11 گام اصلی تحلیل عاملی
تحلیل عاملی (Factor Analysis) یک روش آماری برای شناسایی ساختار زیربنایی متغیرها و کاهش ابعاد دادهها است. اگرچه تعداد گامهای دقیق در منابع مختلف متفاوت است (معمولاً بین 3 تا 8 گام اصلی)، اما با توجه به جزئیات عملی و آموزشی، میتوان فرآیند را به 11 گام اصلی تقسیم کرد که ترکیبی از مراحل مفهومی، آمادهسازی و اجرا است. این گامها بیشتر برای تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) دارند و بر اساس منابع استاندارد مانند آموزشهای SPSS و روشهای آماری تدوین شدهاند. در ادامه، گامها را به صورت گامبهگام توضیح میدهم:
- تعریف مسئله و اهداف: ابتدا هدف از تحلیل را مشخص کنید، مانند شناسایی عوامل پنهان در پرسشنامه یا کاهش متغیرها. این گام شامل بررسی ادبیات و فرضیات اولیه است.
- انتخاب متغیرهای مناسب: متغیرهایی را انتخاب کنید که همبستگی کافی داشته باشند (معمولاً بالای 0.3) و مرتبط با موضوع باشند. از متغیرهای اسمی یا ordinal اجتناب کنید مگر با تنظیمات خاص.
- جمعآوری و آمادهسازی دادهها: دادهها را جمعآوری کنید، حجم نمونه را بررسی کنید (حداقل 5-10 برابر تعداد متغیرها، مثلاً حداقل 100-300 نمونه)، و دادههای گمشده یا پرت را مدیریت کنید.
- بررسی توزیع و پیشفرضها: توزیع متغیرها را چک کنید (نرمالیته، خطی بودن روابط) با استفاده از آزمونهایی مانند Kolmogorov-Smirnov یا نمودارها.
- محاسبه ماتریس همبستگی یا کوواریانس: ماتریس همبستگی بین متغیرها را ایجاد کنید تا روابط را ببینید.
- ارزیابی تناسب دادهها: از شاخص KMO (باید بالای 0.6 باشد) و آزمون Bartlett (p-value کمتر از 0.05) برای تأیید اینکه دادهها برای تحلیل عاملی مناسب هستند، استفاده کنید.
- انتخاب روش استخراج عوامل: روشی مانند تحلیل مولفههای اصلی (PCA) برای کاهش ابعاد یا تحلیل عوامل اصلی (PAF) برای شناسایی عوامل پنهان انتخاب کنید.
- استخراج عوامل اولیه: عوامل را استخراج کنید و واریانس توضیحدادهشده را بررسی کنید.
- تعیین تعداد عوامل: از معیارهایی مانند مقادیر ویژه (Eigenvalues >1)، نمودار اسکری (Scree Plot)، یا تحلیل پارالل (Parallel Analysis) برای تصمیمگیری استفاده کنید.
- چرخش عوامل: چرخش متعامد (مانند Varimax) برای عوامل مستقل یا چرخش متمایل (مانند Oblimin) برای عوامل همبسته اعمال کنید تا تفسیر آسانتر شود.
- تفسیر نتایج و نامگذاری عوامل: بارهای عاملی (Factor Loadings، معمولاً بالای 0.4) را بررسی کنید، عوامل را نامگذاری کنید، و امتیازات عاملی (Factor Scores) را محاسبه کنید برای استفاده در تحلیلهای بعدی
این گامها را میتوانید در نرمافزارهایی مانند SPSS، R یا AMOS اجرا کنید.
خواهشمند است، نظر خودتان را در پایان نوشته در سایت https://rava20.ir مرقوم نمایید. همین نظرات و پیشنهاد های شما باعث پیشرفت سایت می گردد. با تشکر
پیشنهاد می شود مطالب زیر را هم در سایت روا 20 مطالعه نمایید:
10 نرم افزار برتر تحلیل داده های آماری در سال 2024
تحلیل میانجی با روش بارون و کنی (1986)
انواع نرم افزارهای تحلیل کمی و کیفی