پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گرانفسکی
پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان توسط گرانفسکی و همکاران (۲۰۰۱)تدوین شده است، این پرسشنامه، پرسشنامهای چند بعدی و یک ابزار خود گزارشی است که دارای ۳۶ ماده است و دارای فرم ویژه بزرگسالان و کودکان می باشد. مقیاس تنظیم شناختی هیجان نه (۹)راهبرد شناختی ملامت خویش، پذیرش، نشخوارگری، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، دیدگاه پذیری، فاجعه انگاری و ملامت دیگران را ارزیابی می کند. گارانفسکی و همکاران اعتبار و روایی مطلوبی را برای این پرسشنامه گزارش کرده اند. این پرسشنامه شامل ۳۶ پرسش مدرج پنج نمره ای (از همیشه یا هرگز)میباشد که هر چهار پرسش یک عامل را مورد ارزیابی قرار میدهد قرار می دهد و در مجموع نه عامل به قرار، سرزنش خود، سرزنش دیگران، فاجعه آمیز کردن، نشخوار فکری، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی پذیرش، تمرکز مثبت و ارزیابی مثبت را مورد ارزیابی قرار می دهد. فرم فارسی این مقیاس به وسیله ی سامانی و جوکار (۱۳۸۶)مورد اعتباریابی قرار گرفته است.
در این پرسشنامه از فرد خواسته می شود تا واکنش خود را در مواجه با تجارب تهدید آمیز و رویدادهای استرسزای زندگی که که به تازگی تجربه کرده اند را به وسیله پاسخ به ۵ تا پرسش که تا استراتژی برای کنترل و تنظیم هیجان را ارزیابی میکند مشخص نماید این پرسشنامه دارای فرم ویژه بزرگ دان و فرم ویژه کودکان میباشد.
از جمله رایجترین این راهکارهای شناختی برای تنظیم هیجان در مواجه با شرایط ناگوار عبارتند از سرزنش خود، سرزنش دیگران، نشخوار فکری تلقی فاجعه آمیز توسعه چشم انداز، تمرکز مجدد مثبت ما ارزیابی مثبت، پذیرش شرایط، برنامه ریزی کردن ( سامانی و صادقی، ۱۳۸۹)
توصیف انواع استراتژی های تنظیم شناختی هیجان (عامل های پرسشنامه):
۱- سرزنش خود(Self-blame): در مواجه با شرایط و اتفاقات ناگوار فرد خود را مقصر و متهم اصلی در بروز شرایط پیش آمده میداند.
۲- سرزنش دیگران (Blaming others): فرد در برخورد با موقعیت ناگوار دیگران را مقصر و عامل اصلی در وقوع موقعیت میداند.
۳- نشخوار فکری(Rumination): بروز شرایط ناگوار موجب ایجاد مشغولیت فکری پیرامون ابعاد گوناگون واقعه میگردد و مدام احساسات و افکار ایجاد شده به دلیل شرایط ناگوار به وسیله فرد مرور میشود.
۴- تلقی فاجعه آمیز (فاجعه انگاری) (Catastrophising): فرد شرایط ایجاد شده را شدیدتر و وحشتناک تر از واقعیت آن واقعه ادراک و ابراز میکند.
۵- پذیرش(Acceptance): فرد در برخورد با شرایط ناگوار خود را به ناچاراً بر پذیرش شرایط و به باور گرانفسکی و گرایچ (۲۰۰۶) استراتژی های تنطیم شناختی هیجان کنش هایی هستند که نشانگر راههای کنار آمدن فرد با شرایط استرس زا و اتفاقات ناگوار است. به باور گرانفسکی، کرایچ، اسپانبهون (۲۰۰۱)افراد در مراجعه با تجارب و موقعیت های استرس زا برای حفظ سلامت روانی و هیجان خود از راهکارهای شناختی متنوعی
استفاده میکند. استراتژی های شناختی هیجان ساز و کارهای خودآگاهی هستند که فرد برای کنار آمدن با شرایط ناگوار به کار می برد (گرانفسکی ماکویمن، کرایچ و کات، ۲۰۰۹).
۶- تمرکز مثبت مجدد(Positive refocusing) و برنامهریزی(Planning) به فرد در برخورد با شرایط ناگوار به یادآوری تجارب مثبت خود میپردازد و احترام به برنامه ریزی برای کم کردن عوارض منفی ناشی از اتفاق میکند.
۷- ارزیابی مجدد مثبت(Positive reappraisal) و دیدگاه وسیع تر: فرد در مواجه با شرایط ناگوار به تجارب ارزشمندی ناشی از رویادویی با شرایط به وجود آمده میپردازد و تأکید بر سازنده بودن این شرایط میکند همچنین برای کم کردن اهمیت پیش آمد ناگوار از راه توسعه و وسعت دادن به دیدگاه فردی میپردازد.
این پرسشنامه دارای روایی و پایایی و روش نمره گذاری مشخص و در قالب نرم افزار ورد نوشته شده و قابل ویرایش است.
مشاهده لیست همه ی پرسشنامه های استاندارد