تعریف تحقیق و روش تحقیق (روش های نوین پژوهش)

در طول سالیان و از ابتدای حیات بشر، انسان همیشه با تحقیق و پژوهش سروکار داشته است.

آنچه در اینجا اهمیت دارد این است که تحقیقی می تواند راهگشا باشد که بر اساس اصول و

موازین علمی صورت پذیرد. تحقیق در لغت به معنای درست و راست گردانیدن، پیدا کردن، یافتن

یاجستجوی حقیقت آورده شده است. تعاریف به عمل آمده از تحقیق و پژوهش فراوانند. تحقیق به

روش علمی را مجموعه مقررات و قواعدی دانسته اند که چگونگی جستجو برای یافتن حقایق

مربوط به پک موضوع را نشان می دهد. در جایی دیگر آن را حقیقت پژوهی نامیده اند و گروهی از

دانشمندان این گونه تحقیق را عملی منظم که در نتیجه آن پاسخ هائی برای سواالت مندرج در

موضوع تحقیق بدست خواهد آمد تعریف کرده اند. درهرصورت مشخص است که وجه اشتراک در

همه این تعاریف جستجوی حقیقت است و حقیقت پک پدیده ذهنی است که با واقعیت ) یعنی

وجود عینی ( مطابقت دارد )هرچند ممکن است این امر در علوم تجربی صحیح باشد، لیکن در

علوم نظری چنین نیست.

به هرحال ما نیز در روش تحقیقی که بحث خواهیم کرد، به دنبال یافتن حقیقت خواهیم بود.

به صورت خالصه منظور ما از روش علمی تحقیق، مجموعه قواعد و رویه هایی است

که محقق برای جمع آموری حقایق و واقعیت ها دنبال می کند تا سپس آنها را تفسیر، تبیین و اثبات نماید.

روش های نوین تحقیق

بعلاوه، مفهوم تحقیق یا به عبارت فنی تر مفهوم پژوهش به انجام هوشمندانه، هوشیارانه، خالقانه و

قامونمند اموری اشاره دارد که به منظور افزایش فهم و درک در مورد پدیده های مختلف و نیز

یافت راه حل و پاسخ پیرامون سواالت و مشکالت انجام می شوند.

تحقیق دارای نکات عمومی ولی قابل توجهی می باشد

که دانستن آنها می تواند در انجام یک تحقیق مناسب کمک شایانی کند.

این نکات عبارتند از:

– تحقیق فرایندی زمانبر می باشد

– تحقیق ممکن است در طول زندگی محقق تداوم داشته باشد

– تحقیق را می توان با استفاده از راه های مختلف انجام داد

– تحقیق پدیده ای ذهنی می باشد

– فرایند تحقیق ممکن است جالب تر از نتایج تحقیق باشد

علاوه بر این نکات و ویژگی های عمومی، تحقیق دارای ویژگی های خاص نیز می باشد که

مهم ترین آنها عبارتند از:

– فعالیتی است منظم و برنامه ریزی شده.

این بدان معناست که تحقیق دارای طرح و نقشه قبلی می باشد.

دارای مراحل مشخصی می باشد و در واقع بصورت یک فرایند می باشد.

– به حل یک مساله معین یا پیدا کردن پاسخ برای یک سوال مشخص معطوف است.

– به دنبال بررسی مسائل نو و یافتن پاسخ های جدید است.

– نیازمند داشتن تخصص فراوان در زمینه مورد بررسی است. این ویژگی بیانگر این نکته می باشد

که افراد نا آگاه نمیتوتنند تحقیق معتبری انجام دهند.

– بی طرف است و حب و بغض در آن راه ندارد. در یک تحقیق معتبر تعصب و جانبداری ، به طور

کلی ، در تحقیق جایز نیست چرا که در این صورت نتیجه تحقیق طبق خواسته محقق تنظیم می شود

و ذهنیات محقق، همواره ، فرآیند تحقیق را هدایت می کند.

– مستلزم جمع آوری اطالعات فراوان است. پس تحقیق ، کامال مستند است و حاصل تخیل

نیست. البته، نیروی تخیل ، در ساخت فرضیه ها و حدسهای مربوط به تحقیق بسیار موثر است

ولی در اصل ، این اطالعات است که حدسیات را بررسی می کند.

– مکمل یافته های قبلی است به این معنا که باید بین یافته های جدید و قدیم ارتباط وجود

داشته باشد؛

زیرا علم، حاصل انباشته شدن یافته های بشر است. یافته های جدید ممکن است از

طریق اصالح و تجدید نظر در یافته های قبلی پدید آید.

منبع :

مخبری،مهدی و عقلمند، مجید .(1394). روش های نوین تحقیق در مهندسی و علوم. تهران: دانشیار