پرسشنامه نگرش به فرزندآوری
نگرش به فرزندآوری به عنوان یکی از عوامل کلیدی تعیینکننده رفتار باروری شناخته میشود که تحت تأثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیستشناختی قرار دارد. این نگرش، تمایل افراد به داشتن فرزند، زمانبندی آن و تعداد فرزندان را شکل میدهد و میتواند منجر به تأخیر در باروری یا کاهش نرخ باروری شود. در جوامع مدرن، عوامل مانند اشتغال زنان، تحصیلات بالا، شرایط اقتصادی ناپایدار و اولویتهای فردی باعث ایجاد نگرش منفی یا تأخیری نسبت به فرزندآوری میشود، که ممکن است به ناباروری ناخواسته، مشکلات سلامتی مادر و کودک، یا حتی سالخوردگی جمعیت منجر گردد. بر اساس نظریههای جامعهشناختی مانند نظریه کنش پارسنز، نگرش مثبت زمانی شکل میگیرد که فرزند به عنوان تسهیلکننده اهداف زندگی دیده شود، در حالی که نگرش منفی وقتی غالب است که فرزند به عنوان مانع تلقی گردد. در ایران، کاهش نرخ باروری به حدود ۱/۸ فرزند به ازای هر زن، نشاندهنده تغییر در این نگرش است که نیاز به مداخلات آموزشی و سیاستگذاری جمعیتی دارد. انواع نگرش شامل دید فرزند به عنوان هویت اجتماعی، اهمیت برای آینده، مانع در حال حاضر و موکول کردن به آینده است، که هر کدام میتواند بر تصمیمگیری زوجین تأثیرگذار باشد.
پرسشنامه نگرش به باروری و فرزندآوری (ATFC) ابتدا توسط سودربرگ و همکاران (۲۰۱۳) طراحی شده و نسخه فارسی آن توسط کرد زنگنه و محمدیان (۲۰۱۵) روانسنجی شده است. این پرسشنامه شامل ۲۰ سوال (پس از حذف ۷ سوال از نسخه اصلی ۲۷ سوالی) است و نگرش زنان بدون سابقه بارداری را میسنجد. مولفههای آن عبارتند از: موکول کردن به آینده (تمرکز بر تأخیر باروری)، مانع در حال حاضر (دید فرزند به عنوان محدودیت زندگی فعلی)، مهم بودن برای آینده (ارزش فرزند برای زندگی آتی) و هویت اجتماعی (نقش باروری در هویت زنانه).