تحقیق پس رویدادی چیست؟ Causal-comparative research
این روش با عنوان پس رویدادی،اولین بار توسط چاپین در سال1937 و بعدها توسط گرین وود به طور گسترده ای مورداستفاده قرارگرفت. پس رویدادی از نظر معنی عبارت است از آنچه بعدا انجام می شود.
پس رویدادی به پژوهش هایی گفته می شود که درآنها احتمال روابط علت و معلولی از طریق مشاهده یک موقعیت مورد پژوهش قرار می گیرد و عوامل علی موجه را در زمان گذشته جستجو می کنند.
بنابراین، تحقیق پس رویدادی یک بررسی بازنگرانه تاثیر حوادثی است که به صورت طبیعی رخ داده اند.در تحقیق پس رویدادی دو نوع طرح فابل تشخیص است:
(1) علی
(2) علی- مقایسه ای یا گروه ملاکی
درطرح علی پیشامده ها که شرایط یا موقعیت فعلی را به وجود آورده اند، مورد مطالعه قرار می گیرند. در این طرح دو دسته اطلاعات موجود است یک دسته مربوط به گذشته ودسته دیگر متعلق به زمان حال است و پژوهشگر تلاش دارد که رابطه بین آنها را پیدا کند.
ارزش پژوهش های علی به ویژگی های اکتشافی و پیشنهادی آن بستگی دارد. حتی در شرایطی که دلایل کافی برای تبیین رابطه علی وجود ندارد از آنها می توان برای دستیابی به رابطه همخوانی استفاده کرد.
در طرح گروه ملاکی یاعلی- مقایسه ای، پژوهشگر با مطالعه یک ویژگی در یک گروه و مقایسه آن باگروهی که فاقد آن ویژگی است به کشف علت پدیده مورد پژوهش می پردازند.
عمده ترین ویژگی طرحهای علی و علی- مقایسه ای، این است که این پژوهش پس ازوقوع علت،آغازوپژوهشگر اقدام به جمع آوری اطلاعات می کند. پژوهشگر، معلول یامتغیر وابسته را مورد بررسی قرار داده و با مراجعه به گذشته به کشف علت می پردازد.
مراحل انجام تحقیق علی- مقایسه ای عبارت است از:
- بیان مسئله پژوهشی و تدوین آن
- انتخاب گروه مطالعه و مقایسه
- معادل کردن گروه مطالعه و مقایسه از نظر متغیر های تاثیر گذار ناخواسته احتمالی
- اندازگیری متغیرهای مستقل و وابسته
- تجزیه و تحلیل اماری
- زمانی که امکان استفاده از روش ازمایشی وجود ندارد نیاز پژوهشگر را بر اورده میسازد.
- استفاده از روش های اماری نسبتا قوی در اکثر موارد این روش را قابل دفاع ساخته است.
- در برخی جهات این روش مفید تر از روش ازمایشی است.
- مشکل فقدان کنترل مستقیم
- اینکه هیچ عامل واحدی علت نباشد.
- رابطه ی بین دو عامل ممکن است لزوما علت و معلولی نباشد.
- وقتی یک رابطه کشف شد به سختی میتوان گفت کدام مورد علت است و کدام معلول است.
- استفاده از متغیرهای مراحم به عنوان متغیر تعدیل‌کننده
- همتاسازی
- ایجاد گروه‌های همگن
- تحلیل کوواریانس
در تحقیق علی-مقایسه‌ای فرآیند تحقیق علمی رعایت می شود. در آغاز پژوهشگر باید واقعه را به خوبی توصیف و تعریف نماید و سپس متغیرهای احتمالی را در چهارچوب سه گروه یاد شده فهرست نموده، فرضیه های تحقیق را تدوین کند. برای گردآوری اطلاعات باید از کلیۀ روش ها استفاده کند؛ یعنی باید محل بروز حادثه و عوارض و آثار آن را به دقت مشاهده، بازرسی و بازبینی نماید و مشخصات آن را یادداشت و تصاویر لازم را تهیه کند. همچنین باید در صورت لزوم از مصاحبه و حتی از دیدگاه ها و نظریات کارشناسان ذی ربط واقعه نیز استفاده کند.
در واقع، درتحقیق علی-مقایسه‌ای، روش های مشاهده و مصاحبه موقعیت برجسته ای دارد و معمولاً بیشترین اطلاعات از طریق این روش ها گردآوری می شود. همچنین پژوهشگر برای بررسی متغیرها و تدوین فرضیه و اطلاع از کمّ و کیف موارد مشابه، و نیز تهیۀ اطلاعات دربارۀ قضایای کلی مربوط به آنها ناچار به استفاده از روش کتابخانه ای نیز هست. در تحقیقات علّی که در آن افراد بسیاری حضور دارند از روش پرسشنامه ای نیز در کنار سایر روش ها استفاده می شود.
در مرحلۀ بعد پژوهشگر به طبقه بندی و تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته، آنها را با یکدیگر مقایسه می نماید و احیاناً مشاهده ها و مصاحبه های تکمیلی را هم زمان با این مرحله انجام می دهد. نکتۀ عمده در تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های تحقیقات علّی آن است که پژوهشگر باید در این مرحله از روش قیاسی استفاده کند و قضایای کلی و نظریه هایی را که در مطالعات کتابخانه ای به عنوان مباحث نظری مسئله گردآوری و تدوین نموده است تکیه گاه استدلال منطقی خود قرار دهد؛ همان طور که در مرحله فهرست سازی متغیرها و عوامل و تدوین فرضیه ها نیز چنین می کند.