روش تحقیق موردی(The Case Study Approach)
بررسی موردی یک استراتژی تحقیق است که بر ادراک واقعیات فعلی در شرایطی خاص توجه دارد. مثال های مشهور برای تحقیقات موردی در زمینه ی سازمان و مدیریت به کارهای”سلزنیک (1994) در تشریح “TVA” ،”آلیسون (1971)در مورد بحران موشکی کوبا و “پتی گرو1973در مورد تصمیم گیری خرده فروشان انگلیسی اشعار دارد . تحقیق موردی می تواند تک موردی و یا چند موردی و دارای سطوح متعددی از تجزیه و تحلیل باشد(ین ، 1984) مثل کار “هاریس”و “ساتون”در مورد سازمان در حال اضمحلال.
در بررسی های موردی به نوع خودازترکیب شیوه های جمع آوری اطلاعات از جمله آرشیوها، مصاحبه، مشاهده استفاده می گردد .شواهد و مدارک ممکن است کیفی و یا کمی و یا هر دوی آنها باشند .بررسی های موردی می تواند برای تحقق هدف های مختلفی چون تبیین، آزمون تئوری به کار رود؛ اما عمدتا مورد پژوهی برای ایجاد تئوری مهم ترین روش تحقیق است.تئوری پردازی از طریق تحقیقات موردی شامل 8مرحله است:
- شروع کار(Getting started)که به وسیله ی تعریف سؤال تحقیق حداقل در یک موضوع وسیع امکاان پاییر است .منطق تعریف سؤال تحقیق درست مثل تحقیقات آزمون فرضیه است. این سؤال معطوف به چگونگی و چرایی پدیده ی مورد مطالعه است .این سؤال ممکن است در خلال تحقیق تغییر نماید .محققان بایستی تا آنجایی که ممکن است از تفکر درباره رابطه ی مشخص بین متغیرها و تئوری اجتناب نمایند.
- 2- انتخاب موارد(selecting cases) :این مرحله یک جنبه ی با اهمیت در پردازش تئوری از طریق تحقیق موردی است .مثال تحقیق آزمون فرضیه،مفهوم جمعیت تعیین کننده است؛ زیرا جمعیت معرف مجموعه ای از معانی است که در نمونه گیری مورد غفلت قرارمی گیرد و از طرف دیگر انتخاب یک جمعیت مناسب متغیرهای اضافی و غیر اصلی را کنترل نموده و کمک می کند تا بتوان حدود تصمیم پذیری یافته ها را تعریف نمود .نمونه گیری از جمعیت مورد مطالعه برای تئوری پردازی در تحقیق موردی غیرمعمول است
- مهارت استفاده از ابزارها و اسناد(Crafting instruments &protocols) :در بررسای موردی ،محققانی که قصد پردازش تئوری را دارند، بایستی ترکیبی از روش های جمع آوری اطلاعات را مورد استفاده قرار دهند . به ویژه،استفاده ازآرشیوها، مصاحبه و مشاهده عمومیت دارد .برخی از محققان تنها از یک روش استفاده می کنند.درست مثل تحقیق آزمون فرضیه،استفاده از روش های متعدد، استحکام بسیار بیشتری به فرضیه ها و بنیان های تحقیق می دهد.
- ورود به میدان تحقیق (Entering the field) :همپوشی تجزیه وتحلیل اطلاعات و جمع آوری اطلاعات در تحقیق موردی اهمیت ویژه ای دارد .برای مثال “گلاسر”و “اشتراوس”در مورد پیوند جمع آوری، طبقه بندی و تجزیه وتحلیل اطلاعات بحث کرده اند؛ درحالی که، برخی دیگر از محققان چنین درجه ای از همپوشی را زیاد می دانند .به هرحال،این همپوشی به محققین اجازه می دهد که از جمع آوری داده ها به طور انعطاف پذیری بهره مند شوند .یکی از شکل های کلیدی تئوری پردازی در تحقیقات موردی رهایی محققین از تنظیم فرایند جمع آوری اطلاعات از پیش است .در حین تحقیق، این فرایند می تواند با هر نوع ترکیبی از شیوه ها تنظیم گردد .
- تجزیه وتحلیل اطلاعات از طریق داده های درون مورد و جست وجو برای الگوهای بین موارد (Analyzing within-case data and searching for cross-case patterns):تجزیه وتحلیل اطلاعات قلب تئوری -پردازی در تحقیقات موردی است .تجزیه وتحلیل درون مورد درصدد تحلیل جزئیات ضبط شده در هر میدان تحقیق است و برای چنین تحلیلی شکل استانداری وجود ندارد؛ اما کلید می تواند یک مقایسه ی خوب بین موارد با در نظرگرفتن بسیاری از راه های مخالف باشد .یک تاکتیک عمده استفاده از الگوها یا ابعاد است که تشابه بین گروه ها با اختلافات درون گروهی ممزوج می شود .ابعاد می توانند به وسیله ی مسأله تحقیق یا ادبیات موجود تحقیق شناخته شوند
- 6- .شکل دادن به فرضیه(shaping hypotheses) :فرضیه ها از طریق تحلیل درون میدان تحقیق و تاکتیک های میدان های مختلف، نقطه نظرات متفاوت، موضوعات تکراری، مفاهیم و امکان رابطه ی بین متغیرها ظهور پیدا می کنند.مقایسه ی سیستماتیک بین چهارچوب به وجودآمده و شواهدی که از هر تحقیق موردی به دست می آید و یا به عبارتی مقایسه ی تئوری و داده ها،ایده ی مرکزی محققان است .همبستگی نزدیک فرضیه ها برای پردازش یک تئوری خوب و تصفیه ی تعریف بنیان های تحقیق و ارائه ی شواهدی که این بنیان ها را در هر موردی اندازه گیری نماید، در شکل گیری یک فرضیه یخ وب حائز اهمیت است..
- شمول سابقه ی تحقیق(Enfolding literature) :این مرحله یکی از مراحل ضروری پردازش تئوری است .مقایسه ی تئوری یا فرضیه ها با تئوری ها و فرضیه های مشابه و یا متعارض باید در سطح وسیعی صورت گیرد و چگونگی و چرایی این تشابه و تعارض کلید این فرایند است .آزمودن سابقه ی تحقیق که در تعارض و تباین با تئوری پدید آمده می باشد،به دو دلیل اهمیت دارد : اوّل آنکه یافته-های متعارض اگر مورد غفلت قرار گرفته باشند، اطمینان به یافته های به دست آمده را کاهش می دهند و دوم، تحقیقات متعارض باعث می شوند محقق به خلاقیت و ابتکار بیشتر و روش های بهتری از تفکر دست یابد تا چهارچوبهای پیشین را درهم شکند
- 8- .رسیدن به انتها(Reaching closure) :که در دو موقع اهمیت پیدا می کند :وقتی که بررسی های موردی متوقف می شود و وقتی که تکرارها بین تئوری و داده ها خاتمه می پذیرد در موقع اول، وقتی یک اشباع تئوریکی پدید می آید و یک قالب نظری شکل می گیرد، بررسی موردی تمام شده تلقی می گردد .اشباع تئوریکی نقطه ای است که فراگیری افزایشی برای محقق به کمترین حد (minimal)خود می رسد .در موقع دوم،باز ایده ی اصلی اشباع تئوری می باشد که وقتی فرایند تکرار متوقف می شود ،پیشرفت افزایشی کمترین حد خود را دارد.