شرطی‌سازی فعال (Operant Conditioning) چیست؟
شرطی‌سازی فعال (Operant Conditioning) یک روش یادگیری است که در آن رفتارها از طریق پیامدهای مثبت یا منفی شکل می‌گیرند. این نظریه به‌ویژه توسط روانشناس آمریکایی، بی. اف. اسکینر (B.F. Skinner) توسعه یافته است. در این نوع شرطی‌سازی، فرد یا موجود زنده یاد می‌گیرد که رفتارهای خاصی را انجام دهد یا از انجام آنها خودداری کند، بر اساس نتایج و پیامدهایی که این رفتارها به همراه دارند.
اصول بنیادی شرطی‌سازی فعال
- تقویت (Reinforcement):
- تقویت مثبت: وقتی که یک رفتار با یک پیامد مثبت همراه باشد، احتمال تکرار آن رفتار افزایش می‌یابد. مثلاً اگر دانش‌آموزی به خاطر انجام تکالیفش تشویق شود، احتمال انجام مجدد آن رفتار افزایش می‌یابد.
- تقویت منفی: این نوع تقویت شامل حذف یک عامل منفی است که باعث افزایش احتمال رفتار می‌شود. به عنوان مثال، اگر فردی برای جلوگیری از صدای آزاردهنده یک زنگ، دکمه‌ای را فشار دهد و صدای زنگ قطع شود، این رفتار تقویت می‌شود.
- تنبیه (Punishment):
- تنبیه مثبت: به معنی ارائه یک پیامد منفی پس از یک رفتار خاص است که باعث کاهش احتمال تکرار آن رفتار می‌شود. مثلاً اگر دانش‌آموزی به خاطر دیر آمدن به کلاس جریمه شود، احتمال دیر آمدن او کاهش می‌یابد.
- تنبیه منفی: در این حالت، یک عامل مثبت حذف می‌شود تا احتمال رفتار کاهش یابد. به عنوان مثال، اگر یک کودک به دلیل رفتار نادرست، اجازه بازی با اسباب‌بازی‌هایش را از دست بدهد، احتمال تکرار آن رفتار کاهش می‌یابد.
- شکل‌دهی (Shaping):
- فرآیند شکل‌دهی، شامل تقویت تدریجی رفتارهای نزدیک به رفتار هدف است. به این ترتیب، فرد به تدریج به سمت رفتار مورد نظر هدایت می‌شود.
کاربردهای شرطی‌سازی فعال
شرطی‌سازی فعال در زمینه‌های مختلفی از جمله آموزش، روان‌درمانی، و اصلاح رفتار کاربرد دارد. در تعلیم و تربیت، معلمان می‌توانند با استفاده از تقویت مثبت، انگیزه دانش‌آموزان را افزایش دهند. در روان‌درمانی، درمانگران می‌توانند برای تغییر رفتارهای نادرست از تنبیه یا تقویت مثبت استفاده کنند.
منابع
- Skinner, B. F. (1953). Science and Human Behavior. New York: Macmillan.
- Skinner, B. F. (1974). About Behaviorism. New York: Knopf.
- Klein, R. (2013). Learning Theory: A Very Short Introduction. Oxford University Press.
- Domjan, M. (2018). The Principles of Learning and Behavior. Cengage Learning.
خواهشمند است، نظر خودتان را در پایان نوشته در سایت https://rava20.ir مرقوم نمایید. همین نظرات و پیشنهاد های شما باعث پیشرفت سایت می گردد. با تشکر
پیشنهاد می شود مطالب زیر را هم در سایت روا 20 مطالعه نمایید:
نوشته
شایستگی چیست؟ شایسته سالاری چیست؟
نوشته
نوشته
آیا QDA Miner قابل استفاده بر روی سیستم عامل‌های مختلف است؟
نوشته
تفسیر ضریب همبستگی پیرسون و شرایط استفاده از آن چیست؟
