سطح معنی داری(Level of Significance)

سطح معنی داری(Level of Significance)

   موقعی که فرضیه ای را تنظیم می کنیم، باید با استفاده از آزمون های آماری مناسب، صحت یا سقم آن را در سطح خطای معین تعیین کنیم.

   سطح معنی داری، که در نرم افزارSPSS به اختصار با (Sig.)نشان داده می شود، میزان خطایی است که در رد فرض صفر(H) مرتکب می شویم. سطح معنی داری در علم آمار به P- value (مقدار احتمال) معروف است که معمولاً نیز در هنگام نگارش گزارش تحقیق، از همین علامت P استفاده می کنیم. در تفسیر نتایج هر آزمونی، اعم از پارامتری و ناپارامتری، هر چه مقدارSig. کوچک تر باشد، رد فرض صفر ساده تر است.    آلفا(α)سطح خطایی است که محقق در نظر می گیرد (مقدار آلفا معمولاً ۰۵/۰ یا ۵ صدم است). بسیاری از محققین در تمایز دو مفهوم Sig.و αاز همدیگر دچار اشتباه می شوند. در این خصوص باید گفت که α میزان خطای در نظر گرفته شده محقق و Sig. میزان خطای محاسبه شده در رد فرض H. است. به طور کلی، می توان گفت:
رد فرض H.و پذیرش فرض  H1 → (۰/۰۵)α>(P)Sig.
پذیرش فرض H.و رد فرض  H1 → (۰/۰۵)α≤ (P)Sig.
   برای این که با استفاده از سطح معنی داری به دست آمده برای هر آزمون، بتوانیم فرض H. را رد یا تأیید کنیم، تعیین معنی داری در دو سطح امکان پذیر است. یعنی این که می توانیم معنی داری یا عدم معنی داری هر آزمونی را در دو سطح تعیین و سپس بر اساس آن به قضاوت بپردازیم:

۱- سطح معنی دای کوچک تر از ۰۱/۰: در این سطح معنی داری، با ۹۹% سطح اطمینان و خطای ۰۱/۰ فرضH.رد می شود. این سطح به معنای واقعی نبودن رابطه در یک نمونه از هر ۱۰۰ نمونه می باشد. یعنی فقط یک نمونه از هر ۱۰۰ نمونه بر حسب تصادف به رابطه مشاهده شده در نمونه ما می کشد (دواس، ۱۳۷۶: ۱۹۱). چنان چه بتوانیم فرضH. را در سطح معنی داری ۰۱/۰ رد کنیم، در آن صورت دقت برآورد پارامتر جامعه از آماره نمونه بیش تر است.

۲- سطح معنی داری کوچک تر از ۰۵/۰: در این سطح معنی داری، با ۹۵% سطح اطمینان و خطای ۰۵/۰ فرضH. رد می شود. این سطح بدین معناست که فقط ۵ نمونه از هر ۱۰۰ نمونه بر حسب تصادف به رابطه مشاهده شده در نمونه ما می کشد (دواس، ۱۳۷۶: ۱۹۱). بنابراین، سطح اطمینان رد فرضH. در این سطح معنی داری، کم تر از سطح ۰۱/۰ است. در علم آمار و همچنین نرم افزار SPSS، برای رد یا قبول فرضH.، سطح ۰۵/۰ به عنوان مبنا در نظر گرفته می شود.

   نکته: بنابراین، ممکن است یک فرض صفر (H.) در یک سطح خطا، مثلاً ۰۱/۰، معنی دار نباشد، ولی در سطح ۰۵/۰، معنی دار باشد. از این رو، انتخاب سطح معنی داری در رد یا تأیید (H.) عامل بسیار مهمی در رد فرض H. است (اقتباس از مومنی، ۱۳۸۶: ۶۶-۶۵) و تعیین این امر به عهده خود محقق می باشد.

منبع: راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی. کرم حبیب پور و رضا صفری