روايي / اعتبار

    از واژه “روا” به معناي جايز ودرست گرفته شده وروايي به معناي صحيح ودرست بودن است.

     مقصود از روايي آن است كه وسيله اندازه گيري ،بتواند خصيصه وويژگي مورد نظر رااندازه بگيرد.

    اهميت روايي ازآن جهت است كه اندازه گيريهاي نامناسب وناكافي مي تواند هر پژوهش علمي را بي ارزش وناروا سازد.

طبقه بندي هاي روايي يا اعتبار

طبقه بندي نوع اول:

 الف- اعتبارتجربي

 ب – اعتبارمفهومي

 طبقه بندي نوع دوم:

• روايي محتوايي

• روايي نمادي

• روايي مربوط به ملاك

• روايي موافق

• روايي متضمن پيش بيني

• روايي سازه

• روايي همگرا

• روايي متمايز كننده

طبقه بندي نوع اول:

الف- اعتبارتجربي:

       آن نوع اعتبار است كه از طريق مقايسه يافته هاي پژوهش با واقعيتهاي موجود بدست مي آيد واين واقعيتها شامل آمارهاي

   رسمي ،سرشماريها ويافته هاي تحقيقات مشابه مي باشد.

 ب – اعتبارمفهومي:

      هنگامي كه اعتبار تجربي امكان پذير نباشد،يا مشكل بتوان از طريق تجربي يا عملي براي يك اندازه يا يافته اعتبار كسب كرد اعتبار مفهومي مورد استفاده قرار مي گيردودرواقع از طريق

    گواه ومعيار ها محقق درپي آن برمي آيد كه نشان دهد كه روا

    است مفهومي رااندازه گرفت.

طبقه بندي نوع دوم:

• روايي محتوايي :

     اين اطمينان را بوجود مي آورد كه مقياس شامل يك سري موارد كافي ونمونه براي استفاده از مفهوم است. به عبارت ديگر معرف چگونگي توصيف ابعاد واجزاءمفهوم است.

• روايي نمادي :

    يك شاخص مقدماتي وحداقل ازروايي محتوايي است.مواردي راكه انتظار مي رود يك مفهوم را اندازه گيري كنند ،نشان مي دهند.

• روايي مربوط به ملاك :

     مربوط به ملاك هنگامي برقرار مي شود كه مقياس برمبناي ملاكي كه انتظار مي رود افراد را متمايز كند.

• روايي موافق :

    هنگامي ايجاد مي شود كه مقياس ،بين افراد متفاوت تمايز قايل

     مي شود يعني آنها بايد در آزمون نمره متفاوت بگيرند .

• روايي متضمن پيش بيني:

    عبارت است از توانايي آزمايش يا سنجش فرق گذاري بين افراد به عنوان يك ملاك آتي .

• روايي سازه :

   دلالت بر چگونگي نتايج به دست آمده از كاربرد مقياسي دارد كه براي آزمون پيش بيني شده جهت فرضيه ها است.

• روايي همگرا:

   هنگامي ايجاد مي شود كه نمرات (اندازه هاي ) بدست آمده توسط دو ابزار متفاوتي كه مفهوم را اندازه گيري مي كنند داراي همبستگي بالا باشند.

• روايي متمايز كننده :

    هنگامي تحقق مي يابد كه بر پايه فرضيه پيش بيني شود ، دومتغير نامرتبط مي باشند،ودر نهايت نمرات حاصله ازاندازه گيري آنها به صورت تجربي به راستي نيز چنين چيزي را نشان دهد.

  

جدول انواع روایی

www.rava20.ir

 

انواع روايي	شرح
روايي محتوايي	آيا مقياس ،مناسب اندازه گيري مفهوم است ؟
روايي نمادي	آيا “متخصصين” تاييد مي نند كه ابزار همان چيزي را كه ازنام آن استنباط مي شود، مي سنجد؟
روايي مربوط به ملاك	آيا فرق گذاري مقياس به نحوي است كه به پيش بيني يك متغير ملاك كمك كند؟
روايي موافق	آيا فرق گذاري مقياس به شيوه اي  است كه به پيش بيني يك متغير ملاك  به طور متد اول كمك كند؟
روايي متضمن پيش بيني	آيا فرق گذاري مقياس به شيوه اي  است كه به پيش بيني يك  ملاك  آتي كمك كند؟
روايي سازه	آيا ابزار همان طور كه فرض شده است ازمفهوم استفاده مي كند؟
روايي همگرا	آيا دو ابزاري كه مفهوم  را اندازه گيري مي كنندازهمبستگي بالايي برخوردارند؟
روايي متمايز كننده	آيا مقياس با متغيري كه تصور مي شود با اين متغير مرتبط نيست ،همبستگي كمي دارد؟