انواع مقاله های علمی و ساختار آن
یکی از مهم‌ترین موضوعات در دنیای علم و فناوری، دسترسی به منابع علمی معتبر با درجه کیفیت بالا است. با طبقه بندی مقاله ها به انواع گوناگون، هر کدام زبان و مخاطب خود را یافته اند. بنابراین مقاله ها را می توان بر اساس هدف، موضوع، زبان، چگونگی ارسال (نوع نشریه) و مخاطب به انواع گوناگونی طبقه بندی کرد. دلیل این تنوع را می توان در این مهم دانست که اساس ارتباط بین محققان، پژوهشگران، دانشجویان، اساتید ومخاطبان در دنیای علمی امروز، مقاله های علمی است. لذا با توجه به اینکه مجلات علمی، تازه ترین و جدیدترین اطلاعات را درباره زمینه های علمی تخصصی ارائه می دهند، دانشجویان باید با چارچوب یک مقاله علمی آشنا باشند؛ چرا که این آشنایی، آنها را در زمینه های زیر یاری خواهد رساند:
- می توانند اطلاعات مختلف ارائه شده در مقاله را بدون مطالعه کل مقاله، شناسایی و استخراج نمایند؛
- قادر خواهد بود بخشهای ضروری تر یک مقاله را نسبت به بخشهای کم اهمیت تر تشخیص دهند؛
- قادر خواهند بود یک مقاله را از لحاظ سازماندهی و ارایه اطلاعات ارزیابی کنند.
مهم تر این که آشنا بودن با چهارچوب یک مقاله علمی، به دانشجویان کمک خواهد کرد که نتایج پژوهش های خود را در قالب مقالات علمی، گزارش و ارائه نمایند.
انواع مقاله علمی از لحاظ نوع نوشتار
- مقاله ی تحقیقی یا مقاله ی پژوهشی
- مقالات مروری
- کیس ریپورت
مقاله ی تحقیقی یا مقاله ی پژوهشی
رایج ترین نوع مقاله اند که برگرفته از انجام یک تحقیق یا انجام پایان نامه و یا حداقل یک نوآوری منحصر به فرد و بدیع بوده که به صورت رایج در ژورنال ها و کنفرانس ها منتشر می گردد. (برای آشنایی با بهترین ژورنال های جهان مقالاتی که قبلا در سایت ایران مشاور قرار داده شده است را مطالعه فرمایید). ارزش علمی مقاله ی تحقیقی رابطه ی نزدیک و مستقیمی با نوآوری دارد. معمولا غالب پژوهشگران مقاله نویسی را با مقاله تحقیقی آغاز می کنند.
ساختار یک مقاله ی پژوهشی:
| عنوان |
| چکیده |
| مقدمه |
| بیان مساله |
| مبانی نظری(چارچوب) |
| فرضیه ها یا پرسش |
| روش شناسی |
| یافته ها و نتایج |
| بحث و نتیجه گیری |
| منابع |
مقالات مروری
هدف از نوشتن این مقالات مرور، بررسی، دسته بندی و آسیب شناسی کارهای مشابه قبلی است. نویسنده در این گردآوری، یک فرض و خط علمی معین و نظریه خاص را دنبال می کند. اساسا در این نوع مقالات، نویسنده باید تسلط کامل به موضوع داشته و چند مقاله پژوهشی در مورد موضوع مقالات مرور شده را منتشر نماید. در نوشتن این مقالات بایستی چند نکته را در نظر داشت.
- چنانچه مرور مشابهی در سال های اخیر انجام شده، انجام مرور مجدد شاید چندان جالب و علمی نباشد.
- تعداد مقالات مرور شده، عدد مشخصی ندارد، اما حداقل باید حدود ۵۰ عنوان مقاله معتبر باشد. (تعداد کلمات در این نوع مقالات می تواند تا ۵۰۰۰ کلمه باشد).
- این مقالات نیاری به پیشنهاد اصلی و نوآوری علمی ندارند، بلکه نیاز به نوآوری نوشتاری و برجسته سازی مفاهیم مطرح شده در متون مرور شده دارند.
- معمولا نگارش چنین مقالاتی توسط ژورنال ها، از نویسندگان و پژوهشگرانی که در یک زمینه خاص تعداد قابل ملاحظه ای مقاله معتبر منتشر کرده اند، درخواست میشود. توضیحات کامل تر این نوع مقالات را در بخش مقاله مروری مطالعه فرمایید.
مقاله های مروری به دو دسته تقسیم می شوند:
- استدلالی- انتقادی
- فراتحلیلی
مقاله های مروری استدلالی-انتقادی
در این نوع مقالات که گاهی به آن ها مقاله های غیرنظامند (Non-systematic) و یا مرور روایتی (Narrative review) نیز گفته می شود، نویسنده یا نویسندگان مساله یا پرسش هایی را طرح می کنند و با یک روش کتابخانه ای یا اسنادی به جستجو و کنکاش ادبیات مربوط می پردازند و آنگاه با تلفیق و جمع بندی داده ها و اطلاعات بدست آمده و استدلال های خود به نتیجه گیری می رسند. بنابراین در این نوع مقاله، آنچه که مهم به نظر می آید طرح مساله، بیان حکم و رسیدن به نتایج مستدل بر اساس یک روش مطالعاتی نظاممند است. این نوع مقاله ها بر اساس هدفشان می توانند به دو صورت نوشته شوند
- مروری نظری
- مروری انتقادی
مقاله های مروری نظری
در این نوع مقاله های نویسنده یک موضوع نظری را طرح می نماید. پس از طرح مسئله اصلی، حکم خود را ذکر می کند و آنگاه روش شناسی و یا روش مطالعه خود را بیان می دارد. سپس مفهوم های خود را تعریف نموده و در راستای کار خود مبانی نظری را مرور می نماید و آنگاه بر اساس مبانی نظری و استدلال های خود به بحث و نتیجه گیری می پردازد و در پایان نیز منابع خود را ذکر می کند.
ساختار یک مقاله ی مروری نظری:
| عنوان |
| چکیده |
| مقدمه |
| بیان مسئله |
| حکم |
| تعریف مفهوم ها |
| روش شناسی |
| مبانی نظری |
| نتیجه گیری از مبانی نظری |
| بحث و نتیجه گیری |
| منابع |
مقاله های مروری انتقادی
در این نوع مقالات، نویسنده یک رویکرد ارزیابانه و انتقادی به یک منبع خاص و یا شرایط و … اتخاذ می کند. بسیاری بر این باورند که نقد به معنی مخالفت با دیدگاه های طرف مقابل است. در حالیکه نقد می تواند مثبت، منفی، و یا متضمن وجود هر دو ویژگی-مثبت و منفی- باشد. پس آنچه که در نقد نویسی و به ویژه مقاله های انتقادی اهمیت دارد سوگیری استدلالی منتقد یا نقدنویس است که در قالب حکم مطرح می گردد.
در مقاله ی مروری انتقادی، در ابتدا نویسنده با یک مطالعه ی نظاممند واقعیت ها، نکته ها، یا عقاید اصلی منبع مورد نقد را شناسایی و درک می کند و آنگاه مقاله آغاز می گردد. در این نوع مقاله آنچه که معمولا در مقدمه لحاظ می گردد این است که منبع مورد نقد در آن به صورت کامل معرفی می گردد و آنگاه هدف مطالعه مطرح می شود. قضاوت درمورد موضوع، منبع، شرایط، و مساله ی مورد نقد به صورت حکمی نوشته می شود و بعد از هدف ها آورده میشود. آنگاه روش مطالعه یا رویکرد مطالعاتی مطرح و بعد پیکره ی اصلی نقد که شامل خلاصه منابع، وضعیت، شرایط یا مساله و نیز مرور موضوع بر حسب قضاوت است نوشته می شود و در پایان بر اساس حکم و پیکره ی نقد نتیجه گیری نهایی مطرح میشود و منابع ذکر می گردد.
ساختار مقاله مروری انتقادی:
| عنوان |
| چکیده |
| مقدمه |
| حکم |
| روش یا رویکرد مطالعاتی |
| پیکره ی نقد |
| نتیجه گیری |
| منابع |
مقاله ی مروری فراتحلیلی
فراتحلیل نوعی تحلیل داده ها است که در آن نتایج چند مطالعه با هم جمع می گردند و به عنوان یک مطالعه ی بزرگ و جامع تر مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. همان گونه که مشخص است، در فراتحلیل ما با نتایج و یافته های چند منبع سروکار داریم که با هم ترکیب می شوند. بنابراین، در مقاله های مروری فراتحلیلی می بایست به این منابع و نحوه ی ترکیب آن پرداخته شود. در عین حال، در فراتحلیل می بایست مقیاس های مختلف منابع گوناگون به یک مقیاس واحد تبدیل شوند. پس لازم است نحوه این تبدیل نیز مدنظر قرار گیرد. در بخش یافته ها و نتایج نیز ابتدا باید یافته ها و نتایج این مطالعه ها در قالب جدول های قابل کنترل و دقیق گزارش شوند و آنگاه یافته های تبدیل شده مطرح گردند. و سپس نتیجه گیری بیان شود و معنی داری واقعی را با کمک ادبیات پژوهش و استدلال های منطقی مطرح شود.
به طور کلی ساختار یک مقاله ی مروری فراتحلیلی به این گونه است که ابتدا نویسنده مقدمه ای را در مورد مطالعه ی خود مطرح و بعد مساله ی خود را طرح می نماید. آنگاه هدف های مطالعاتی یا پژوهشی خود را ذکر می کند و مفهوم های خود را تعریف می نماید. بعد از تعریف ها می بایست روش شناسی یا روش مطالعاتی مطرح شود که در این بخش نویسنده به ویژه بر نحوه ی تبدیل رویه های آماری گوناگون به یک رویه ی واحد و یکسان سازی تاکید می نماید. در بخش بعد، منابع مورد بررسی در فراتحلیل معرفی می گردند و به ویژه روش شناسی این منابع ذکر می گردد.
پس از معرفی منابع، نتایج حاصل از این منابع در قالب جدول های مرتب شده و قابل کنترل گزارش می شود و آنگاه نتایج فراتحلیلی ارائه و تفسیر آماری صورت می گیرد. پس از بخش یافته ها و نتایج، نویسنده اقدام به تفسیر نتایج فراتحلیلی خود با کمک ادبیات پژوهش می کند و معنی داری واقعی را بیان می دارد و راهکارها و راهبرد ها را نیز ارائه می دهد. در پایان منابع به کار رفته در مقاله ذکر می شود.
اجزا و ترتیب قرار گرفتن در یک مقاله مروری فرا تحلیل:
| عنوان |
| چکیده |
| مقاله |
| بیان مساله |
| بیان هدف(ها) |
| تعریف مفهوم ها |
| روش شناسی با تاکید بر راهبرد ترکیب و یکسان سازی |
| معرفی منابع فراتحلیلی |
| یافته ها و نتایج |
| نتیجه گیری |
| منابع |
کیس ریپورت
مقاله ای حاصل از یافته های بسیار مهم از تحقیق انجام شده که ایرادات وارد شده به یک اصلاثبات شده یا سیاست کلان را در بر می گیرد. چنین مقالاتی دارای ارزش علمی بالایی بوده و معمولا نویسندگان آن، افراد مشهور و معتبری هستند و ژورنال ها رسیدگی به این نوع مقالات را در اولویت خود قرار می دهد.
برگرفته از ایران مشاور