها به لحاظ داخلی می‌توانند با جلوگیری از درد مفصل و بهبود سلامت چشم، پیری را به تاخیر بیندازند.

ممکن است در طی شیر دادن به کودک مفید باشد

گیاه خار مریم از قدیم‌الایام به منظور افزایش میزان شیر مادر استفاده شده‌است.

برخی مطالعات مقدماتی نشان می‌دهند که این گیاه دارویی می‌تواند سطح پرولاکتین را در بدن افزایش دهد و به این ترتیب سبب افزایش تولید شیر می‌شود.

با این حال، توصیه می‌کنیم قبل از استفاده از این گیاه برای افزایش میزان شیر حتما با پزشک‌تان مشورت کنید.

سلامت دستگاه گوارش را بهبود می‌دهد

گیاه خار مریم باعث تقویت تشکیل آنزیم و تولید صفرا می‌شود و همین به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند. درعین حال این گیاه با توجه به خواص ضد التهابی که دارد، غشاهای مخاطی روده را تسکین می‌دهد.

مطالعات همچنین نشان می‌دهند که چگونه خار مریم برای درمان مشکلات دستگاه گوارش فوقانی و سایر بیماری‌های گوارشی استفاده می‌شود.

طرز استفاده و مقدار مصرف خار مریم

از گیاه خار مریم به شکل دم کرده و تنتور استفاده می‌کنند همچنین برای استفاده بیشتر از خواص خار مریم می‌توان گلچه‌های آن را همانند کنگر فرنگی خورد.

گل خار مریم و هم تخم آن قابل استفاده می‌باشند اما مطالعات نشان ‌میدهند تخم گیاه خار مریم بیشتر دارای خواص درمانی است، به همین جهت در اکثر مکمل‌های غذایی و یا چای‌های کیسه‌ای از عصاره تخم خار مریم استفاده می شود.

طرز تهیه دم کرده: 

3/5 گرم دانه نیمکوب را در 150 سی سی آب جوش به مدت 10 الی 15 دقیقه دم کنید. روزانه 3 نوبت و نیم ساعت قبل از غذا مصرف شود.

طرز تهیه تنتور:

15 تا 25 قطره را روزانه 4 الی 5 بار مصرف کنید.

برای کمک به درمان هپاتیت و سیروس کبدی:

160 الی 800 میلی‌گرم در روز در 3 نوبت، برای سیروس کبدی به مدت 2 سال و برای هپاتیت سه ماه مصرف شود.

برای کمک به تصفیه کبد در افرادی که دچار تنبلی کبد می باشند:

250 میلی‌گرم یک بار در روز به مدت 8 هفته مصرف شود.

افراد عادی نیز برای بهره‌گیری از خواص خار مریم و پاکسازی کبد خود میتوانند 140 الی 250 میلی‌گرم از آن را به مدت 4 هفته مصرف کنند، البته بهتر است از فراورده‌های استاندارد شده خارمریم استفاده کنیم چون مواد موثر آنها قویتر بوده و بهتر از دم کرده و تنتور آن است.

موارد احتیاط و منع مصرف

گیاه خار مریم نباید هم‌زمان با داروهایی که متابولیزم آنها در کبد است مانند آسپرین، استامینوفن و غیره استفاده شود، اگر داروی خاصی مصرف میکنید و یا به هر گونه بیماری مبتلا می‌باشید قبل از مصرف گیاه خار مریم با پزشک مشورت کنید.

طبع خار مریم سرد است یا گرم؟

طبیعت گیاه خار مریم گرم می باشد. گیاه خار مریم سرشار از آنتی اکسیدان هایی مانند سیلیمارین است.

خار مریم (به انگلیسی : Milk thistle و با نام علمی : Silybum marianum ) یک گیاه گلدار از تیره کاسنیان و بومی مدیترانه بوده که بیش از 2000 سال پیش رشد کرده است.

این گیاه بین 30 تا 200 سانتمیتر رشد می کند، ساقه های آن پنبه ای، برگ های آن خار دار مخروطی یا مستطیل شکل و گل های آن به رنگ قرمز یا بنفش می باشند.

برگرفت از : روزانه