روایی و پایایی در مطالعات کیفی

روایی و پایایی در مطالعات کیفی

اتفاق نظر دقیقی در خصوص مفهوم روایی و پایایی در حوزه پژوهش کیفی وجود ندارد. گوبا و لینکن قابلیت اعتماد را به عنوان معیاری برای جایگزینی روایی و پایایی مطرح ساخته اند که متشکل از چهار مفهوم جزئی تر قابلیت اعتبار، قابلیت انتقال، قابلیت تأیید و اطمینان پذیری است.

۱- قابلیت اعتبار یا باور پذیری
معادل روایی در پژوهش های کمی است یعنی میزان و درجه اعتماد به واقعی بودن یافته ها برای شرکت کنندگان در پژوهش.

۲- قابلیت انتقال یا انتقال پذیری 
جایگزین اعتبار بیرونی در پژوهش های کمی است و به معنی قابلیت تعمیم پژوهش به سایر حوزه ها و زمینه های مشابه است. 

۳- قابلیت تأیید یا تأییدپذیری 
به معنای پرهیز از سوگیری است، اما در پژوهش های کمی به معنی قدرت تحلیل و دقت داده ها و میزان تأیید آن ها است. بیانگر تلاش پژوهشگر در جهت احراز شاخص عینیت در پژوهش است.

۴-  اطمینان پذیری 
معادل پایایی در پژوهش کمی است. به درجه بازیافت و تکرار پذیری داده ها توسط سایر پژوهشگران اطلاق می شود.
در پژوهش کیفی از چهار روش برای تأمین پایایی استفاده می شود:
–    استفاده از فرآیندهای ساختار یافته از مصاحبه های همگرا
–    سازمان دهی فرآیندهای ساخت یافته برای ثبت، نوشتن و تفسیر داده ها
–    وجود حداقل دو نفر برای انجام مصاحبه به صورت جداگانه اما موازی با یکدیگر و مقایسه یافته های دو ویا چند پژوهشگر
–    استفاده از کمیته راهنمایی برای ارزیابی و اجرای برنامه مصاحبه ( عباس زاده، ۱۳۹۱) .

منبع:

عباس زاده،محمد .(۱۳۹۱). تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی. جامعه شناسی کاربری، سال ۲۳، شماره پیاپی ۴۵، شماره اول . صص ۳۴-۱۹٫