آزمون تحلیل واریانس تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA)
آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) یک روش آماری است که برای بررسی تفاوت‌های میانگین چندین متغیر وابسته در گروه‌های مختلف استفاده می‌شود. این آزمون به ویژه زمانی مفید است که شما می‌خواهید تأثیر یک یا چند متغیر مستقل (فاکتور) را بر روی چندین متغیر وابسته همزمان بررسی کنید.
اهداف MANOVA:
بررسی تفاوت‌های چندگانه: MANOVA به شما این امکان را می‌دهد که تفاوت‌های میانگین چندین متغیر وابسته را در گروه‌های مختلف بررسی کنید.
کاهش خطای نوع اول: با استفاده از MANOVA به جای چندین آزمون ANOVA جداگانه، می‌توانید از افزایش احتمال خطای نوع اول جلوگیری کنید.
تحلیل اثرات متقابل: این آزمون می‌تواند اثرات متقابل متغیرهای مستقل بر روی متغیرهای وابسته را نیز بررسی کند.
شرایط استفاده از MANOVA:
متغیرهای وابسته باید به صورت پیوسته و نرمال توزیع شده باشند.
گروه‌ها باید دارای واریانس همسان باشند (همگنی واریانس).
مشاهدات باید مستقل از یکدیگر باشند.
مراحل انجام MANOVA:
تعریف فرضیات: فرضیات صفر و جایگزین را تعریف کنید.
فرض صفر: هیچ تفاوت معناداری بین میانگین‌های گروه‌ها وجود ندارد.
فرض جایگزین: حداقل یکی از میانگین‌ها متفاوت است.
اجرای آزمون: با استفاده از نرم‌افزارهای آماری (مانند SPSS، R یا Python) آزمون MANOVA را اجرا کنید.