انواع روایی در پژوهش چیست؟
در پژوهش، روایی (Validity) به میزان دقت و صحت اندازهگیری ابزارهای پژوهش و نتایج حاصل از آن اشاره دارد. روایی انواع مختلفی دارد که هر یک به جنبههای متفاوتی از پژوهش توجه میکنند. در ادامه به برخی از انواع رایج روایی در پژوهش اشاره میشود:
۱. روایی محتوا (Content Validity)
- تعریف: این نوع روایی به این موضوع میپردازد که آیا ابزار پژوهش (مانند پرسشنامه) تمامی جنبههای مربوط به سازه مورد نظر را پوشش میدهد یا خیر.
- کاربرد: معمولاً از طریق نظرخواهی از متخصصان و بررسی جامعیت سؤالات ارزیابی میشود.
۲. روایی سازه (Construct Validity)
- تعریف: روایی سازه به این موضوع اشاره دارد که آیا ابزار پژوهش واقعاً سازه نظری مورد نظر را اندازهگیری میکند یا خیر.
- زیرمجموعهها:
- روایی همگرا (Convergent Validity): بررسی میکند که آیا ابزارهای مختلفی که قرار است یک سازه را اندازهگیری کنند، به هم مرتبط هستند.
- روایی واگرا (Discriminant Validity): بررسی میکند که آیا ابزار پژوهش از ابزارهایی که سازههای دیگر را اندازهگیری میکنند، متمایز است.
۳. روایی ملاکی (Criterion Validity)
- تعریف: این نوع روایی به رابطه بین ابزار پژوهش و یک ملاک خارجی (معیار) مربوط میشود.
- زیرمجموعهها:
- روایی همزمان (Concurrent Validity): بررسی میکند که آیا نتایج ابزار پژوهش با نتایج یک ملاک خارجی که همزمان اندازهگیری شده است، همخوانی دارد.
- روایی پیشبین (Predictive Validity): بررسی میکند که آیا ابزار پژوهش میتواند نتایج آینده را به درستی پیشبینی کند.
۴. روایی ظاهری (Face Validity)
- تعریف: این نوع روایی به این موضوع میپردازد که آیا ابزار پژوهش به نظر میرسد که آنچه را که قرار است اندازهگیری کند، واقعاً اندازهگیری میکند.
- کاربرد: معمولاً از طریق نظرخواهی از شرکتکنندگان یا متخصصان ارزیابی میشود.
۵. روایی درونی (Internal Validity)
- تعریف: این نوع روایی به این موضوع اشاره دارد که آیا تغییرات مشاهده شده در متغیر وابسته واقعاً ناشی از تغییرات در متغیر مستقل است یا خیر.
- کاربرد: در پژوهشهای آزمایشی بسیار مهم است.
۶. روایی بیرونی (External Validity)
- تعریف: این نوع روایی به این موضوع میپردازد که آیا نتایج پژوهش میتواند به سایر موقعیتها، جمعیتها یا شرایط تعمیم داده شود یا خیر.
- کاربرد: در پژوهشهای میدانی و مطالعاتی که هدف تعمیمپذیری نتایج است، اهمیت دارد.
۷. روایی تشخیصی (Diagnostic Validity)
- تعریف: این نوع روایی به توانایی ابزار پژوهش در تشخیص دقیق موارد مثبت و منفی در یک جمعیت اشاره دارد.
- کاربرد: معمولاً در پژوهشهای پزشکی و روانشناسی بالینی استفاده میشود.
۸. روایی افتراقی (Discriminant Validity)
- تعریف: این نوع روایی به توانایی ابزار پژوهش در تمایز بین سازههای مختلف اشاره دارد.
- کاربرد: در پژوهشهایی که چندین سازه مرتبط اما متمایز را اندازهگیری میکنند، اهمیت دارد.
هر یک از این انواع روایی به جنبههای مختلفی از پژوهش توجه میکنند و استفاده از آنها بستگی به نوع پژوهش و اهداف آن دارد. درک و ارزیابی این انواع روایی به پژوهشگران کمک میکند تا از دقت و اعتبار نتایج پژوهش خود اطمینان حاصل کنند.
خواهشمند است، نظر خودتان را در پایان نوشته در سایت https://rava20.ir مرقوم نمایید. همین نظرات و پیشنهاد های شما باعث پیشرفت سایت می گردد. با تشکر
پیشنهاد می شود مطالب زیر را هم در سایت روا 20 مطالعه نمایید:
رهبری معنوی: نیروی تحولبخش در سازمانها
رهبری دانش: نقش و اهمیت آن در سازمانهای مدرن
ساختار کلاس درس : اصول و راهنماییهای عملی
ترجمه سریع نوشته های کتاب ، دفترچه راهنما و … با چند کلیک و به زبان های مختلف
عصبانیترین استانهای ایران کدامند

پایان نامه نویسی مقاله نویسی